اشاره

جشنواره ی بین المللی، فرهنگی و هنری امام رضا (علیه السلام) رویداد مبارکی است از خاستگاه مشهد که به همت «بنیاد بین المللی امام رضا(ع)»، طی بیست سال گذشته در دهه ی کرامت (از اول تا یازدهم ذیقعده هر سال) در بسیاری از استان های ایران اسلامی با شکوه فراوان برگزار شده و هم اکنون، بیست و یکمین دوره ی آن در حال برپایی است.

گفتنی است این رویداد در طول سال، ساری و جاری است اما آیین های اختتامیه های جشنواره های زیر مجموعه ی آن به صورت متمرکز طی دهه ی کرامت یعنی در طول ده روز بین سالروز ولادت باسعادت کریمه ی اهل بیت حضرت فاطمه ی معصومه سلام الله علیها و زادروز امام رئوف، السلطان علی ابن موسی الرضا علیه السلام (یازدهم ذیقعده) در مراکز استان های مجری برپا می شود و اوج آن، برپایی آیین اختتامیه ی جشنواره ی مادر و اصلی در مشهد است.

انتخاب و معرفی و تجلیل از «خادم برگزیده ی رضوی» از میان چهره های خدوم و فعال در عرصه ی نشر، چاپ و تبلیغ فرهنگ رضوی در داخل و خارج از کشور از جمله مهمترین و شاخص ترین برنامه های همیشگی در آیین پایانی است.

ناگفته پیداست تجلیل از برگزیدگان همایش های موضوعی در استان های منتخب، مسابقات، نمایشگاه ها و کارگاه ها (در رشته های مختلف فرهنگی و هنری و دینی) و نیز تقدیر از دست اندرکاران برپایی مراسم جشن رضوی و...، از جمله برنامه هایی است که در مراسم اختتامیه ی همان رخداد در مرکز استان مربوطه صورت می پذیرد.

گفتنی است بنیاد بین المللی امام رضا علیه السلام، با ساختاری مرتبط با «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» اما به صورت مستقل در مشهد فعالیت می کند.  

در پایان یادآور می شود طبق سنتی بیست ساله، آیین پایانی بیست و یکمین جشنواره بین المللی امام رضا(ع) همزمان با شب میلاد امام مهربانی‌ها، با حضور میهمانانی از داخل و خارج از کشور، با حضور میهمانان داخلی و خارجی و مقامات کشوری و هنرمندان شاخص با شکوه فراوان در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در مشهد برگزار می‌شود.

مطالبات فرهیخت: پس چی شد؟

 چرا آیین اختتامیه ی امسال برپا نشد؟! علی رغم سنت و رسمی بیست ساله و نیز با وجود اعلام قبلی مبنی بر برپایی آیین پایانی بیست و یکمین جشنواره ی بین المللی امام رضا علیه السلام در تاریخ سی ام اردیبهشت سال جاری، متأسفانه برپایی این مراسم در شب ولادت حضرت امام رضا علیه السلام در مشهد لغو شد؟ چرا،؟!  

البته پیشتر شنیده بودیم فرهاد قائمیان بازیگر و هنرمند توانای تلویزیون و سینمای ایران که مدیریت بیست و یکمین جشنواره را بر عهده گرفته، طی مصاحبه ای گفته بود قصد داریم تغییراتی در ساختار جشنواره ایجاد کنیم که از آن جمله، خارج کردن آیین پایانی جشنواره از قالب برپایی در یک استان مشخص است. (نقل به مضمون)

و خدا خدا می کنیم که نکند منظور وی از این تغییر، حذف آیین اختتامیه جشنواره ی مادر از خاستگاه اصلی آن یعنی مشهد باشد! مگر باورکردنی است آیین پایانی جشنواره ای سترگ و با سابقه ی قریب به ربع قرن آن هم از خاستگاه مشهدالرضا، در استان و شهری دیگر برپا شود؟!

اگر می توان نماز جمعه را چهارشنبه خواند، آن موقع می توان آیین اختتامیه ی جشنواره ی رضوی را در شهر و استان دیگری چون تهران برگزار کرد؟! یاللعجب... 

شنیده بودیم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، در راستای تمرکززدایی از رویدادهای پایتخت و تقسیم آن در سایر کلان شهرها به منظور تحقق عدالت اجتماعی، دبیرخانه ی برخی از رخدادها و همایش ها و نمایشگاه ها و... به کلان شهرهای دیگر منتقل و اسباب کشی می کند تا آن رویداد به جای پایتخت، در کلان شهر دوم و سوم برپا شود؛

اما گویا در ایران برعکس است! چراکه امروزه متأسفانه همه ی رخدادها در تهران متمرکز شده! به عنوان مثال هم اکنون تهران میزبان ۱۲۱ رخداد و مشهد میزبان فقط ۱۶ رخداد است که با حذف رویدادهای کاسب کارانه اش، الباقی پنج رویداد مفید نمی شود!!

