روایت خلاصه: 

☀️ ضمن اظهار خرسندی از این رویداد مبارک و اعلام حمایت همه جانبه و آمادگی مشارکت فکری برای ایده آفرینی خلاقانه و بدیع و هدایت طرح ها و منابع به سمت و سوی اقدامات بنیادین، ماندگار و عام المنفعه، اما نمی توانیم بر اساس تجارب تلخ گذشته، این نگرانی ها و دلواپسی های اهالی فرهیخت را کتمان کنیم که:

☀️ اولاً نمی دانیم چرا برخی از ما مشهدی هایی که هم عجول و هم بی پول تشریف داریم، به محض این که یک خیری، یک صدایی، خلاصه یک تق و توقی در کشور بلند می شود، خیلی زود برای میزبانی و مادر خرج شدن آن اتفاق پیشقدم شده، سریعاً یک نشست خبری می گذاریم تا به همه ی جهانیان جلوتر از همه اعلام کنیم ما نخستین شهری هستیم که می خواهیم این رویداد ملی یا بین المللی و جهانی را با محوریت مشهد!! برپا کنیم! یاللعجب...

به عنوان مثال، در مورد همین خبر که ۸ مرداد ۱۴۰۴ برای اولین بار منتشر شد، از آن زمان، سه هفته صبر کردیم تا صحت و سقم این خبر معلوم شود.

به عبارت دیگر ببینیم آیا غیر از ما مشهدی های دستپاچه و بی شکیب، مقام مسئول دیگری در سایر شهرها برای محور شدن یا به عبارت بهتر، مادر خرج شدن این جشن ها، پیشقدم می شود یا خیر؟

باور نتیجه سخت است: خیر... از نخستین نشست تا این لحظه، هیچ مقام مسئولی در کشور، اصلاً حرف و سخنی از برپایی این جشن ها با محوریت کانونی مشهد مطرح نکرده است.

خداوکیلی در کجا زندگی می کنیم؟ واقعاً بعضی از ضرب المثل های قدیمی ها مثل «جیب خالی و پز عالی» چقدر برای این خطه با مُسمّاست. آن هم در دوره و زمانی که در همه چیز دچار ناترازی هستیم، از جمله ناترازی اعتبارات ملی ... چطور؟ 

همین چند روز پیش بود که جمع زیادی از پیمانکاران پروژه ها و طلبکاران شهرداری مشهد در عرصه ی میدان شهدا و در مقابل ساختمان مدیریت شهری و شورای شهر تجمع اعتراض‌آمیز برپا کردند که اتفاقاً بازتاب منفی خبرش تا آن سوی مرزها رفت و پاک آبروی شهر منسوب به امام کریمان را برد.

☀️ ثانیاً، بر فرض صحت چنین ادعایی که بله، مصوب شده مشهد کانون این جشنواره‌ها باشد، باز نگرانیم نکند فرادستان ناشکیبای ما از سر عادت همیشگی، به رویکرد خاک اره ها را دوباره اره کردن روی بیاورند و به دام چرخه ی معیوب سطحی نگری و تکرار بیفتند.

☀️ و این یعنی «روز از نو و روزی از نو» و هر بار به یک بهانه ی موجه ... یعنی شروع دوباره ی یک فرآیند هزینه ساز و البته پر سر و صدای دیگر و مصاحبه پشت مصاحبه، یعنی آغاز یک سری برنامه های صرفاً اجرایی و نمایشی از جنس همایش ها و نمایشگاه ها و اجتماعات مختلف و رنگارنگ و صد البته با برچسب باکلاس و دهان پر کن «بین المللی»؛ 

اما در باطن چطور؟ باز محدود به همان دایره ی تنگ مناسک آیینی کلیشه‌ای و مراسم دینی تکراری و این یعنی مجدداً غفلت از نوآوری و خلاقیت برای پایه گذاری یک سری ملزومات بنیادین و اقدامات ماندگار و زیرساختی و اولویت دار...؛

☀️ حق بدهید نگران باشیم از بابت رونویسی مجدد دیکته های پر از غلط و اشتباه از اتفاقات یکبار مصرف نه - ده سال پیش یعنی رویداد بین المللی مشهد ۲۰۱۷ (در سال ۱۳۹۶ با برپایی ۱۸۰ رخداد با رویکرد مثلاً بین المللی) که هیچی از آن باقی نمانده حتی وب سایت دبیرخانه اش؛

☀️و یا تکرار مجدد همان مراسم و کنفرانس ها و همایش های ملی و بین المللی و اجتماعات ۱۹ سال پیش یعنی «سال منسوب به پیامبر اعظم (ص)» (سال ۱۳۸۵) البته با رنگ و لعابی تازه و عناوینی جدید که از آن همه رخداد هم، هیچ یادمان و یادگار و اثر ماندگاری باقی نمانده، حتی در حد همان وب سایت!

☀️ در حالی که همه به خوبی می دانیم و امروزه با گوشت و پوست و استخوان خود لمس و درک می کنیم که مشهد دوست داشتنی ما، سال های سال است از بابت فقر و نداری یک مجموعه از ملزومات شهری بنیادین، مایحتاج ساختاری و پیش نیازهای پایدار و ماندگار و متعالی بویژه در عرصه ی بین المللی رنج می برد و تشنه ی تحقق آنهاست.

