مشاهیر فرهیخت: همان طور که می دانید، شناسایی و معرفی آن دسته از مشاهیر، مفاخر و چهره های ماندگاری که در زمینه های مختلف و رشته های گوناگون به هر شکل و نحوی در داخل و یا خارج از کشور، حائز رتبه ها و افتخارات ارزشمندی با رویکرد بین المللی شده، همچنین زاده ی مشهد و یا خراسان رضوی نیز هستند، از جمله رسالت های این اندیشکده به شمار می رود.

یکی از این مفاخر، دکتر محمود روحانی، استاد اپیدمیولوژی و آمار پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، قرآن پژوه معاصر و نویسنده کتاب «المعجم الاحصایی»، زاده ی مشهد و دارای مدرک فوق تخصص در اپیدمیولوژی و آمار زیستی و با رتبه ممتاز از دانشگاه بروکسل بلژیک است. 

در راستای تجلیل از مشاهیر شهر و استان، آیین نکوداشت این استاد فرهیخته، دوشنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۲، با حضور اعضای بنیاد نخبگان، پیشکسوتان و استادان دانشگاه در مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

این اندیشکده به سهم خود، ضمن قدردانی از یک عمر مساعی علمی و تحقیقاتی این استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از برپا کنندگان این آیین نکوداشت سپاسگزاری می نماید.

مزید امتنان است اگر مخاطبان فرهیخته ی این تارنما، در صورتی که با مشاهیر و مفاخر دیگری آشنایی دارند، با معرفی آنان، ما را در رسالت گرانسنگ تجلیل از «چهره های ماندگار» یاری فرمایند. 

آشنایی بیشتر با استاد

مروری بر زندگی دکتر محمود روحانی؛ استاد برجسته دانشگاه علوم پزشکی مشهد

ایران اسلامی، زادگاه دانشمندان و پزشکان بلند آوازه ای است که قرن‌ها چون اختران فروزان بر آسمان علم و هنر جهان درخشیدند، نامدارانی که طبابت را با حکمت و هنر درآمیختند تا در کتاب ایام، حکیمانی پرفروغ و جاودانه باشند.

استان خراسان از دیرباز مهد پرورش بزرگانی در عرصه های علمی، فرهنگی، هنری و مذهبی بوده است که با خدمات و اقداماتی که انجام داده اند همواره جمع کثیری از مردم میهن اسلامی ایران از آن بهره برده اند و آوازه و نام نیک شان در جای جای میهن اسلامی ماندگار شده است.

دکتر محمود روحانی استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز از اساتید فرهیخته ای است که با همت والا و دانش و توان تخصصی خود علاوه بر تربیت و آموزش نیروهای متخصص مورد نیاز کشور در عرصه سلامت، در حوزه های فرهنگی و اجرایی نیز نقش ماندگار بر تاریخ ایران زمین نهاده است.

بنیاد ملی نخبگان ایران از دکتر روحانی به عنوان یکی از چهره های شاخص کشورمان و به پاس یک عمر تلاش مجاهدانه در عرصه های علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی تجلیل نمود و بدین منظور گروه خبری وب دا با حضور در محضر ایشان تنها به گوشه هایی از زوایای زندگی این چهره ماندگار دانشگاه علوم پزشکی مشهد پرداخته است......

دکتر محمود روحانی در سال ۱۳۱۵در یک خانواده روحانی در مشهد پا به عرصه وجود نهاد. تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در این شهر طی نمود. در دوران دبیرستان با حضور در فعالیت های اجتماعی و در قالب تشکیل تیم های ورزشی اقدام به ترویج برنامه های فرهنگی و مذهبی نمود. فعالیت وی در این دوران ضمن تشکیل نخستین مسابقات محله ای در مشهد، موجب گسترش برنامه های مذهبی و دینی در میان جوانان نیز شد.

پدر دکتر روحانی از علمای بزرگ دینی در مشهد بود و  و دکتر روحانی همواره از دوران کودکی با برگزاری نشست های مذهبی و دینی کاملا آشنا بود و این امر نقش موثری در ادامه فعالیت هایش در این حوزه داشت.

دکتر محمود روحانی در سال ۱۳۳۳در دانشگاه علوم پزشکی تهران پذیرفته شد و در دوران تحصیل در این دانشگاه نیز در حوزه ورزشی از جمله دو میدانی و فوتبال حضوری فعالانه داشت و به کسب موفقیت هایی نیز در این زمینه نائل آمد.