لذا اصلاً خدا را خوش نمی آید همین شندالقاض رخداد بین المللی مشهد هم به تهران یا استانی دیگر اسباب کشی کند! این یعنی چه؟ خدا کند که چنین خوابی هرگز تعبیر نشود! 

مضافاً فرهاد قائمیان، صبح روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳  یعنی صبح روز ولادت امام رضا(ع)  (یعنی در دقیقه ی نود!) طی مصاحبه ای اعلام کرد که آیین پایانی جشنواره ی امسال به دلیل ضایعه ی فقدان شهادت گونه ی رئیس جمهور تلاشگر و همراهان آسمانی اش، در مشهد برپا نمی شود! 

حال سئوال اینجاست که اولاً زمان برپایی مراسم، همه ساله شب ولادت امام رضا علیه السلام بوده نه شام ولادت، ثانیاًَ بر فرض که امسال، بنا بر دوشنبه عصر بوده، کجای عالم، صبح همان روز برپایی یک رخداد بین المللی، اعلام می کنند که مراسم عصر برگزار نمی شود؟! یعنی پنج ساعت قبل از برپایی؟! 

ثالثاً زمانی این آیین را لغو کرده اید که تمام میهمانان خارجی آن صددرصد در مشهد حضور داشته و در هتل ها مستقر شده بودند و میهمانان داخلی هم چه بسا در سالن فرودگاه شهر مبدأ و حتی چه بسا در خود مشهد ساکن شدند، در چنین حالتی، لغو یک آیین تماماً دینی ، فرهنگی و هنری چه ضرورتی داشت و چه منافاتی با حال ناخوش روحی و روانی شهروندان؟

رابعاً این مراسم دینی، العیاذ بالله، مگر کنسرت موهنی بوده که به دلیل این ضایعه ی مؤلمه، باید لغو می شد؟ در حالی که برعکس! اتفاقاً این آیین همه ساله با تلاوت قرآن کریم و صلوات خاصه ی حضرت آغاز می شد و آکنده بود از سخنرانی های پشت سر هم وزیر و وکیل و دبیر و امام جمعه و خانواده ی معظم شهدا و ایثارگران و... همچنین شعرخوانی و اجرای دکلمه ی دختر معظم شهید و نهایتاً پایان بخش آن که مد نظر و مراد ما هم بود، از هشت نفر از خادمان فرهنگ رضوی از داخل و خارج از کشور تجلیل به عمل می آمد!

نگارنده به خوبی به یاد دارد این مراسم اختتامیه خصوصاً طی پانزده - شانزده سال اول، به قدری مطول و کسل کننده می شد که برخی از میهمانان از طولانی شدن سخنرانی ها و دکلمه و شعرخوانی ها به ستوه می آمدند و سالن را ترک می کردند و هنگام خروج از سالن به میهمانان تازه وارد به کنایه می گفتند: نماز جمعه تمام شد، کجا می روید؟! 

لذا بر خلاف تصور رایج و اسم «جشن» واره ای اش، رسم و سیاق برپایی این آیین پایانی، به خاطر فضا و اتمسفر حاکم بر مشهد، اصلاً و ابداً از جنس مراسمی چون آیین اختتامیه ی جشنواره ای چون فیلم فجر نبوده و نیست! 

بلکه همه ساله به یک مراسم صرفاً مذهبی و فرهنگی و بدون هیچ آوا و ساز موسیقیایی و نمادها و دکورهای خاص و نورپردازی های آنچنانی بیشتر شباهت داشت، حتی همخوانی های گروه های سرود به صورت آکاپلای مذهبی (بدون استفاده از هر نوع ساز موسیقی) اجرا می شد و همچنان نیز می شود.

گویی این مراسم کانّه در مهدیه ی مشهد برگزار می شود، نه در سالن بزرگی چون آمفی تئاتر صدا و سیما یا سالن اجتماعات مجللی چون برج سپید مشهد!

النهایه، سئوال بی پاسخ این بود که آیا لغو مراسمی با این شکل و شمایل مذهبی و آیینی با این مقدمات آماده که ابر و باد و مه و خورشید و فلک و سالن و میهمانان داخلی و خارجی اش و... همه و همه از ساعت ها پیش در مشهد مهیا بود، چه اشکال و ضرری داشت؟!

مضافاً آیا معرفی و تجلیل از خادمان برتر فرهنگ رضوی داخلی و خارجی، بیشتر مایه ی خرسندی عالم آل محمد(ص) و این امام رئوف و زائر دوست نمی شد؟ همچنین باعث شادی ارواح بلند این پنج سفرکرده ی الی الله که هر کدام به وسع خود، نقش و سهم به سزایی در تعالی این رخداد فرهنگی و هنری رضوی در کشور داشتند؟! 