☀️ ناگفته پیداست منظور ما، کاستی هایی از جنس «معیشت جسمانی» شهروندان و مجاوران و زائران نیست که این موارد چون جلوی چشم همه است، اغلب اوقات تمهید و نظارت می شوند، مانند گران‌فروشی کسبه اطراف حرم مطهر و یا کمبود نانوایی ها و... خصوصا در ایام پیک زائر؛

☀️ بلکه منظور، خلأها و نواقصی که بیشتر از جنس «تمشیت روحانی» شهروندان و زائران بویژه زائران غیر ایرانی است. همان زواری که رفع دغدغه های آنان، رسالت ذاتی ماست. به بیانی ملموس تر، کم و کسری هایی نه از منظر غذای جسم، بلکه در حوزه ی غذای روح، که اگر حقیقتاً از موهبت وجود مضجع منور رضوی و زیبایی های کلام آنها بهره مند نمی بودیم، باید می گفتیم از این بابت در فقر معنایی به سر می بریم! 

☀️ آن قدر از این جهت فقیریم که به عنوان مثال، تا فتیله ی تبلیغات شهری مراکز تفریحی سالم و سرگرمی های حلال این شهر همچون سرزمین موج های آبی (مجموعه پارک های آبی)، اندکی بالا می رود، زود نگران می شویم و فریاد وا اسلامای برخی والیان دینی ما بلند که نکنید! یا وقتی فرهنگیان شهر کمی در شیپور بزرگداشت شاعر جهان آوازه، فردوسی حکیم می دمند، صدا به اعتراض بلند می شود که اینقدر فردوسی فردوسی نکنید! چرا؟ چون نگرانیم بر امر دینی زیارت رضوی سایه بیاندازد! یا للعجب...

☀️ اگر هنوز دیر باورید بر کم و کسری های شهر در این حوزه، پس پاسخ دهید: چرا صدها کتابخانه و کتابفروشی داریم، اما یک کتابخانه و کتابفروشی تخصصی و مختص کتب خارجی نه؟ ده ها دانشکده داریم، اما یک دانشکده ی اختصاصی برای فقط و فقط زیارت و گردشکری نه؟ ده ها فرهنگسرا داریم، اما یک فرهنگسرای ملل نه؟ صدها سالن اجتماعات داریم، اما یکی همچون سالن اجلاس سران تهران، مناسب برای اجلاس های منطقه ای و بین المللی نه؟ چندین مرکز نمایشگاهی داریم، اما یک مرکز نمایشگاهی به معنای واقعی بین المللی نه؛

☀️ و ایضاً چنین است: پارک علم و فناوری، بوستان مینیاتوری، شهربازی، تونل آکواریوم، باغ وحش، موزه ی تاکسیدرمی، پردیس سینمایی، مرکز خرید، خیابان غذا، رستوران، کافه تریا، گالری هنری، ورزشگاه، تور مشهد گردی، خانه ی هنرمندان، خانه ی علوم انسانی، خانه ی موسیقی آئینی، جشنواره ها و جایزه های جهانی، جشنواره های خرید فصلی و... بسیاری چیزهای دیگر، حتی هتل که نسخه ی بومی آنها فراوان است، اما نسخه ی واقعاً بین المللی اش خیر...

☀️ پس همه بیاییم به جای تکرار تجربه های تلخ گذشته و فرصت سوزی های مکرر، از این موقعیت طلایی گرامیداشت جشن جهانی ۱۵۰۰ سالگی فخر عالم امکان، نهایت بهره برداری را کرده و از آنجایی که پیامبر اعظم، شخصیتی جهانی و آموزه هایش فرامرزی و بین المللی است، ما هم این وجه را پررنگ تر ببینیم و برایش برنامه ریزی کنیم.

☀️ فارسی شده ی این حرف این که بیاییم با نگاه حداقلی به «مناسک و مراسم آئینی» و نگاه حداکثری به تأسیس، راه اندازی و پایه گذاری «مراکز ماندگار بین المللی» و «دبیرخانه ی رویدادهای مؤثر منطقه ای» گام بلندی در راستای تحقق این آرزوها و پر کردن این خلأها برداریم.

☀️ به نحوی که در پایان این سال، مردم بگویند خدا خیر دهد مسئولانی که پول بیت المال را هر چند به این بهانه ی مبارک و موجه، حیف و میل نکرده، بلکه بجا و برای تحقق یک سری اقدامات ماندگار و جاودان در شهر و استان هزینه نمودند.

☀️ و این است ترجمان واقعی این حدیث شریف نبوی که: خدا رحمت کند کسی را که وقتی عملی را انجام می دهد، آن را محکم انجام می دهد.

☀️ فهرستی از این نیازمندی های اولویت دار را به همراه یک سری ملاحظات مهم دیگر، در بخش دوم این نوشتار به طور مبسوط شرح داده ایم. اگر فرصت واکاوی و بررسی بیشتر را دارید، لطفاً با ما همراه باشید.

و اما روایت مبسوط: 

یادداشت فرهیخت: این جمله را از زبان حکما و دانشمندان بسیار شنیده ایم که «فهم السوال، نصف الجواب». یعنی فهمیدن درست صورت مسأله، نصف جواب را با خودش به همراه دارد. به عبارت دیگر، با فهمیدن اصل مسأله، انگار نیمی از پاسخ را پیدا کرده ایم.

