اشاره:

فقر رخدادهای بین المللی با محوریت شعائر حسینی در دو ماه محرم و صفر یعنی اوج فرصت سوزی در پایتخت معنوی کشور، یعنی «نهیب فرونشست رویداد در دیار اضداد»؛ ملغمه و آمیزه ای از غربت گرایش بین المللی رخدادها و مهجوریت غیرایرانیان زائر و دانشجو در مشهد حتی در ایام مذهبی سال...

گلایه ی فرهیخت: به نام خدا، پیشتر بر این باور بودیم «مشهد، شهر مزیت ها و البته تفاوت هاست.» و چه مزیتِ «منحصر به فردی» بالاتر از وجود مضجع نورانی سلطان سریر ارتضا، مولای تسلیم و رضا، امام علی ابن موسی الرضا علیه آلاف التحیة و الثناء در این ولایت عشق؟

و صد البته به خاطر همین وابسته بودن حیات و ممات بزرگترین کلان شهر مذهبی جهان (از نظر وسعت) در همه ی عرصه ها از جمله اقتصاد به «اکسیر زیارت»، بدیهی است در خیلی از زمینه ها، متفاوت از سایر شهرهاست. اینجا می توانید توضیحات بیشتری را مطالعه فرمایید.

اما همین مشهد مصفای دوست داشتنی و پر مزیت، کم کم دارد از ترکیب «مزیت ها و تفاوت ها» به ترکیب «مزیت ها و اضداد»، تغییر جایگاه می دهد. توضیح بیشتر را کمی جلوتر داده ایم.

چطور؟ مگر نه این که معتقدیم همین مشهد پر مزیت، کلان شهری است شاخص در بحث معنوی آن هم با گرایشات مذهبی پررنگ؟ تا جایی که صدا و سیمای استانی ما، هر یکی دو ساعت، طی یک پیش آگهی، آن را پایتخت معنوی کشور می خواند. غیر از این است؟

مضافاً مگر نمی گوییم همین مشهد مقدس، مجمع الجزایری از اقوام و ملیت ها و زائران از کشورهای مختلف است و کافیست یک سوت اژه ای بزنیم تا در هر گوشه ای از این کلان شهر عظیم، حداقل ده هزار نفر زن و مرد و کودک و جوان غیر ایرانی از ملیت های گوناگون گرد هم آیند؟

اینها همه به کنار، مگر می توان انکار کرد که مشهدی ها در هر موضوع شهری کم و کسری داشته باشند، در برپایی آیین های دینی و مناسک مذهبی و مراسم و شعائر، ید طولایی داشته، حسابی چیره دست، سرآمد و هنرمندند؟

بسیار خوب، پس در دو ماه محرم و صفری که اخیراً گذشت و بهار مراسم مذهبی هم بود، قاعدتاً ما باید شاهد شکل گیری خلاقانه و ابداع ده ها برنامه ی جدید، منعطف و از همه مهمتر با رویکرد بین‌المللی در حوزه های دینی و ارزشی، علمی و آموزشی، فرهنگی و هنری، اجتماعی و تربیتی با محوریت احیای شعائر حسینی می بودیم، اینطور نیست؟

پس آن ید طولا چه شد؟ آن توانمندی مثال زدنی ما کجا رفت؟ چرا در این دو ماه طلایی از نظر بهار آیین ها و مراسم دینی، تمام هنر ما خلاصه شد فقط در حد برگزاری مراسم سخنرانی و سینه زنی در مساجد و تکیه های شهر و مشابه آن با مقیاسی وسیع تر در حرم مطهر رضوی و نهایتاً اوج ابداع ما، شکل دهی آیین چهارپایه خوانی در صحن پیامبر اعظم(ص) بود؟ یعنی فقط همین؟

مثالی روشنگر از ماه مبارک رمضان و بهار قرآن

شاید کسی بپرسد مگر همه ساله مشابه همین مراسم برپا نمی شود؟ همین ها کافی نیست؟ قطعاً خیر... به نظر می رسد با مثال ماه مبارک رمضان می توانیم منظور خود را بهتر برسانیم.

و اما پاسخ: مگر طبق آیات قرآن و روایات، بر این باور نیستیم که ماه رمضان، بهار قرآن است، چون قرآن کریم در این ماه نازل شده؟ قطعاً چنین است.

