-
۱۰ خرداد ۱۴۰۴
-
بازدید: ۲۷
دوّمین کنگرۀ بین‌المللی «مکتب هنر رضوی»، گامی مهم در مسیر گفتمان‌سازی جهانی
این نشست، با هدف بررسی و تبادل نظر درباره محورهای موضوعی، شیوه برگزاری، فراخوان و برنامه‌های جنبی کنگره بین‌المللی «مکتب هنر رضوی» و با حضور عبدالحمید طالبی، رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی، امیرمهدی حکیمی، مدیرعامل موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، محمدجواد استادی، مدیر کلان پروژه مکتب هنر رضوی، دکتر احد فرامرز قراملکی، رئیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، حجت‌الاسلام مصطفی فقیه اسفندیاری، معاون امور بین‌الملل آستان قدس رضوی و جمعی دیگر از مدیران فرهنگی و هنری، در سالن جلسات دفتر ریاست سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی تشکیل شد.
توجّه به مکتب هنر رضوی در فضای بین‌المللی
در ابتدای این نشست دبیر اجرایی دوّمین کنگرۀ بین‌المللی «مکتب هنر رضوی»، ضمن معرّفی اعضای شورای سیاست‌گذاری و نهادهای همکار، به تبیین ضرورت، اهداف، شیوۀ اجرا و ساختار کنگره پرداخت.
محمدجواد استادی با اشاره به تجربۀ نخستین دورۀ این کنگره اظهار داشت: ازآنجاکه این رویداد به صورت دوسالانه برگزار می‌شود، تصمیم گرفتیم در این دوره همکاری نزدیکی با مدرسۀ اسلامی هنر داشته باشیم و ازاین‌رو جلسات متعدّدی در شهرهای قم و تهران تشکیل شد.
مدیر کلان پروژه مکتب هنر رضوی در ادامه پیرامون اصطلاح مکتب هنر رضوی توضیح داد و گفت: هدف مؤسّسه آن است که به تدریج این اصطلاح را در فضای دانشگاهی و جهانی مطرح کرده و توجّه‌ها را ابتدا به هنر رضوی و سپس به مکتب هنری آن جلب کند.
محورهای کنگره
دبیر اجرایی دوّمین کنگرۀ بین‌المللی «مکتب هنر رضوی»، اظهار داشت: این رویداد برپاشده تا از طریق گفتگوی فرامرزی و بهره‌گیری از پژوهشگران جهانی هنر اسلامی، گامی مؤثّر در جهت تثبیت مفهوم مکتب هنر رضوی بردارد.
استادی با تأکید بر اینکه کنگره بر سه محور استوار شده است، تصریح کرد: محور نخست نظریه‌پردازی دربارۀ مکتب هنر رضوی و تدوین چارچوب مفهومی برای آن‌که مهمترین چالش پیش روست. دوّم مطالعات تطبیقی و تاریخی با هدف شناخت جایگاه هنر رضوی در ساختار مکاتب هنر دینی؛ و محور سوّم، آینده‌پژوهی تمدّنی است که این برنامه، گامی در مسیر تحقّق تمدّن نوین اسلامی خواهد بود.
برگزاری کنگرۀ مکتب هنر رضوی با رویکرد جدی بین‌المللی
دبیر اجرایی دوّمین کنگرۀ بین‌المللی «مکتب هنر رضوی»، به حضور بخش‌هایی از این رویداد در خارج از کشور اشاره کرد و یادآور شد: در راستای توسعه این ایده بهره بردن از ظرفیت حضور در فضاهای دانشگاهی بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است.
استادی اشاره کرد که برنامه‌ریزی‌هایی برای حضور سخنرانان خارجی در این کنگره صورت گرفته و رایزنی‌ها آغاز شده است.
