به نام خدا، همه ساله، با فرارسیدن ماه های مذهبی و پرمعنویتی چون «ماه رمضان المبارک»، فعالیت های دینی و آئین های مذهبی در کلان شهرهای معنوی مانند مکه، مدینه، نجف، کربلا، سامرا و... به اوج خود می رسد و همین مسأله، به خودی خود، خالق فرصت بسیار ذی قیمتی برای همه ی دست اندرکاران حوزه های فعالیتی در تمامی بخش های شهر و استان فراهم می کند تا از این فرصت طلایی، نهایت استفاده و بهره برداری را بنمایند. از جمله ی این بخش های کاری، رویکرد بین المللی یا همان «روابط خارجی» شهر رضوی، «مشهد» دوست داشتنی است که مسئولیت تعالی و توسعه ی آن با روابط عمومی ها و امور بین الملل در بیش از یکصد دستگاه اجرایی دولتی و نیز شش هزار واحد صنعتی و تولیدی بخش خصوصی، دهها دانشگاه بزرگ و کوچک و حتی صدها سازمان های مردم نهاد و... است. متولیانی که می توانند از این موهبت الهی، به نحو شایسته ای در راستای توسعه ی روابط بین المللی خود با مرتبطان خارجی شان اعم از چهره های شاخص دینی، زوار غیر ایرانی بارگاه رضوی، مؤثران اقتصادی، فعالان اجتماعی، مشاهیر علم و دانش و در کل بزرگان هر حوزه ی کاری بهره ی وافی و کافی را ببرند.

اما متأسفانه شاهدیم که با فرارسیدن این ماه ارزشمند، گویا مسئولان و متصدیان امور بین الملل در روابط عمومی ها با یک دوران تعطیلات کاری یا فرصت استراحت شغلی مواجه شده اند و باید اصطلاحاً فتیله ی این فعالیت ها را پایین بکشند و به عوض آن، به انجام فرائض و مستحبات دینی شخصی مانند تلاوت قرآن و نمازهای نافله و ادعیه ی مأثوره و سایر مستحبات بپردازند!

مع الاسف، اپیدمی خودپندارانه ی تعطیلات رمضانی رویکرد بین المللی دستگاه متبوع، بزرگ و کوچک و خرد و کلان هم نمی شناسد و روابط عمومی و بین الملل آستان قدس رضوی گرفته تا همین نهاد در استانداری خراسان رضوی و از دانشگاه های بزرگی چون فردوسی مشهد گرفته تا دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) و از جامعه المصطفی العالمیه بزرگ گرفته تا بنیاد بین المللی امام رضا(ع) و خلاصه همه و همه، دچار این آفت اند!

از این رو، با حلول این ماه گران سنگ، آن چیزی که فراموش و یا به حاشیه رانده می شود، متأسفانه رویکرد بین المللی استان و توسعه ی روابط خارجی جهان شهری معنوی است که همه ی ما خراسانی ها، آن را نخستین کلان شهر مذهبی جهان (از نظر وسعت) می دانیم و به درستی، پایتخت و ام القرای جهان تشیع اش می خوانیم!

از آنجایی که یکی از مهمترین وظایف و رسالت های پیوسته ی ما در اندیشکده ی بین المللی فرهیخت، رصد رویدادهای بین المللی و پایش و پویش و دیده بانی مناسبات و تعاملات دیپلماتیک شهر و استان است، این خلأ را به خوبی و به روشنی حس کرده و همه ساله به بهانه های مختلف، این نگرانی را به مسئولان امر گوشزد کرده ایم!

صدافسوس که بیش از یک سال است رکود حاصل از شیوع ویروس منحوس «کوید نوزده - کرونا»، قریب به اتفاق فعالیت های اجرایی حضوری را در برگرفته و از جمله رویکرد بین المللی در تمامی نهادهای متولی امور دینی و فرهنگی و علمی و آموزشی و اقتصادی و ... استان و شهر نیز آسیب فراوان دیده است!

اما نباید فراموش کرد که در همین دوران پساکرونا که بسیاری از شرکت های دولتی و خصوصی، مجبور به تعدیل نیروی وحشتناک شدند، بسیاری از شرکت های فناوریک هم بودند که با افزایش وحشتناک استخدام روبرو بودند!