و از سویی دیگر، مگر همین مشهدالرضا(ع)، خاستگاه تشعشع انوار دهمین قرآن ناطق یعنی وجود نازنین امام هشتم، حضرت اباالحسن الرضا علیه افضل الصلواة والسلام نیست؟ قطعاً چنین است؛

خوب، در این شرایط، پس توقع منطقی و انتظار عقلانی آن است که در طول ماه مبارک و در این بهار پر طراوت معنویت، در و دیوار این شهر در فضای حقیقی و صفحات شبکه های اجتماعی در فضای مجازی، مملو و آکنده باشد از بنرهای اطلاع رسانی و پارچه نوشته هایی از برنامه های متنوع و متکثر قرآنی؛ غیر از این است؟

از ساده ترین و رایج ترین آنها یعنی جلسات روخوانی و جزء خوانی تلاوت قرآن در مساجد و منازل بگیریم تا باشکوه ترین آنها که برپایی نشست های تلاوت قرآن با حضور قاریان بین المللی و شهیر جهان اسلام در سالن اجتماعات بزرگ شهر و مهدبه باشد؛

یا تقاضامندی برپایی اشکال مختلف مسابقات بین المللی حفظ، تلاوت و معارف قرآن کریم، اذان و تواشیح ویژه آقایان و بانوان و در مقاطع سنی مختلف و برای دانش آموزان، دانشجویان، سربازان و...، که کاملاً معقول و مورد تمناست؛ 

همچنین است شکل گیری همایش های بین المللی علمی و پژوهشی، جشنواره های موضوعی و نمایشگاه های قرآن و عترت و در کنار آن، راه اندازی فروشگاه های محصولات قرآن محور و...؛

و یا حتی برگزاری تئاترها و نمایش های خیابانی با محوریت داستان های قرآنی با حضور گروه های خارجی از هنرمندان کشورهای اسلامی و یا برپایی شب شعرها، برپایی مراسم جُنگ قرآنی با برنامه های متنوعی چون اجرای گروه های سرود و تواشیح و ابتهالات عربی و... 

تا جایی که معاونت فرهنگی شهرداری مشهد پا را فراتر گذاشت و دو سال پیاپی، با برپایی رویداد هنری، موسیقایی و بلکه مرزشکن «ماه امت»، میزبان گروه های آوازخوانی عرفانی از ایران، هنرمندان قوالی خوان از پاکستان و مناقب از افغانستان و حتی هنرمندانی از ایران چون مجید اخشابی شد.

هنرمندانی از ۱۵ کشور اسلامی از جمله اندونزی، سنگاپور، پاکستان، افغانستان و... که طی ده شب، بر روی جایگاه به هنرنمایی پرداختند.

در حاشیه ی آن نیز، با راه اندازی خیابان غذا و غرفه های صنایع دستی، نمایندگان این کشورهای اسلامی، جدیدترین محصولات خود را عرضه کرده و کالاهای خود را به فروش رساندند. هم فال بود و هم تماشا... هر چند به جای مرکز شهر، در دورترین نقطه ی شرقی شهر برپا شد!

محرم، بهار شیعه در معرفی فرهنگ حسینی به جهانیان

حال با این مقدمه که ذکر شد، خاطر خوانندگان محترم این سطور، بهتر درک خواهند کرد مغز حرف و لپ کلام ما چیست؟

با این سئوال آغاز می کنیم مگر به درستی معتقد نیستیم ماه محرم، صرفاً ماه عزاداری و گریه بر مصائب حسینی و اسارت حضرات آل الله علیهم صلوات الله نیست، بلکه ماه شور و حماسه و ظلم ستیزی و آزادگی هم هست؟

همچنین، ماه ایثار و شهادت و از جان گذشتگی، ماه حماسه و شجاعت و جوانمردی و ماه ظلم ستیزی و مبارزه با ذلت، ماه شور و شعور و عشق و فریاد است؟

ماه سیر و سلوک عارفانه با آموزه های مکتب سرخ حسینی و عروج الی الله است؟ و ایضاً ماه معرفت افزایی، جهاد، همراهی و الگوگیری از سیره ی معصومین بویژه امام زمان عصر خود در راستای فراهم سازی مقدمات ظهور آخرین منجی؟

خاصه، ماهی است که باید از سیره ی عملی امام حسین(ع)، فرهنگ آزادگی و مبارزه با ظلم و ستم، حق خواهی، دفاع از مظلومان و... را آموخت و این آموزه ها را نه تنها به نسل جدید و فرزندان این مرز و بوم، بلکه به عموم آزادگان جهان آن هم به طرق مختلف بویژه در قالب های مؤثر و نفیس هنری و نمایشی منتقل کرد؟

کما این که حضرت آیت الله العظمی حکیم، مرجع تقلید شیعیان عراق نیز بر این مهم تأکید دارد و می گوید: «محرم بهار شیعه است و جهان از طریق مجالس عزاداری با شیعه آشنا می‌شود.»