ضرورت برگزاری کنگره
استادی با تأکید بر ضرورت برگزاری دوّمین کنگرۀ بین‌المللی «مکتب هنر رضوی»، متذکّر شد: یکی از اهداف برگزاری این کنگره، بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و پژوهشی متخصّصان بین‌المللی در راستای تبیین مفهوم مکتب هنر رضوی و ایجاد زبان مشترک علمی در این زمینه است. همچنین تلاش می‌شود این مفهوم وارد گفتمان دانشگاه‌های بین‌المللی شود و تعامل میان هنر رضوی با دیگر مکاتب هنری اسلامی و مسیحی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه در حوزۀ مکتب هنر رضوی، حرکت به سوی سیاست‌گذاری تمدّنی امری ضروری است یادآور شد: در این مسیر، گام‌های مؤثری برداشته شده که از جمله آنها می‌توان به روند قابل توجه فرایند تصویب سند ملّی مکتب هنر رضوی اشاره کرد.
اهداف اصلی کنگره
دبیر اجرایی کنگره مکتب هنر رضوی، سپس به تبیین نظری چیستی مکتب هنر رضوی پرداخت و خاطرنشان کرد: اهداف اصلی کنگره، ارزیابی امکان شکل‌گیری مکتب هنری مبتنی بر شخصیت امام رضا (ع) و محوریت حرم مطهر رضوی؛ تقویت گفت‌وگوی میان‌فرهنگی در حوزۀ هنرهای قدسی و مفاهیم زیباشناختی؛ ارتقای جایگاه بین‌المللی هنر رضوی در گفتمان معاصر هنر دینی؛ ارائۀ الگوها و چارچوب‌های نظری و روشی برای گسترش و آموزش برآمده‌های مکتب هنر رضوی در سطح جهانی است.
استادی سپس به اهداف تکمیلی و فردی اشاره کرد و گفت: نقد و بازنگری روش‌های موجود مستندسازی در حوزۀ هنرهای دینی؛ ارتقای زبان نقد علمی در حوزۀ هنر اسلامی؛ تولید واژگان مشترک در راستای گفتمان‌سازی و معرّفی ظرفیّت‌های حرم رضوی به‌عنوان سرمایه‌ای تمدنی از اهداف فرعی این کنگره است.
مهلت ارسال آثار و ارزیابی نهایی
دبیر اجرایی دوّمین کنگرۀ بین‌المللی «مکتب هنر رضوی»، پیرامون روند این رویداد توضیح داد و تصریح کرد: در کنار سخنرانی‌های بین‌المللی مجموعه مقالات ارسالی نیز مورد ارزیابی قرار گرفته و مقالات برگزیده در کنگره ارائه خواهد شد. همچنین مقالات برتر به‌صورت مکتوب منتشر خواهد شد.
استادی افزود: فراخوان کنگره به صورت سه‌زبانه و از سوی دبیرخانه مرکزی منتشر می‌شود. دریافت چکیده مقالات در مردادماه آغاز خواهد شد و ارزیابی اولیه چکیده‌ها تا ۲۰ شهریورماه انجام می‌شود.
وی ادامه داد: نویسندگان تا ۳۰ آذرماه فرصت دارند اصل مقالات خود را ارسال کنند. فرآیند داوری در دو مرحله علمی انجام خواهد شد و در نهایت، مقالات برگزیده برای انتشار نهایی انتخاب می‌شوند و سرانجام این کنگره در بهمن‌ماه ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد. همچنین موضوعات فراخوان در پنج محور اصلی و در مجموع پنجاه ریز موضوع منتشر می‌شود.
برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی
استادی از برگزاری ده نشست تخصصی و دو کرسی نظریه‌پردازی از تابستان امسال تا زمان برگزاری کنگره مکتب هنر رضوی خبر داد و بیان کرد: این نشست‌ها با همراهی و همکاری دانشگاه‌های هنری انجام می‌گیرد.
