به اعتقاد کارشناسان با بهره گیری از ظرفیت‌های نمایشگاهی مشهد می‌توان توسعه اقتصادی و زیرساختی در حاشیه شهر به وجود آورد. همسایگی خراسان رضوی با کشور‌های آسیای میانه و افغانستان، استقرار صد‌ها واحد تولیدی در این استان و قرار گرفتن در مسیر ترانزیت بین المللی، همگی سبب شده است که بر اهمیت این استان و به خصوص مشهد به عنوان مرکز خراسان رضوی در تجارت خارجی ایران افزوده شود. براساس اعلام سازمان تجارت، برای خراسان رضوی در سال ۱۴۰۰ صادرات بیش از هزارو ۵۰۰ میلیون دلار کالا و خدمات هدف گذاری شده است.

فعالان اقتصاد خراسان رضوی معتقدند باتوجه به ظرفیت‌های استان نه تنها تحقق این رقم امکان پذیر است، بلکه حتی درصورت استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود، می‌توان استان را تبدیل به یکی از بارانداز‌های صادراتی کشور کرد. در این میان صادرکنندگان با اشاره به موقعیت مشهد می‌گویند که این شهر ظرفیت زیادی برای تبدیل شدن به یک شهر نمایشگاهی در منطقه دارد.

به گفته این افراد، تحقق این موضوع می‌تواند ارزآوری زیادی برای کشور داشته باشد و اتکا به درآمد‌های نفتی را در راستای تحقق اقتصادمقاومتی کاهش دهد. در این میان برخی معتقدند که می‌توان از ظرفیت نمایشگاهی مشهد برای توسعه مناطق کم برخوردار هم استفاده کرد تا از این طریق هم اقتصاد شهر رونق بگیرد و هم از مناطق حاشیه شهر محرومیت زدایی شود. در همین راستا چند روز پیش موسی الرضا حاجی بگلو، سخنگوی شورای اسلامی شهر مشهد، با اشاره به کارکرد نمایشگاه بین المللی مشهد گفته بود که اگر بتوان انتقال و جابه جایی نمایشگاه را آغاز و نمایشگاهی در حاشیه شهر ایجاد کرد، از این طریق می‌توان رونق اقتصادی و زیرساختی خوبی در حاشیه شهر به وجود آورد.

هم توسعه مناطق کم برخوردار، هم توسعه صادرات

همچنین استادیار گروه اقتصاد اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگو با شهرآرا، با بیان اینکه مشهد از قدیم تاکنون یکی از گذرگاه‌های انتقال کالا در منطقه بوده است، می‌گوید: توسعه صنعت نمایشگاهی در این شهر، می‌تواند سبب بازاریابی برای کالا‌های تولیدی استان شود. موضوعی که کمک می‌کند واحد‌های صنعتی خراسان رضوی و مشهد بتوانند از بخشی از ظرفیت‌های بدون استفاده خود بهره برداری کنند. دکتر وحید ارشدی می‌افزاید: درحال حاضر تورم سبب شده است تقاضا برای برخی کالا‌ها و خدمات در کشور کاهش بیابد، این مسئله ناخودآگاه ظرفیت واحد‌های تولیدی را هم تحت تأثیر قرار داده است.

بر این اساس اگر بتوانیم مشهد را به یکی از قطب‌های نمایشگاهی منطقه تبدیل کنیم، این شهر می‌تواند به موتور محرکه تولید استان تبدیل شود. درصورت افزایش صادرات، شاهد رشد اشتغال در واحد‌های صنعتی خراسان رضوی خواهیم بود.

استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی درباره استقرار نمایشگاه بین المللی در مناطق حاشیه شهر نیز می‌گوید: این مسئله درصورت سنجیدن جوانب لازم می‌تواند به رشد اقتصادی مناطق حاشیه شهر منجر شود و امکانات خوبی را در این مناطق مستقر کند، با این حال در این گونه انتقالات باید همه جوانب سنجیده شود.