خوب، حال که چنین است، بسم الله... پس حق داریم پس از برپایی آئین های عزاداری دهه ی اول و اتمام مراسمی خیابانی چون خیمه سوزان و یا حرکت دستجات عزاداری و سینه زنی در معابر منتهی به حرم مطهر؛

کم کم منتظر تحقق مراسم و برنامه های نوآورانه ای باشیم که در قالب و فرم های هنری فاخر برپا شده و شور آفرین، حماسه برانگیز، فرهنگ ساز، عدالت خواه و معرفت افزا باشند؛ حتی برگزاری مسابقات ورزشی و مراسمی با محوریت تفریحات سالم و حلال هم می توانند در این جرگه قرار گیرند.

در مشهد گردی های معابر این دو ماه محرم و صفر، همه شاهد بودیم تمام در و دیوار شهر، هم‌چنان مملو از پارچه نویسی ها، بنرها و آگهی هایی بود که عموم شهروندان را صرفاً برای شرکت در مراسم عزاداری و سینه زنی در مساجد و حسینیه ها دعوت می کردند! 

و متأسفانه همچنین بود وضع و حال این داستان در وب سایت ها و شبکه های اجتماعی مرتبط با رویدادهای شهر در فضای مجازی؛

این یعنی از آن همه برنامه ها و مراسم و آیین های نوآورانه که برشمردیم و شاید شمار آنها به یکصد برنامه ی موضوعی برسد، ما بلدیم فقط یک نوع!! آن را به طور مکرر برپا کنیم که آن هم، چیزی نیست جز مراسم عزاداری که عموماً مشتمل بر سخنرانی و سینه زنی است!

و صد افسوس، همچنین است وضع و حال برخی از همین مسئولان دینی و علمی، دانشگاهی و آکادمیک، فرهنگی و اجتماعی، آموزشی و ورزشی شهر و استان که یا این دو ماه را، دو ماه مرخصی رخدادها بر می شمرند و فصل شرکت در مراسم عزاداری های شخصی و یا خانوادگی؛

و یا نهایتاً تلاش دارند دقیقاً جا در جای پای بزرگ سازمان این دیار یعنی آستان قدس رضوی بگذارند.

کدام جای پا؟ جای پای اکتفا سازی به برپایی یک سری آیین های سوگواری و مناسک عزاداری غیر منعطف و صرفاً در محدوده ی جغرافیایی سازمان خود!

این دو ماه طلایی در حالی گذشت که حتی یک بار، رویدادی مشابه ده شب مراسم فرهنگی، هنری و موسیقایی «ماه امت» رمضان ها اما با الهام از شعائر حسینی در مشهد برپا نشد؟ حتی می توانستند برای شکستن این تابوی بی دلیل، از هنرمندان ارزشی با صداهایی ماندگار و نوستالژیک همچون صادق آهنگران شروع کنند تا با اجرای زنده ی دو سه اثر موسیقایی و تنظیم استودیویی اش، حال و هوای جدیدی به آیین های شهر بدهد و باعث ایجاد شور و نشاط در نوجوانان و جوانان این مرز و بوم شود!

حتی راضی بودیم به تکرار یک سری مراسم تابستانه و خانوادگی که تلفیقی از برنامه های «حسینیه ی معلی» و «محفل» باشد آن هم در ورزشگاه بین المللی امام رضا(ع)!

چرا طی این شصت روز، از برپایی رخدادهای شور و شعور آفرین محرمی با محوریت حماسه  ی حسینی در این شهر خبری نبود؟!

همچون گردهمایی های مردمی، جشنواره های موضوعی، همایش های علمی، مسابقات و نمایشگاه های گوناگون، اجرای تئاترهای خیابانی، نقالی خوانی یا پخش فیلم و... با دو رویکرد ملی و بین المللی... 