پس اگر به این چند سئوال در مورد فهم صورت مسأله ی موجود پاسخ بدهیم، درک و ادراکی بهتر و جواب های سریعتری خواهیم یافت:

۱. آیا در گستره ی عظیم جهان اسلام می توان کسی را یافت که از گرامیداشت ۱۵۰۰ مین سالگرد تولد آخرین پیامبر رحمت، حضرت ختمی مرتبت، محمد مصطفی (ص) خرسند نشود؟ قطعاً خیر... پس در مبارکی اصل این رویداد فرخنده هیچ اگر و امایی نیست.

۲. آیا همان طور که معاون زیارت استانداری خراسان رضوی گفته، این جشن ها و جشنواره ها در کشور قرار است با محوریت کانونی مشهد برپا شود؟ خیر... هرچه ما در شبکه ی عظیم اطلاعات و اخبار کشور جست و جو کردیم، فقط این ما هستیم که چنین ادعایی کرده ایم و قرار است این جشن ها در کل کشور و مثل همیشه ی دوران، با مرکزیت و هدایت و مدیریت تهران پایتخت برپا شود..

۳. بر فرض که حالا ما مشهدی ها، یک قپه و بلوفی آبادانی آمدیم، آیا این ذاتاً بد و مذموم است؟ بله، چراکه اساساً شهر و استان منسوب به امام مهربانی ها، عالم آل محمد و امام خردورز و بعد هم دیار و زیستگاه فردوسی حکیم را چه نیاز به این قمپزها؟ آن قدر این دیار خوش اقبال ستاره در هفت آسمان دارد که محتاج هیچ بزرگنمایی و غُلوی نه در قول و نه در فعل نیست! 

مضافاً به استناد «متولی باید حرمت امامزاده را نگهدارد»، مسئولان این خطه ی ولایی، از آنجایی که در زمره ی «خادمین حرمین شریفین عتبه ی رضوی» شمرده می شوند، باید خیلی بیشتر از دیگران، مواظب افعال و اقوال خود باشند تا خدای نکرده، وهن و خدشه ای به چهره ی زلال دین و امر دینی وارد نشود.

۴. و بالاخره سئوال آخر و بلکه مهمترین سئوال: اهالی فرهیخت، چرا این قدر اصرار دارید که  فرصت طلایی سالگشت ۱۵۰۰ سالگی پیامبر در مشهد، خرج تحقق یک سری ملزومات شهری بنیادین، مایحتاج ساختاری و پیش نیازهای پایدار و ماندگار و متعالی بویژه در عرصه ی بین المللی  شود؟ 

فوقش چند تا همایش و جشنواره و مراسم و مسابقه در شهر برپا می شود و یک عده هم جایزه می گیرند. مسئولان ما هم فرصت عرض اندام رسانه ای و مصاحبه ای پیدا می کنند.

هم مردم خوشحال می شوند و هم مسئولان ما پرکار جلوه می یابند و دیگر تمام، مگر قرار است چه اتفاق خاصی جز برپایی چند رویداد ملی و فوقش بین المللی بیفتد؟

☀️ و اما پاسخ: از حکمت های کارگشای نهج البلاغه است که «إِضاعَةُ الفُرصَةِ غُصَّةٌ» یعنی از دست دادن فرصت ها، موجب اندوه و حسرت است.

از سویی دیگر «آلبرت اینشتین» گفته ی مشهوری دارد. وی معتقد است: «حماقت و دیوانگی یعنی انجام دوباره و دوباره‌ی یک کار و انتظار نتیجه‌‌ی متفاوت داشتن!»

تجمیع و سهل سازی ادراکی این دو گفتار نیکوی آسمانی و زمینی، یعنی این که عقل سالم حکم می کند: باید ... دست در دست هم نهیم به مهر ... و از فرصت بسیار ارزشمند «گرامیداشت جهانی ۱۵۰۰ سالگی ولادت پیامبر اعظم(ص)» نهایت استفاده را برای مهجوریت زدایی بین المللی از پایتخت معنوی اما فراموش شده ی کشور ببریم.

باید کاری کنیم کارستان ... یعنی این که با هم افزایی خرد جمعی شهروندان، مجاوران و زائران و نیز نخبگان فکری و صاحب نظران، ظرفیت های خاموش و توانمندی های مغفول کلان شهر مشهد و استان خراسان رضوی را پس از شناسایی، فهرست و اولویت سنجی کرده و به مسئولان و والیان امور عرضه کنیم.

باور کنید این مجال گرانسنگ و بهانه ی تکرار نشدنی تا ۵۰۰ سال دیگر، این امکان ذی قیمت را به «مشهد از یاد پایتخت نشنان رفته» می دهد تا با استفاده از پتانسیل ۱۵۰۰ سالگی پیامبر اکرم (ص)، بخشی از کم و کسری های زیر ساختی دومین کلان شهر کشور در عرصه های مختلف علمی و فرهنگی، دینی و آموزشی، اقتصادی و اجتماعی، گردشگری و زیارت، عمران و شهری و حتی هنری، ورزشی و امنیتی و... را چاره اندیشی کرده و تا حدودی برای جبران مافات، تلاش.

مضافاً مگر حضرات افاضه نفرمودند که محوریت مشهد در این سلسله برنامه ها به تصویب هیئت وزیران رسیده، بسیار خوب ، بر فرض صحت این ادعا، پس به حکم «آن که دندان دهد، باید نان دهد»؛

بیایید کاری کنیم تا دولتمردان نسخه پیچ، محکوم به آن شوند تا به مصالح پایدار و ماندگار این خطه احترام گذاشته و بودجه و اعتبارات لازم را برای تحقق این منویات زیرساختی در سه عرصه ی انسان افزاری، سخت افزاری و نرم افزاری تأمین کنند.