به عنوان نمونه انتقال نمایشگاه به حاشیه شهر هرچند سبب افزایش ارزش زمین‌های ساکنان این مناطق می‌شود، باید به گونه‌ای تدبیر شود که به افزایش هزینه‌های زندگی در این مناطق نینجامد. ارشدی تاکید می‌کند: اگر همه جوانب لازم درنظر گرفته شود، استقرار نمایشگاه در حاشیه شهر می‌تواند به بهبود زیرساخت‌های شهری در حاشیه شهر، آسان شدن دسترسی ساکنان به امکانات شهری و ایجاد مشاغل خدماتی در این مناطق منجر شود، با این حال برای اجرای این امر باید یک پیوست دقیق فرهنگی و اقتصادی تدوین شود.

ایجاد نمایشگاه‌های تخصصی

رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی نیز در گفتگو با شهرآرا، با بیان اینکه انتقال نمایشگاه مشهد به سایر مناطق شهر زمان بر و نیازمند برنامه ریزی گسترده‌ای است، می‌گوید: به عنوان صادرکننده پیشنهاد می‌کنیم که درحال حاضر ضمن استفاده از ظرفیت‌های نمایشگاه موجود برای توسعه صادرات، در حاشیه شهر مشهد نیز نمایشگاه تخصصی برپا شود.

کاظم شیردل می‌افزاید: به عنوان نمونه با ایجاد نمایشگاه تخصصی در حاشیه شهر و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف صادراتی یا صنعتی، مخاطبان خاص یک صنعت از مناطق مختلف ایران و همچنین کشور‌های همسایه دورهم جمع می‌شوند و ضمن تعامل، امکان توسعه مراودات اقتصادی را فراهم می‌کنند. اگر مدیریت شهری به سمت اجرای چنین اتفاقی حرکت کند، بی تردید نه تنها تولید و صادرات خراسان رضوی از این موضوع بهره مند می‌شود، بلکه مناطق حاشیه شهر نیز به دلیل استقرار نمایشگاه تخصصی، رشد و توسعه‌ می‌یابند و از امکانات بیشتری برخوردار می‌شوند. وی بیان می‌کند: توسعه صنعت نمایشگاهی می‌تواند روند محرومیت زدایی در مشهد را سرعت ببخشد و صادرکنندگان از این موضوع استقبال می‌کنند.

وی با بیان اینکه تجار خراسانی این انتظار را از مدیران شهری دارند که توجه خاصی به صنعت نمایشگاهی مشهد داشته باشند، می‌گوید: تولید و فروش با بازاریابی حاصل می‌شود و اگر می‌خواهیم به این مهم اهمیت دهیم، باید در گام نخست صنعت نمایشگاهی را تقویت کنیم. مشهد باتوجه به موقعیت جغرافیایی خود از این ظرفیت برخوردار است که بتواند به محلی برای تولید و فروش کالا‌های ایرانی و همچنین صادرات مجدد کالا‌های سایر کشور‌ها تبدیل شود.  اکنون کشور‌هایی هستند که درکنار صادرات محصولات تولیدی خودشان، به قطبی برای صادرات مجدد کالا‌های سایر کشور‌ها تبدیل شده اند. مشهد نیز به دلیل دسترسی به آسیای میانه و همچنین امکان ارتباطی با دریای عمان و خلیج فارس از چنین ظرفیتی بهره‌مند است.

شیردل تاکید می‌کند: نگاه به صنعت نمایشگاهی در مشهد باید مبتنی بر تحولات دو دهه آینده اقتصادی در جهان باشد. در پاییز سال گذشته رهبران ۱۵کشور آسیا-اقیانوس آرام شامل چین، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند توافق بر سر پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای را امضا کردند. درکنار این موضوع، احیای جاده ابریشم ازسوی چین در سال‌های اخیر موردتوجه قرار گرفته است. این نکات نشان می‌دهد که می‌توان با یک برنامه ریزی مناسب، مشهد را به محلی برای انتقال کالا‌ها از شرق به غرب تبدیل و در این میان برای کالا‌های ایرانی نیز بازاریابی کرد. بدیهی است که یکی از راه‌های تحقق این امر، تقویت صنعت نمایشگاه در مشهد است.

محسن موسوی زاده | شهرآرانیوز؛