این طوری که دو ماه طلایی این مردم ولایی و جوانان پر شورش، فقط به نشستن در مراسم عزاداری و سینه زنی و گوش دادن به سخنرانی ها در مساجد و حسینیه ها گذشت! پس آن بخش مکمل یعنی رویدادهای حماسه آفرین هنری و شور و شعور بخش مُلهِم از فرهنگ آزادگی حسینی کو؟ آنها چه شدند؟

ناگفته پیداست منظورمان از نشستن صرف در مساجد و صرف وقت در حسینیه ها، نه این که خدای نکرده امر مذمومی را مطرح کرده باشیم، ابداً ... هرگز! اصلاً چه فضیلتی بالاتر از صرف وقت و عمر در مجالس عزاداری حسینی که مورد تأکید مکرر حضرات آل الله علیهم صلوات الله هست؟

بلکه منظور ما آن است که اَلْمُؤمِنُ کَیّسْ، یعنی مؤمن زیرک و باهوش بوده و هیچ موقع در ثواب اندوزی به کم راضی و قانع نیست.

پس عقل و خرد حکم می کند هرگز به عمل صالح کم، راضی نباشد و تا می تواند، باید در این مزرعه ی دنیا، بذر صواب بکارد تا ره توشه ی قابلی برای سفر آخرت خود بردارد.

و چه زادراهی بالاتر و اندوخته ای ارزشمندتر از سیر و سلوک عاشورایی آن هم در قالب های فاخر فرهنگی و هنری اثرگذار که با ذائقه، قریحه و ذوق و حال و روز نسل جوان امروزی بیشتر منطبق و هم سوست؟

و چه تلاش معرفت بخشی گران سنگ تر و محبوب تر نزد خدا از ترویج و نشر معارف، سیره، مکتب و نهضت آزادی بخش امام عارفان، حضرت سیدالشهداء، اباعبدالله الحسین(ع) که کشتی نجات او، اسرع و اوسع از همه ی حضرات معصومین علیهم صلوات الله هست؟

و چه جهادی بالاتر از طراحی و اجرای یک سری برنامه های فاخر دینی و ارزشی با محوریت شعائر حسینی ویژه ی نسل جوانی که امروزه از آنها با نام نسل z یاد می کنند و محل تجمع آنها بیشتر در پارک ها یا کافی شاپ ها و دیگر اماکن تفریحی شهر است! چرا برای جذب این گروه عظیم، هیچ برنامه ای در این دو ماه نداریم؟

نوبت هم باشد، نوبت بحث غیرایرانیان است

همه ی این مباحث را مطرح کردیم تا به اقتضای رسالت فرهیخت، پیش گفتاری باشد بر اصل موضوع که مهجوریت رویکرد بین المللی شهر و غفلت خسارت بار از غیر ایرانیان مقیم یا زائر و مسافر در این دیار است.

همان طور که همه شاهد بودیم، متأسفانه علی رغم حضور جمعیت کثیری از «غیر ایرانیان مقیم و زائر» در مشهد از یکصد ملیت جهان، طی این دو ماه بسیار مغتنم محرم و صفر و بهار رخدادهای معرفت افزای حسینی؛

اثر و نشانه ی معتنابهی از برپایی دست کم یک برنامه با مشارکت این گروه از محبان اهل بیت(ع) در ارض اقدس توس نبود که نبود!

فقط یک قلم، گویی اصلاً ما قریب به ده هزار نفر دانشجوی غیرایرانی شاغل به تحصیل در مراکز دانشگاهی، آکادمیک، حوزوی و... مشهد نداریم که حتی بخش قابل توجهی از آنان، به اتفاق خانواده ی خود در مشهد ساکن هستند!

کأنهو این همه سرمایه گذار خارجی غیر ایرانی مقیم، زائران غیر ایرانی بارگاه منور رضوی، گردشگران سلامت، اتباع و مهاجران خارجی مجاز و... در این شهر، هیچ دیده می شوند و این یعنی هرز سرمایه ها و اتلاف منابع که واقعاً مایه ی افسوس و بلکه حیرت و تعجب است.

ای کاش در این محرم و صفر، لااقل نمایشگاهی برای نمایش آثار هنری فاخر برگرفته از شعائر مکتب حسینی در مرکز نمایشگاه های آستان قدس رضوی واقع در طبقه ی منهای یک باب الجواد حرم مطهر برپا می شد؛

تا به رسم خوب نمایشگاه قرآن رمضان سال گذشته، به هر کشور اسلامی و همسایه، یک غرفه اختصاص می یافت و دانشجویان خارجی مقیم مشهد، غرفه ی کشورشان را اداره می کردند؛

در همین نمایشگاه قرآن شاهد بودیم این دانشجویان با چه ذوق و شوقی، سعی داشتند علاوه بر نمایش آثار و فعالیت های قرآنی شان، به طرق مختلف، آداب و رسوم ملی، سنت ها و آیین های فرهنگی و صنایع دستی بومی کشورشان را معرفی کنند و بسیار مفید فایده هم بود.