به قول شهردار فعلی، سابق و اسبق مشهد، نمی شود یک شهر ملی و بلکه بین المللی را با اعتبارات خرد استانی اداره کرد! خدا را خوش نمی آید اصل اعتبارات (شما بخوانید گوشت لخم اقتصاد ملی) نصیب تهران پایتخت شود و اندکی از آن (شما بخوانید استخوان های اقتصاد ملی) نصیب مثلاً دومین کلان شهر ایران!

اهم نیازمندی های بنیادین و ماندگار

بارها در همین تارنما درباره ی ضرورت تعادل و تناسب میان غذای جسم و غذای روح مجاوران و زائران صحبت کردیم و بارها هم گلایه کردیم که چرا تمام وجه همت مسئولان محلی ما متأسفانه متمرکز بر تأمین ارزاق جسمانی آنهاست تا اقلام روحانی آنها؛

و دقیقاً به همین علت است که همیشه، فاصله ی بسیار زیادی میان میزان رشد شاخص های توسعه یافتگی مشهد الرضا(ع) در حوزه ی معیشت جسمانی شهروندان و زائران و در یک کلام «رفاه و شهرنشینی» با همین شاخص ها در عرصه ی تمشیت روحانی و روحی و روانی آنان وجود دارد؛

برای معیشت جسمانی، می توان از تأمین، تجهیز، نگهداری و توسعه‌ی زیرساخت‌های فنی و رفاهی و زیربنایی درون شهری (مانند آب و برق و گاز و تلفن و اینترنت و اتوبان و حمل و نقل و مسکن و عمران و جاده و پل و پارکینگ و... ) تا مباحث روبنایی چون زیباسازی و مبلمان شهری، توسعه ی فضای سبز و بوستان ها، مدیریت ترافیک و... نام برد.

به عبارت دیگر طی این ۴۷ سال پس از پیروزی انقلاب، وجه همت غالب و تلاش حداکثری مسئولان خدوم این دیار، بیشتر متکی بر مؤلفه های فیزیکی و ملموس و در یک کلام تأمین غذای جسم مجاوران و زائران بوده و خیلی کمتر تلاش شده تا به ابعاد مهم و مایحتاج متافیزیکی و ملزومات فکری و معنوی آنان نیز پرداخته شود.

اما در نقطه ی مقابل چی؟ یعنی تمشیت روحانی آنان، معتقدیم یک هزارم آن اقدامات صورت نگرفته و خلأ و حفره ی بزرگ و شکافی عمیق در حوزه ی «فکر و روح و روان» مجاوران و زائران داریم که باید چاره ای برای پر کردن آن به همت نخبگان فکری این خطه اندیشید.

اجازه بدهید برای روشن تر شدن موضوع، یک مثال ساده بزنیم.

فقدان یک اثر حجمی زیبا و ارزان به عنوان «سوغات زیارت»

به عنوان مثال، آیا این نقیصه ی بزرگ، مایه ی خجالت و شرم بزرگترین کلان شهر مذهبی جهان (از نظر وسعت) نیست که بعد گذشت ۴۷ سال از عمر این نظام دینی، هنوز که هنوزه نتوانسته یک اثر حجمی زیبا و ارزان از گنبد و بارگاه منور رضوی را به تولید انبوه رسانیده و به عنوان «سوغات زیارت» به زائران ارض اقدس توس عرضه کند؟

خداوکیلی تا کی باید یک مشت نخود و کشمش و نبات و یک بسته مُهر نماز و تسبیح و سجاده و... در سبد سوغات زائران جولان دهند و ضیوف الرضا(ع) همیشه دغدغه ی خرید داشته و کاسه ی چکنم چکنم در دست گیرند و از خرید یک نماد بصری زیبا از حرم مطهر امام هشتم شیعیان جهان محروم بمانند؟

آثار فاخر و تولید انبوه شده و در نتیجه قیمت مناسبی از مضجع منور رضوی، از سقاخانه یا از گنبد و بارگاه که در طاقچه ی خانه یا روی میز کارشان قرار دهند تا هر بار با دیدن آن، خاطرات خوش سفر روحانی آنها به این زیستگاه قدسی، در روح و جان شان زنده شود و شوق زیارت مجدد در آنها دوباره زنده؛

گل به روی آستان قدس رضوی و مرکز مثلاً آفرینش های هنری با سابقه اش که فروشگاه های آن در چهار طرف حرم مطهر، پر شده از تابلوهای ان یکاد و چهار قل و انبوهی از کاسه بشقاب های صنایع دستی اصفهان و نهایتاً چند انگشتر و تابلوی مسی منقوش به اسم امام رضا(ع) و فوقش یکی دو اثر فلزی چندان زیبا اما فوق العاده گرانقیمت از گنبد و بارگاه که قطعاً خرید آن از عهده ی زوار حج فقرا بر نمی آید.

اما این مرکز اجرایی و عملیاتی در حوزه هنر، به جای آن که وجه همت خود را تولید چنین آثاری قرار دهد، چند سالی است که در پی مباحث نظری از جمله احیای مکتب هنری رضوی شتابان می دود! 