وی پس از دانش آموختگی و در سال ۱۳۴۰ و پس از طی دوره آموزشی مالاریالوژی به عنوان ایپدمیولوژیست اداره بهداشت استان تهران جذب شد.

با اشتغال دکتر روحانی در اداره بهداشت استان تهران، فعالیت وی به منظور بررسی شیوع و عوامل خطر ابتلا به بیماری ها در مناطق مختلف استان تهران و دورترین و صعب العبور ترین مناطق ایران به طور جدی دنبال شد.

دکتر روحانی در شناسایی موارد ابتلا به مالاریا و مناطق درمعرض آسیب و کنترل و پیشگیری از این بیماری در مناطق مختلف نقش مهمی داشت به گونه ای که در این دوران توانست با شناسایی کانون های خطر از آسیب های ناشی از این بیماری در بسیاری از مناطق جلوگیری کند.

این امر موجب شد که در این زمان موفقیت های ایران در زمینه کنترل مالاریا به سازمان بهداشت جهانی منعکس شود و دکتر روحانی ، یکی از افراد تاثیر گذار در این زمینه شناخته شود.

شایستگی و لیاقت دکتر روحانی در این دوران موجب ارتقاء شغلی اش و انتصاب وی به عنوان رییس اداره نظارت بهداشت استان تهران  شد.

پس از مدت کوتاهی موفقیت های دکتر روحانی چنان چشمگیر بود که این امر موجب شد به صورت داوطلبانه و پس از پیشنهاد چندین پست، به عنوان رییس اداره بهداشت استان سیستان و بلوچستان منصوب شود.

محرومیت و شرایط اقلیمی استان سیستان و بلوچستان موجب شده بود که این استان در معرض آسیب های مختلفی در ابتلا به بیماری ها از جمله وبا  و مالاریا قرار گیرد و تلاش های شبانه روزی دکتر روحانی در مدت فعالیت در این استان به ویژه در مناطق محروم و دور افتاده، موجب شد در زمینه کنترل و پیشگیری از بیماری ها گام های مهمی برداشته شود.

نگارش کلیات اقلیمی و اقتصادی استان سیستان و بلوچستان و ارائه گزارش سالانه جامع  در زمینه کنترل و پیشگیری از  بیماری مالاریا به وزارت بهداری از مهمترین اقداماتی است که ضمن تغییر نگرش مسئولان موجب رویکردهای جدید در ارائه خدمات توسعه ای و بهداشتی درمانی در این منطقه شد.

وجود مرز مشترک میان سیستان و بلوچستان با کشور افغانستان ، این منطقه را در معرض خطر شیوع بیماری وبا قرار داده بود که با استقرار نیروهای بهداشتی در مناطق مرزی و زمینه ایجاد مشارکت اهالی، این بیماری مورد کنترل قرار گرفت.

ضمن اینکه دکتر روحانی با ارتباط با گروه ها و قشرهای مختلف مردمی توانست همکاری مردم و چهره های مختلف این استان را در بهبود وضعیت بهداشت جلب نماید.

دکتر روحانی پس از سه سال خدمت در استان کم برخوردار سیستان و بلوچستان برای ادامه تحصیل به تهران بازگشت تا بتواند دوره یکساله MPH بهداشت را طی نماید و پس از طی این دوره در سال ۱۳۴۵ برای ادامه خدمت به استان خوزستان اعزام شد.

شرایط اقلیمی استان خوزستان وضعیت خاصی را در حوزه بهداشت ایجاد کرده بود و همکاری با سازمان بهداشت جهانی در گسترش خدمات بهداشتی و درمانی نقش موثری داشت.

الحاق استان کهگیلویه و بویر احمد به استان خوزستان موجب افزایش وسعت فعالیت دکتر روحانی در این مناطق شد به گونه ای که از مرکز خوزستان تا منطقه مرکزی کهگیلویه و بویر احمد بیش از یک هزار کیلومتر فاصله داشت.

پس از اتمام خدمت دکتر روحانی در استان خوزستان، برای ادامه فعالیت به مشهد منتقل شد و برای ادامه خدمت وارد حوزه آموزش و تدریس در دانشکده پزشکی شد و پس از مدتی به عنوان معاون بیمارستان شهناز(قائم(عج) کنونی) منصوب شد.