بنابراین نباید از خاطر دور داشت که عصر، عصر تجلی و شکوفایی دانش، خلاقیت و مهارت هاست و همچون «انرژی» که هیچ گاه از بین نمی رود، بلکه از حالتی به حالت دیگری تبدیل می شود و همچون خود «زندگی» که در همه ی شرایط اعم از سلامتی و بیماری، جنگ و صلح، فقر و غنا و...  به هر صورت و شکل، ادامه می یابد، بدیهی است همه ی فعالیت های روزمره از جمله رویکرد بین المللی شهر نیز نباید از سویی به خاطر «کرونا ویروس» و از طرفی دیگر به بهانه ی فرارسیدن ماه های مذهبی عظیم الشأنی همچون «رمضان» کاهش یابد و حتی تعطیل شود!

رویکرد تعدیلی و حد وسط و حداقل انتظار آن است آن دسته از فعالیت هایی که امکان برگزاری آنها از طریق دورکاری و تحت پلتفرم های مختلف در بستر اینترنت قابل اجراست، با قوت و قدرت ادامه یابد، مانند برگزاری سمینارها و همایش ها و نشست ها و سخنرانی ها و حتی مسابقات و آزمون ها، همه و همه در قالب «وبینار» ها (کنفرانس های ویدئویی) به صورت آنلاین و با حداقل وسایل و ادوات ارتباطی مانند رایانه های رومیزی، دستگاه های لب تاب و حتی گوشی های تلفن همراه شخصی قابل انجام است.

مضافاً مگر نه آن است که «هر چه تهدیدات قوی تر، فرصت ها هم طلایی تر»، پس می توان نیمه ی پر لیوان را دید و چنین نتیجه گرفت که اتفاقاً در دوران پساکرونایی و در ماه های مملو از آیین های مذهبی مانند «ماه مبارک رمضان»، این دو می توانند به مثابه ی دو موتور محرکه و حتی دو شتاب دهنده ی قوی برای ارتقای سطح مناسبات دیپلماتیک، گسترش فعالیت های بین المللی و افزایش تعاملات مرتبط با توسعه ی روابط خارجی خاصه تعمیق ارتباطات با مرتبطان و مؤثران خارجی بخشهای دولتی و خصوصی و زوار غیر ایرانی بارگاه منور رضوی مورد بهره برداری قرار گیرند و اصطلاحاً بهانه های خوبی هم برای کاهش هزینه ها و تسریع و تسهیل امور به شمار می آیند.

فعالیت هایی که رویکرد بین المللی آنها، همه به صورت اصطلاحاً «مجازی» و به طرق مختلف در بستر اینترنت به سرعت و سهولت قابل انجام است و از آنجایی که دیگر نیاز به دعوت میهمان خارجی و تحمیل هزینه های جانبی فراوان از بلیت هواپیما گرفته تا اقامت هتل و رفت و آمد شهری و خورد و خوراک و هدایا و سوغاتی و.... نیست، لذا از محل صرفه جویی های صورت گرفته، اتفاقاً می توان بر حجم و کیفیت و کمیت این برنامه ها افزود.

اما امروزه، متأسفانه خلاف این روند را شاهدیم! به عبارت دیگر، در گذشته با ورود به این ماه معنوی ارزشمند، به طور طبیعی، شاهد کاهش فاحش فعالیت های رویکرد بین المللی دستگاه های اجرایی دولتی و نهادهای متولی غیر دولتی و دانشگاه ها و سازمان های ذیربط بودیم و امروزه هم، گسترش و شیوع ویروس کرونا، تقریباً تیر خلاصی را به این فعالیت ها زده است!

با این امید که این شعر بلند مضمون: «ما زنده از آنیم که آرام نگیریم... موجیم که آسودگی ما عدم ماست»، سرلوحه ی کاری همه ی فعالان دینی و فرهنگی و اجتماعی و علمی و آموزشی و... شهر و استان منسوب به عالم آل محمد(ص) خاصه مؤثران توسعه ی روابط خارجی کلان شهر امام مهربانی ها در تمامی بخش ها و حوزه های کاری قرار گیرد و این بیت تعالی بخش سرلوحه ی شتاب بخشی فعالیت هایشان در ماه میهمانی خدا باشد که: «همت بلند دار که مردان روزگار / از همت بلند به جایی رسیده اند»

عبدالرضا زرگری - دوم ماه مبارک رمضان ۱۴۴۲