رسالتی که به اقتضای ذات و ساختار نظری اش، به نظر می رسد بیشتر بر عهده ی نهادهای دانشگاهی، آکادمیک و نظریه پرداز هم چون بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس باشد و نه مرکز آفرینش های هنری؟ 

کما این که از عنوان و اسمش هم چنین بر می آید: بالاخره مرکز «آفرینش» های هنری اش خوانده اند، نه مرکز آفرینش «اندیشه» های هنری! فتأمل...

ناگفته پیداست این خلأها همینجا پایان نمی پذیرد، صرف نظر از امهاتی چون فقدان آثار حجمی شایسته برای سوغات زائر و نیز کمبود با نبود تفریحات سالم روحی و سرگرمی های حلال معنوی و اماکن و فضاهای مفرح و زیبا برای تولید محتوای فاخر دینی و رضوی در حرم مطهر و یا حتی در گستره ی شهر و استان، می توان از فقدان این مراکز مشروحه در ذیل نیز یاد کرد:

چرا با محوریت مشهد؟ (شما بخوانید با مادرخرجی مشهد؟)

همه ی خبر یک طرف و همین بخشی که تاکید دارد این برنامه ریزی ها، با محوریت و مرکزیت مشهد صورت می پذیرد، طرف دیگر... لذا به فرهیخت حق بدید که با دیدن این قسمت از خبر، واقعاً شگفت زده و متحیر و بلکه متأسف باشد از این جهت که:

🔴 اولاً چرا با محوریت مشهد؟ و به عبارت بهتر، چرا با مادرخرجی مشهد؟! اگر این نقل مصوبه ی هیئت وزیران صحت داشته باشد، چرا دولت می خواهد با فرافکنی وظایف و زرنگی، تمام بار این پیشنهاد ملی وزارت امور خارجه اش را صرفاً بر دوش مشهدی های بینوا بگذارد و بگذرد؟ 

مگر سه کلان شهر قم، شیراز و مشهد، مشترکاً در اندک بودجه ی زیارت، این عطیه ی دولت فخیمه شریک نیستند؟! پس چرا در این اتفاق مهم بین المللی، تمام بار مالی، تنها به دوش مشهد است و این شهر دوباره تنهاست؟!

🔴 و ثانیاً فرض می کنیم حالا آنها یعنی پایتخت نشینان اضافه گو، یک تک صدایی بلند کرده و یک گوشه ای چیزی گفته و حرفی زده اند، اما چرا خود ما مشهدی ها اصرار و شتاب داریم در اوج فقر منابع مالی و خشکی اعتبارات استانی، زیر بار این همه خرج و برج ملی و مازاد بر اعتبارات مصوب برویم؟

تنها جایی که از انتخاب مشهد به عنوان محور این جشن ها گفته شده، فقط نقلی است از معاون زیارت استانداری در این تک مصاحبه و بس و دیگر در هیچ جا حتی در فهرست مصوبات هیئت دولت نیز چنین موضوعی مطرح و یا رسانه ای نشده؛

به عنوان مثال، کاظم غریب آبادی معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه از این رویداد خبر می دهد، اما هرگز اشاره ای به مشهد نمی کند!

حتی اخیراً سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر ستاد هزار و پانصدمین سال ولادت پیامبر رحمت (ص)، در حکمی محسن جوادی معاون امور فرهنگی این وزارتخانه را به عنوان جانشین دبیر این ستاد منصوب می کند، اما آنجا هم هیچ بحثی از مشهد نیست! حتی از یک شورای استانی یا ستاد ملی یا استان معین و امثال اینها هم حرفی زده نمی شود! 

عدم حضور شهردار مشهد و نماینده ی آستان قدس رضوی در جلسه 

همان طور که می بینیم، نه تنها روح پایتخت نشینان از موضوع محوریت مشهد در این سلسله جشن ها و جشنواره ها خبر ندارد، بلکه حتی در داخل استان هم، به نظر می رسد اجماعی میان مسئولان شهر و استان در این باره نیست که نیست.

☀️ که اگر چنین اجماع و اتفاق نظری وجود داشت، می بایست شهردار مشهد در این نشست مهم و پر از مصوبه هایی چون آذین بندی شهر و آزادسازی زندانیان و... حضور می داشت و همچنین دست کم یک نماینده ی شاخصی از سوی آستان قدس رضوی! 

ناگفته پیداست عدم حضور نمایندگان عالی دو ارگان مهم یعنی شهرداری و آستان قدس رضوی یعنی این که گویا قرار است تمام بار مالی این اتفاق مبارک آن هم به مدت حداقل یک سال، از محل اندک منابع مالی شهر و استان و در واقع از جیب مردم مشهد پرداخت شود. 

برداشت دیگری که می توان از عدم حضور نماینده ی آستان قدس رضوی در این جلسه برداشت کرد، این است که می خواهد مثل همیشه، اصطلاحاً گاو خود را جداگانه بدوشد!

لذا بی اعتنا به برنامه ریزی های شهری و استانی، علی الظاهر در صدد اجرای برنامه های خاص خود مرتبط با این سالگشت جهانی است که آنها نیز غالباً بیشتر حول و حوش «مناسک و مراسم» و در جغرافیای محدود خود حرم مطهر می چرخد.