وی افزود: کتابی با عنوان «بازاندیشی مفهومی در مکتب هنر اسلامی» را مؤسّسه تهیه کرده است که آثار ۱۲ تن از اندیشمندان شناخته‌شده کشور، در آن گردآوری شده و قرار است نسخۀ انگلیسی آن در کنگرۀ نهایی رونمایی شود.
بررسی شیوه و مکان برگزاری کنگره
دکتر جعفر مروارید، معاون سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی نیز در ادامه ضمن توجه به بررسی دقیق مکان برگزاری کنگره تأکید کرد: در این دوره، دو موضوعِ فلسفه هنر و مباحث تطبیقی مورد توجّه قرار گیرد. بخشی از برنامه شامل کارگاه‌ها و نمایشگاه‌های حاشیه‌ای است که باید با زندگی شهری و ارتباط با بدنۀ عمومی جامعه پیوند بخورد که بخش عمده‌ای از بازدیدکنندگان این بخش را گردشگران بین‌المللی تشکیل می‌دهند.
در ادامه دکتر محمد حسین ایمانی خوشخو، سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ، با بیان اینکه ایده مکتب هنر رضوی ابتدا باید در مرجع مربوطه نهادینه و سپس تکثیر شود اظهار داشت: تاکنون یک دوره کنگره برگزار شده و بهتر است دو دورۀ دیگر نیز با همان رویکرد بین‌المللی در داخل کشور برگزار شود.
وی تصریح کرد: کشورهای هند، قطر و ترکیه می‌توانند به‌صورت فعّال در این کنگره حضور یابند، به‌گونه‌ای که خودشان خواهان میزبانی از این رویداد در کشورشان برای سال‌های آتی باشند.
ضرورت ایندکس بین‌المللی برای کنگره
دکتر احد فرامرز قراملکی، رئیس بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی بر ضرورت تعریف ایندکس بین‌المللی برای کنگره تأکید کرد و گفت: این اقدام می‌تواند انگیزه‌ای برای شرکت افراد در کنگره باشد. باید انگیزه‌های دیگری نیز ایجاد شود.
در ادامه دکتر مسعود معینی‌پور با تأکید بر ایندکس، یادآور شد: اگر بتوانیم ایندکس بگیریم، فضاسازی دانشگاهی انجام داده‌ایم. ایشان اشاره کرد باید روابط بین‌المللی برقرار کنیم، حتّی می‌توان جلسات متعددی را از طریق ویدئوکنفرانس برگزار کرد یا پیش‌نشست‌هایی در خارج از کشور برگزار نمود. وی افزود: این اقدامات می‌تواند به یک مزیّت رقابتی برای هنر رضوی تبدیل شود.
تلاش برای مقبولیت جهانی اصطلاح «مکتب هنر رضوی»
حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر نواب که از دیگر حاضران این نشست، گفت: ما به دنبال این هستیم که اصطلاح «مکتب هنر رضوی» در فضای بین‌المللی پذیرفته شود. با پذیرش این اصطلاح، در سطح جهانی برای آن ادبیّات‌سازی خواهند شد و اثرگذاری آن به‌تدریج نمایان خواهد شد.
تأکید بر پیوند «ایرانیت» و مکتب هنر رضوی
در ادامه دکتر حسن بلخاری، عضو هیات علمی و مدیر گروه مطالعات عالی هنر پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران تصریح کرد: باید تلاش کنیم که نام «مکتب هنر رضوی» با هویت ایرانی تعریف شود؛ یعنی ایران محور اصلی باشد و دیگران به کنگره کمک کنند، همچنین نشست‌ها می‌تواند در کشورهای دیگر برگزار شود.