افسوس که در مشهد فقیر از نظر رخدادها و بلکه مشهد بی رخداد، از دست دادن حتی یک مراسم و رخداد بین المللی، خود ضایعه ای است مؤلمه و بزرگ؛ چراکه در این اوضاع اسف بار کنونی خصوصا پس از سیل ویرانگر، گویی گرد مرده بر شهر پاشیدند و هرچند علی الظاهر میزبان ۱۳ رخداد هستیم، اما بیشتر آنان همایش های کاسبکارانه و تهی از تولید علم حقیقی و محتوای مفید هستند و مصداق بارز «عِلْمٌ لا یَنْفَعْ»، حال خدا به خیر کند عاقبت آن روزی که همین چند رویداد اندک و اونت های قدیمی که مایه ی دلخوشی دغدغه داران تعالی رویکرد بین المللی شهر و میهمانان و زوار غیرایرانی خاصه مقامات خارجی مقیم است، لغو و سلب گردد! آن موقع باید گفت: الفاتحة مع الصلوات

به جای اختتامیه، چه برگزار شد؟

به میزبانی بنیاد امام رضا(ع) صورت گرفت؛ گردهمایی هنرمندان و فعالان داخلی و خارجی در محفل یادبود «خادم الرضا»

در پی حادثه تلخ سقوط بالگرد و شهادت رئیس جمهور و هیات همراه، برنامه اختتامیه بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) لغو و به جای آن، مراسم سوگواره شعر «خادم الرضا(ع)» با حضور شاعران سرشناس کشوری و خراسانی در مجتمع شهدای سلامت مشهد برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری رضوی، مجتمع فرهنگی شهدای سلامت مشهد در شام میلاد امام رضا(ع) شاهد برگزاری سوگواره «خادم الرضا» بود برای گرامی‌داشت شهدای خدمت به اسلام و ایران بود.

در این محفل، شاعران برجسته‌ای چون حسین سیدبر، هدیه ارجمند، فرامرز اکبری، مصطفی محدثی خراسانی، علی اصغر شکفته، نوید اطاعتی، راضیه رجایی، مرتضی حیدری آل کثیر، حمید هنر جو، ناصر فیض، غلامپور، هادی فردوسی، پیمان جسری، سید امین موسوی، علی باباجانی، خانم آخوندی، سید سعید هاشمی، دکتر اکرامی فر، سید ابوالفضل مبارز و دیگران حضور داشتند و به خواندن شعر و روضه اهل بیت پرداختند.

همچنین قرار بود «اطلس جامع رضوی» در سه جلد و هر جلد هزار صفحه در این مراسم رونمایی شود که بدلیل اتفاق تلخ شهادت رئیس جمهور به زمان دیگری موکول شد.

در پایان این مراسم، ذکر توسلی به منظور عرض ارادت به ساحت مقدس امام رضا(ع) و امام حسین(ع) و یادبود شهید رئیسی و هیئت همراه با نوای گرم ذاکر اهل‌بیت(ع) سعید زمانی برپا گردید.

شخصیت‌های برجسته ملی و بین‌المللی نظیر حسین المنکوشی، فرماندار شهر مقدس کربلا، حسین مظفر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و علامه شیخ جعفر المهاجر، دانشمند و محقق برجسته لبنانی نیز در این مراسم حضور داشتند. این مراسم با حضور گسترده شاعران و علاقه‌مندان به شعر و ادب فارسی و با احترام به یاد و خاطره شهدای اخیر کشورمان به پایان رسید. منبع: خبرگزاری رضوی

مباحث تکمیلی

لیست جشنواره های تخصصی:

بخش شعر

بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی شعر فارسی رضوی

پانزدهمین جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی

چهاردهمین جشنواره بین‌المللی شعر عربی رضوی

هجدهمین جشنواره بین المللی شعر ترکی_آذری رضوی

بخش سرود

سیزدهمین جشنواره ملی سرود رضوی

بخش هنرهای تجسمی

سیزدهمین جشنواره بین المللی عکس رضوی

نهمین جشنواره ملی جشنواره گرافیک رضوی

بیستمین جشنواره ملی خوشنویسی رضوی

بخش هنرهای نمایشی

چهاردهمین جشنواره ملی تئاتر کودک و نوجوان رضوی

هفدهمین جشنواره ملی تئاتر رضوی

سومین جشنواره ملی تئاتر خیابانی رضوی

بخش هنرهای تصویری

پانزدهمین جشنواره ملی فیلم کوتاه رضوی

بخش روستایی

جشنواره روستایی و عشایری آسمان هشتم

اطلاعات تکمیلی در خصوص مکان برپایی این مراسم، به محض انتشار، اعلام خواهد شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در باره ی این جشنواره ی بین المللی، به وبگاه رسمی شمس توس مراجعه فرمایید. 

تاریخ به روزرسانی: ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳

پوستر بیست و یکمین جشنواره