چرا همیشه ما تنهاییم؟

صرف نظر از موارد مطروحه در بالا، به راستی چرا در این گونه مطالبات محلی و بومی، اهالی فرهیخت تنها هستند؟ چرا تنها صدا، صدای ماست؟ مگر این دیار، رسانه ندارد؟ اصلاً فارغ از رسانه های همیشه منفعل و بی تحلیل و اصحاب رسانه ی همیشه موافق، چرا صاحبان اندیشه و قلم، مثلاً نخبگان فکری، اساتید و دانشجویان دانشگاه، فضلای و طلاب حوزه و دیگر صاحب نظران شهر و استان ساکت اند؟

چرا از حضرات مسئولان بومی نمی پرسند تا کی قرار است منابع محدود شهر و استان، درگیر برپایی یک سری آیین های شهری و مناسک عبادی صرف شوند و از امهات برنامه ریزی ها و پایه گذاری اقدامات ماندگار و بنیادین خبری نباشد؟

☀️ اگر سود حاصل از سرمایه گذاری های مردم مشهد و زائران در بانک های مان، به خارج از استان نمی رفت، باز دلمان به خرج‌کرد بخشی از اعتبارات اندک شهر در این جشن و جشنواره ها خوش بود، ولی متأسفانه همان سرمایه ها هم به خارج استان می رود و خرج ساخت مال ها و مراکز بزرگ خرید در پایتخت می شود!

برای همین است که ماه ها در نوار خبری و طلیعه ی تارنمای فرهیخت، این دو سه پیام هشدار آمیز به اعضای شورای شهر و مسئولان مدیریت شهری، همچنان به چشم می‌خورد. 

توصیه هایی مشفقانه مبنی بر گول وعده های کذب پایتخت نشینان را نخوردن، از جمله رؤیا فروشی «معرفی مشهد به جهانیان» و یا توسعه‌ی «دیپلماسی شهری» به بهانه ی میزبانی و مادرخرجی مشهد در رویدادهای وزارت خارجه ای کشور؛

خاصه این سطور: 

☀️ «آقای شورای شهر: مادرخرجی شهرداری در رویدادهای بین المللی دولت، کلاه گشادی است که این روزها پایتخت نشینان زرنگ پیشه به بهانه ی واهی فعال سازی دیپلماسی شهری سرما مشهدی های ساده لوح می گذارند. گول نخورید!

☀️ «با صرف مادرخرج شدن در دو سه رویداد وزارتخارجه ای، به خدا مشهد هاب دیپلماسی شهری نمی شود کما اینکه در رویداد مشهد ۲۰۱۷ سال ۹۶، میزبان ۱۸۰ رویداد بودیم! خوب، چه شد؟ هاب شدیم؟ یا خام؟»

☀️ «خواب بعدی، مادرخرجی شهرداری برای اجلاس وزرای حمل و نقل اکو در مشهد است، اگر اینها مصداق فعال سازی دیپلماسی شهری است، پس چرا مثلاً اصفهانی های زرنگ یکبار داوطلب چنین میزبانی هایی نمی شوند؟»

☀️ «به عنوان مثال، همین جشنواره تحمیلی رسانه خورشید تهرانی ها که سال ۱۴۰۲ حداقل ۲۰ میلیارد تومان به اضافه ی چند هزار دلار خرجش شد، چه گلی به سر مردم زد؟ آن ۷۰ زن اینفئولنسر خارجی نامرد حتی یک توییت هم نزدند!» 

سخن پایانی

قاعده‌ای فلسفی می‌گوید: «کُلُّ شَیْءٍ جاوَزَ حَدَّهُ إِنْقَلَبَ ضِدَّه؛ هرچیز از حدّش بگذرد به ضدّش تبدیل می‌گردد.» 

اگر مسئولان این شهر و دیار، بیشتر از آنچه که لازم و شایسته است، خود را درگیر و سرگرم برپایی یک سری مناسک آیینی کلیشه‌ای و مراسم دینی تکراری کنند، بدیهی است با توجه به کسری منابع و اعتبارات مالی، از نوآوری و خلاقیت برای پایه گذاری یک سری ملزومات بنیادین و اقدامات ماندگار و زیرساختی و اولویت دار غافل خواهند شد.

به بیانی دیگر، مادامی که به قول بانکی ها، «خشکی اعتبار» داریم، مضافاً در بخش انسان افزاری و کادر مجرب و حکمرانی شهری نیز، دچار خشکی نیروی مجرب انسانی هستیم، چطور می توانیم همین اندک اعتبارات مالی و انسانی را صرفاً خرج جشن و جشنواره های غیر هدفمند کنیم؟

ایران بزرگی که پنج درصد منابع جهان را در اختیار دارد، آیا دومین کلان شهرش، شایسته و مستحق آن است که از بودجه ی ملی متناسب با درصد جمعیت اش با بی عدالتی محرز محروم باشد؟ در حالی که این کلان شهر زیارتی، باید نه تنها ملی بلکه فراملی دیده شود؟

از طرفی دیگر، وقتی ثابت شده در بحث سیاستگزاری و برنامه ریزی های آینده پژوهانه، بسیاری از مسئولان شهری و استانی ما در ادوار مختلف، غالباً هفتاد و بلکه هفتصد اولویت دارند و نه سه تا چهار تا، آن موقع چطور می توان به مشق سیاست آنان اعتماد کرد؟ هفتاد اولویت یعنی این که آنها اصلاً اولویتی ندارند! 

کما این که در همین نشست، به جای ایده های بکر و مفکوره های خلاق، فناورانه و نوین، از طرح هایی چون آزادی ۱۷هزار زندانی و یا آذین بندی شهری و طراحی مبلمان متناسب و... سخن به میان آمده است. 