ضرورت استفاده از ظرفیت رسانه‌ای کشورهای اسلامی
حجت‌الاسلام مصطفی فقیه اسفندیاری؛ معاون بین‌الملل آستان قدس رضوی، با اشاره به بیان مقام معظّم رهبری که جهانی‌سازی و برجسته‌سازی نام حضرت رضا (ع) در جهان باید در اولویت قرار بگیرد، ضمن تأکید بر برگزاری کنگره با رویکرد بین‌المللی، خاطرنشان کرد: یکی از ضرورت‌های قطعی این مسیر، آن است که از همه ابزارهایی که اکنون در اختیار نداریم، استفاده کنیم.
وی با تاکید بر ضرورت افزایش ظرفیت کنگره تصریح کرد: اگر بتوان در کشورهای اسلامی کنگره را توسعه داد، زمینه استفاده از ظرفیت رسانه‌ای آنها برای تحقق اهداف محقق می‌شود.
وی در پایان یادآور شد: نمی‌توان تنها در مشهد نشست و از مکتب هنر رضوی سخن گفت و انتظار داشت که همۀ دنیا از آن باخبر شود.
جمع‌بندی نهایی
امیرمهدی حکیمی، مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در پایان و ضمن جمع‌بندی دیدگاه‌ها تصریح کرد: این مؤسسه در راستای تحقق سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی در حوزه فرهنگ و هنر گام برمی‌دارد و از همه ظرفیت‌های ممکن در این راستا بهره می‌برد. از این رو این مؤسسه از همفکری و همراهی همه نهادها و مجموعه‌های فعال در حوزه هنر اسلامی در داخل و خارج از ایران د ر این حوزه بهره خواهد برد.
حکیمی سپس به انتشار نهایی این فراخون پس از جمع‌بندی و نهایی‌سازی موضوعات و انتشار فراخون نهایی کنگره تا پایان خردادماه سال جاری اشاره نمود.
نگارخانه ی فرهیخت:
گلایه ی فرهیخت:
نمی دانیم چه اتفاقی در مجموعه ی آستان قدس رضوی افتاده که برخی از رویدادها به ساعت صفر برگشته اند. به این معنی همایشی که سال گذشته، چهارمین دوره اش را سپری کرده و امسال باید قاعدتاً پنجمین دوره اش برپا شود، اما در کمال تعجب و بلکه تأسف، همچنان به نام «چهارمین» دوره خوانده می شود و در رسانه ها مطرح...
طوری که انسان همینطور هاچ و واچ می ماند که این یعنی چه؟ این در حالی است که همه شاهد بودیم چهارمین دوره ی این کنگره یا همایش در مشهد در فلان تاریخ برگزار شده و هم گزارش خبری و هم گزارش تصویری و هم گزارش ویدئویی اش هم در رسانه ها منتشر گردیده است.
بنابراین چطور می شود در نشست خبری کنگره ی بعدی، همچنان از رویداد آتی به نام چهارمین یاد می شود و نه پنجمین؟! اینجا را ببینید.
اکنون گویا در خصوص این رویداد یعنی کنگره ی بین المللی هنر رضوی هم به این مشکل برخوردیم. چطور؟
دو سال قبل عنوان شد که دومین کنگره در سال ۱۴۰۳ برگزار می شود که الحمدلله فراخوان آن منتشر و سال گذشته برپا شد و گزارش خبری و تصویری آن هم در فضای رسانه قابل رؤیت و مشاهده است، خود ببینید.
حالا، اینجا هم در کمال تعجب و بلکه تأسف، شاهدیم که به جای استفاده از عنوان سومین رویداد، همچنان از عنوان دومین استفاده می شود. چرا؟ الله اعلم...
کاش دوستان رسانه ای در مؤسسه ی آفرینش های هنری آستان قدس رضوی در اسرع وقت توضیح دهند علت این که هم کنگره ی سال گذشته و هم کنگره ی امسال را با عنوان «دومین» یاد می کنند، چیست؟ تا ما هم از این بی خبری درآمده و از حکمت توقف شماره ها در یک کنگره ی هنری و بین المللی بر روی عدد دو مطلع شویم.
درود و بدرود...
یعقوب زاده 