حضور دکتر روحانی در این بیمارستان موجب تغییر در ساختار و فرایند جذب نیروی انسانی بر اساس نیاز  و تامین پرسنل تخصصی و فنی شد که این موضوع در قالب یک کتاب "توصیف جامعه شناسی نیروی انسانی در بیمارستان شهناز پهلوی دانشگاه مشهد" به وزارت بهداری وقت ارائه شد و برای نخستین بار به شکل ساختار مند نسبت به جذب نیروی انسانی اقدام شد.

دکتر روحانی در این فرایند به کوچکترین نکات و وضعیت افرادی که تمایل به اشتغال در بیمارستان را داشتند از جمله تعداد فرزندان، بعد مسافت، وضعیت اقتصادی، وضعیت نگهداری فرزندان، توجه می کرد.

بانوانی که در این بیمارستان فعالیت می کردند در صورتی که دارای فرزند خردسال بودند و فردی برای نگهداری آنان نبود، در شیفت های شب بکارگیری نمی شدند و این امر موجب افزایش راندمان کاری و رضایت مندی پرسنل شده بود.

پس از طی دو سال و نیم و خدمت موثر در بیمارستان مشهد دکتر محمود روحانی برای ادامه تحصیل عازم بلژیک شد و دکترای تخصصی بهداشت عمومی و گواهی نامه بین المللی فوق تخصص در اپیدمیولوژی و آمار زیستی را با رتبه ممتاز از دانشگاه بروکسل دریافت نمود.

درخشش دکتر روحانی در دانشگاه بروکسل مورد توجه سفیر ایران در بروکسل شد و در نامه ای به وزارت امور خارجه ایران، موفقیت های وی به مسئولان کشور منعکس شد اما فعالیت های فرهنگی و مذهبی دکتر روحانی در دوران فعالیتش در کشور موجب شد که مسئولان وقت توجه چندانی به این موضوع نداشته باشند.

به گفته دکتر روحانی تا پیش از تحصیل در دانشگاه بروکسل، فعالیت های مذهبی و فرهنگی ایشان موجب شد که چندین بار به سازمان ساواک احضار و از وی در خصوص فعالیت هایش توضیح خواسته شد.

در سال ۱۳۴۸ پس از  اتمام تحصیلات و حضور در ایران فعالیت دانشگاهی دکتر روحانی به طور مجدد آغاز شد و در این سال ایشان با خواهر دکتر علی شریعتی ازدواج کرد.

تا پیش از  پیروزی انقلاب اسلامی، چندین بار دکتر روحانی به عنوان استاد و یا پزشک نمونه انتخاب و مورد تجلیل قرار گرفت.

قرابت و نزدیکی دکتر روحانی با خانواده شهید مرتضی مطهری و شرکت در نشست های مذهبی و فرهنگی که گاهی اوقات با حضور مرحوم آیت الله رفسنجانی و برخی از چهره های شاخص انقلاب برگزار می شد موجب افزایش فعالیت ایشان در این عرصه شد.

به گونه ای که علاوه بر فعالیت در عرصه علمی دانشگاهی در  عرصه مذهبی و فرهنگی از جمله بنیاد پژوهش های انقلاب اسلامی نیز فعالیت نمود و به مدت ۲۵ سال به عنوان عضو هیات مدیره این بنیاد فعالیت داشت.

در سال های ۵۶ و ۵۷ اوج فعالیت های فرهنگی، مذهبی و انقلابی دکتر روحانی است که در این مدت وی تلاش می کرد با برگزاری دوره های فرهنگی و مذهبی نسبت به جذب دانشجویان اقدام نماید.

ارتباط تنگاتنگ دکتر روحانی با حوزه علمیه مشهد مقدس و همکاری با بزرگانی همچون مقام معظم رهبری، مرحوم فقید آیت الله رفسنجانی و شهید مرتضی مطهری حضور ایشان را در عرصه انقلاب پر رنگ تر کرد به گونه ای که در زمان ورود امام خمینی(ره) به میهن اسلامی، دکتر محمود روحانی جزو کمیته استقبال قرار گرفت.