همین یکی دو موردی که از این جلسه منتشر و رسانه ای شده، حاکی از آن است عمق راهبردی سیاست ها و برنامه های مورد توقع از این رخدادی که تا پانصد سال دیگر، تکرار نمی شود، چقدر سطحی و گذراست.

فراموش نکنیم استفاده از ضرب المثل «ماهی را هروقت از آب بگیرید تازه است» به ویژه در حوزه سیاستگزاری و در تاریخ بی معناست.

چراکه مقوله ای وجود دارد به نام «وابستگی به مسیر طی شده»، وقتی وابسته به مسیر طی شده ای می شویم، این گونه نیست که هر چقدر جلوتر برویم، می توانیم به راحتی برگردیم، بلکه یک راه هایی را دیگر نمی توانیم برگردیم. یا اگر حتی تصمیم می گیریم برگردیم، خساراتش تا دهه ها برعهده ی ما خواهد بود. 

به عنوان مثال مگر می شود از الان تصمیم گرفت مشهد را یکهو به سمت شرق گسترش داد؟! همان طور که الان می گوییم سیاست قبلی برای گسترش شهر به سمت غرب غلط بوده، از کجا معلوم دو دهه بعد ثابت نشود که این سیاست هم غلط است؟ آن موقع مگر می توان به سادگی از این مسیر برگشت؟!

کوتاه سخن این که:

☀️ بیاییم به جای تکرار تجربه های تلخ گذشته و فرصت سوزی های مکرر، از این موقعیت طلایی گرامیداشت جشن جهانی ۱۵۰۰ سالگی فخر عالم امکان، نهایت بهره برداری را کرده و از آنجایی که پیامبر اعظم، شخصیتی جهانی و آموزه هایش فرامرزی و بین المللی است، ما هم این وجه را پررنگ تر ببینیم و برایش برنامه ریزی کنیم.

☀️ فارسی شده ی این حرف این که بیاییم با نگاه حداقلی به «مناسک و مراسم آئینی» و نگاه حداکثری به تأسیس، راه اندازی و پایه گذاری «مراکز ماندگار بین المللی»، قلم تدبیر و آینده پژوهی در دست گرفته و برنامه بنویسیم.

☀️ کما این که «آلفرد هیچکاک» فیلمساز بزرگ سینما نیز یک گفته ی مشهور دارد مبنی بر این که برای ساختن یک فیلم خوب سه چیز لازم است: اول فیلمنامه، دوم فیلمنامه و سوم باز هم فیلمنامه!

☀️ اگر هم می خواهیم در حوزه ی رویدادها و مناسک و مراسم وارد شویم، شما را به خدا به فکر ساماندهی و راه اندازی «دبیرخانه ی رویدادهای مؤثر منطقه ای» بوده تا آثار و برکات این رخدادها، در شهر و استان خود را نشان داده و دست کم یک خروجی ملموس داشته باشد.

☀️ نگوییم نمی شود و مگر می توان از برپایی آیین ها و مراسم استنکاف کرد؟ خیر... منظور ما این نیست، بلکه می خواهیم بگوییم بیاییم حتی در همین حوزه ی رویدادها، عنصر خلاقیت و نوآوری را جدی تر ببینیم. 

☀️ به خدا می توان با به خرج دادن اندکی تدبیر و با همتی بلند و قدم نهادن در جاده ی فرهنگ سازی، ذائقه ی همگان را به تدریج تغییر داد. باقیات الصالحاتی که امروزه توسط خود همین مردم، به راحتی و سهولت در امور اجتماعی و ارتباطات شان نهادینه شده و اتفاقاً کم کم دارد جا می افتد. کدام کار؟ منظورمان جایگزینی خرید ویلچر برای هدیه به نیازمندان و معلولان است، به جای خرید سبد های گل طبیعی گران قیمت و یکبار مصرف برای مجالس ترحیم متمولان این شهر! 

☀️ و اگر از امثال این خِرق عادت ها و خلاقیت بخشی ها، الگوگیری شود، قطعاً در پایان این سال مبارک، همه مشمول دعای خیر مردم خواهیم شد. آنجا که به ما خواهند گفت خدا خیر دهد مسئولانی که پول بیت المال را هر چند به این بهانه ی مبارک و موجه، حیف و میل نکرده، بلکه بجا و برای تحقق یک سری اقدامات ماندگار و جاودان در شهر و استان هزینه نمودند.

☀️ و این است ترجمان واقعی این حدیث شریف نبوی که: خدا رحمت کند کسی را که وقتی عملی را انجام می دهد، آن را محکم انجام می دهد.

☀️ جشنی که نه تنها شیعیان جهان و ایرانیان و پایتخت نشینان تهرانی و دولت و ملت ما، بلکه بیش از دو میلیارد نفر از مسلمانان جهان، همه و همه از سال ها پیش، چشم انتظار نزدیک شدن به آن زمان زیبا و تاریخ به یادماندنی بودند و هستند!

☀️ رویداد مبارکی که از قریب به دو سال پیش، منتظر تحقق آن بودیم و گمان می کردیم به این بهانه و به این فرصت، اتفاقات بزرگی برای شهر و استان خصوصاً در رویکرد بین المللی شهر رقم خواهد خورد.

☀️ فرخنده موعدی که برخی از خبرگزاری های کشور از جمله خبرگزاری کار ایران - ایلنا  از دو سال پیش، وعده ی حلول آن را داده بودند؛ یعنی نیمه ی ماه ربیع الاول سال ۱۴۰۷ و فرخنده زادروز ۱۵۰۰ سالگی حضرت محمد مصطفی (ص‌)؛

و ختامه مسک ... به قول خداوندگار سخن، سعدی شیراز: من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم ... تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال

درود و بدرود

خبر اصلی به روایت ایرنا و شهرآرا

مشهد میزبان رویداد‌های جهانی به مناسبت پانزدهمین قرن ولادت پیامبر اعظم (ص)

مشهد، کانون جشنواره‌های بین‌المللی ویژه ۱۵۰۰ سالگی ولادت پیامبر(ص)

معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی گفت: برنامه‌ریزی گسترده برای برگزاری رویداد‌های فرهنگی، اجتماعی و بین‌المللی به مناسبت ۱۵۰۰ سالگی ولادت پیامبر اعظم (ص) آغاز شده و مشهد به‌عنوان محور اصلی این مناسبت بزرگ جهانی تعیین شده است.

به گزارش شهرآرانیوز، حجت‌الاسلام علی عسکری در جلسه ستاد مناسبت‌های ۱۷ ربیع‌الاول با تأکید بر جایگاه بین‌المللی مشهد، از آغاز رسمی برنامه‌ریزی برای برگزاری جشن پانزدهمین قرن ولادت پیامبر اسلام (ص) خبر داد.

وی افزود: بر اساس مصوبه هیئت وزیران و با هدف تقویت اتحاد و انسجام امت اسلامی در داخل و خارج از کشور، پیشنهاد برگزاری مراسم جهانی ولادت پیامبر اعظم (ص) مطرح شده و مقرر است این رویداد از ۱۴ تا ۱۹ شهریور آغاز و به‌مدت یک‌سال در داخل و خارج از کشور برگزار شود.

معاون فرهنگی اجتماعی و زیارت استانداری گفت: توجه به وجود مقدس حضرت رسول از ابعاد مختلف دارای اهمیت و برکت است، ایشان دارای عصمت ذاتی و عصمت وجودی بودند و به عنوان رهبر جهان اسلام با ترک آداب غیر اصولی و جانشین کردن آداب اصولی که همانا آموزه‌های وحی الهی است جهان را از بدوَیت به مدنیت سوق دادند.

وی به شباهت بعثت حضرت پیامبر اعظم (ص) به انقلاب اسلامی اشاره کرد و افزود: پیامبر اسلام همچون معلمی دلسوز وحی الهی را به اصحاب آموزش دادند و بعد از کادر سازی مبتنی بر آرمان‌های ارزشمند فرا گرفته شده از قرآن کریم، سلسله رویداد‌هایی را رقم زدند که از هجرت تا وصیت روز غدیر و درادامه آن نهضت بزرگ آزادی برگرفته شده از قیام سید الشهدا (ع)، منجر شد تا تاریخ بعثت تا حال حاضر ادامه داشته باشد.

حجت‌الاسلام عسکری، همچنین با اشاره به ضرورت تشکیل کارگروه‌ها و شورای تخصصی برای این رویداد در سطح استان افزود: با توجه به محدودیت زمانی، تشکیل شورا‌های تخصصی شامل کمیته‌های تولید محتوا و رسانه، بین‌الملل، تقریب مذاهب، فرهنگی هنری و استفاده از ظرفیت کامل فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها، مساجد، تشکل‌های اجتماعی و دستگاه‌ها با ارائه طرح و برنامه از سوی تمامی سازمان‌ها و ادارات و نهادها، ضرورت دارد.

در این نشست، معصومی‌فر، رئیس دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال شرق کشور نیز با اشاره به نقش بین‌المللی این رویداد گفت: پیشنهاد برگزاری رویداد جهانی ۱۵۰۰ سالگی ولادت پیامبر اسلام (ص) از سوی وزارت امور خارجه برای یک اجماع جهانی مطرح و مورد تأیید دبیرکل مجمع جهانی فقه اسلامی قرار گرفته است. 

طبق رایزنی‌ها، این موضوع در اجلاس سازمان همکاری‌های اسلامی به عنوان قطعنامه در اجلاس سازمان همکاری‌های اسلامی مطرح و سال ۲۰۲۴ – ۲۰۲۵ میلادی برای اجرای این رویداد عظیم جهانی تعیین شده است.

وی افزود: برگزاری نشست‌های علمی، اجلا‌س چهره‌های جهانی، تولید مستند‌های تاریخی و روایی و رویکرد دیپلماسی در راستای تقویت امت واحده اسلامی از اهداف اصلی این مناسبت است.

در ادامه جلسه، حجت‌الاسلام سلطانی، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان نیز طرح فرهنگی آزادی ۱۷هزار زندانی را ارائه کرد.

نماینده شهرداری مشهد نیز ضمن اعلام آمادگی این نهاد برای مشارکت گسترده، بر آذین‌بندی شهری و طراحی مبلمان متناسب با شأن این رویداد تأکید کرد.

گفتنی است، برگزاری مراسم ولادت حضرت محمد (ص) در استان، بزرگداشت هفته وحدت و انسجام ملی و منطقه‌ای در بین شیعه و اهل سنت و بزرگداشت جهانی ۱۵۰۰ سالگی ولادت پیامبر اسلام در سطح بین‌الملل به عنوان مصوبات این جلسه بوده است.

پایان