دکتر محمود روحانی در مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی، نماینده اول مردم خراسان و عضو هیات رئیسه این مجلس بود و در فاصله سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ و در دولت شهیدان باهنر و رجایی نیز به عنوان وزیر بهزیستی خدمت کرده است.

استاد دانشکده ‌علوم پزشکی مشهد، ، عضو هیات مدیره بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی و عضو هیات امنای بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی است.

دکتر روحانی در دومین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم سال ۱۳۷۳ به عنوان یکی از خادمان برگزیده نشر قرآن کریم معرفی شده است. همچنین در سال ۱۳۷۹ از طرف شورای شهر مشهد به عنوان شهروند نمونه در امر تحقیق و پژوهش انتخاب شده است.

به علاوه در سال ۱۳۸۵ از طرف سازمان نظام پزشکی به عنوان پزشک نمونه کشوری و در سال ۱۳۸۷ به عنوان استاد و محقق پیشکسوت و برگزیده دانشگاه علوم پزشکی مشهد و در همین سال از طرف استانداری به عنوان  پیشکسوت علمی استان خراسان رضوی معرفی شده است.

چهره ماندگار عرصه سلامت در جشن بزرگ ثامن در سال ۱۳۹۳، پیشکسوت برتر پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۳۹۳، انتخاب سخنران برگزیده فستیوال مرکز فرهنگی اسلامی Manchester از دیگر موفقیت های دکتر روحانی به شمار می رود.

علاوه بر رشد دکتر روحانی در یک خانواده مذهبی و روحانی، انتساب وی به دو خاندان علم و فضیلت استان خراسان ( شهید مرتضی مطهری و دکتر علی شریعتی) موجب شد که ایشان بیش از پیش در فضای فرآن و فرهنگ ناب اسلام قرار گیرد و در این زمینه نیز تالیفاتی داشته است.

از تالیفات قرآنی چاپ شده ایشان کتاب « المعجم الاحصائی لالفاظ القرآن الکریم» فرهنگ آماری کلمات قرآن کریم در سه جلد شامل دو هزار و ۶۷۳ صفحه است که طی دوازده سال با سی هزار ساعت تتبع و کوشش نگاشته شده است.

در این کتاب فهرست تفصیلی جامع تمام کلمات قرآن مجید را با تفکیک آیات مکی و مدنی فراهم آورده و همه کلمات قرآن کریم را با ذکر مواضع آن ها بر اساس قرائت کوفی تالیف نموده است.

روش کتاب در ارائه جداگانه مواضع الفاظ بر حسب مکی و مدنی و به دست دادن ضوابط جدید برای شناخت آیات مکی و مدنی، که می تواند احتمالاً فرضیه ساز مطالعات ریاضی – آماری قرآن برای تعیین تاریخ تنزیل آیات باشد، مورد توجه و تقدیر بسیاری از دانشمندان و محققان جهان از جمله آلمان، آفریقای جنوبی، الجزایر، آمریکا، انگلستان، بحرین، پاکستان، تانزانیا، ترکیه، چین، سریلانکا، سنگاپور، سوئد، سودان، سوریه، غنا، فرانسه، فیلیپین، کانادا، کنیا، لبنان، لهستان، مالزی، نیجریه، هندوستان و ترکیه قرار گرفته است.

کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۶، کتاب برگزیده دانشگاه های کشور در سال ۱۳۷۰، برنده اول مسابقه کتاب سومین جشنواره دهه فجر در سال ۱۳۷۰ از جمله موفقیت های کسب شده دکتر روحانی به شمار می رود.

دکتر روحانی علاوه بر تالیفات متعدد در زمینه علوم پزشکی، دو کتاب تحقیقی قرآنی – بنیادی ولی زمان گیر – در دست تالیف دارد که ان شاءالله در آینده شاهد اتمام و انتشار آن ها خواهیم بود.

گزارش تصویری مراسم نکوداشت 

یادآور می شود آیین نکوداشت این استاد فرهیخته، دوشنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۲، با حضور اعضای بنیاد نخبگان، پیشکسوتان و استادان دانشگاه در مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

>>> دریافت فایل پوستر «نگارخانه ی فرهیخت» ویژه ی استاد در ابعاد بزرگ و کیفیت بهتر...

>>> برای مشاهده ی گزارش تصویری مراسم نکوداشت استاد، اینجا را کلیک فرمایید.