حیات یک جامعه ی پویا در گرو رویدادهای بالنده

این در حالی است که همه می دانیم، حیات و ممات یک شهر پویا، به خیلی از مؤلفه ها از جمله کیفیت و کمیت رخدادها و اونت هایش وابسته هست.

شهر فاقد رویدادهای مؤثر، شهر که نیست،  گورستان اموات است! شهرها هم چون هر موجود زنده ای، باید در کالبد رگ هایش، تحرک و پویایی باشد نه رکود و خمودگی!

ناگفته پیداست هر چه بر کمیت و کیفیت این اتفاقات و آیین ها و مراسم افزوده می شود، به همان اندازه، شاخص های شور و نشاط اجتماعی و حتی تمشیت روحانی عموم شهروندان، مجاوران و زائران حاضر در این شهر افزایش پیدا می کند.

قطعاً یکی از مهم ترین دلایل کاهش فاحش آمار جرم و جنایت و سرقت در ماه مبارک رمضان و چه بسا در این دو ماه محرم و صفر، همین غلبه ی صبغه ی دینی و معرفتی این ماه های مذهبی در سبک زندگی ما ایرانیان باشد.

گردو گرد است، اما هر گردی گردو نیست!

شرح واضحات این که منظورمان از این مراسم خاص، برپایی مراسمی شبیه آن چه که غالباً در شب های ماه محرم و صفر پس از اقامه ی نماز جماعت مغرب و عشاء در حرم مطهر امام رضا(ع) برپا می شود، نیست، هر چند اگر جمعیت شرکت کننده در آن چند هزار نفری باشد؛

برنامه های اخلاق محوری که هرچند به جای خود، آموزنده و مفید است، اما بدیهی است فقط ذائقه ی یک گروه خاص و جامعه ی هدفی مشخص را تأمین می کند و شاید برای بسیاری دیگر، این شکل نحوه ی اجرا، مطلوب نظر آنها نباشد.

و همین مسأله یعنی فرمت کلیشه ای یکسان و ساختاری مشابه، هم در قالب و فرم و هم بعضاً در محتوا، و چه در اعیاد و چه در وفیات، باعث می شود نتواند رضایت عموم افراد جامعه را به دست آورد.

آیین هایی که همچون سطح تفکر روحانی محاسن سفید مسجد ما چه در ایام عزا و چه در اعیاد، همیشه ی خدا سه بخش ثابت دارند: تلاوت قرآن کریم، سخنرانی یک روحانی و در نهایت مداحی و دیگر هیچ ... و از انعطاف، خلاقیت و نوآوری در برنامه سازی، هیچ خبری نیست؛

تا جایی که گویی قسم حضرت عباس(ع) خورده اند همه ی سخنرانان، الا و لابد، باید روحانی و مُعمّم و ترجیحاً محاسن سفید باشند؛

و اگر چهره های علمی چون دکتر رحیم پور ازغدی یا دکتر محمد علی انصاری مفسر توانمند قرآن باشند که هر دو زاده ی مشهد اند، مقبول نمی افتد، چرا که مُکلّا هستند نه مُعمّم.

بنابراین، منظورمان از رخدادهای خاطره بخش و مؤثر، اجتماعات باشکوهی است دست کم از جنس گردهمایی های طراحی شده توسط برنامه سازان گروه های تلویزیونی قرآنی و مذهبی «محفل»، «حسینیه ی معلی»، «سلام فرمانده» و یا دورهمی کارگران در مشهد و نه چیز دیگر؛

همان برنامه های مفرح و پرشوری که بارها با حضور جمعیت سی هزار نفره ی خانواده ها در ورزشگاه بین المللی امام رضا(ع) برپا شد، خاطره های بسیار زیبایی آفرید و اتفاقاً با استقبال بسیار خوب عموم مجاوران و زائران هم مواجه گردید.

آن قدر تنبلیم که حتی رویدادهای برون مرزی مان را هم با رویکرد ملی برپا می کنیم!

در مشهدی زندگی می کنیم که چه بخواهیم و چه نخواهیم، همیشه جمعیت فراوانی از غیر ایرانیان اعم از مقیم، مسافر و یا زائر از کشورهای مختلف مانند جوی آب روانی در حال تردد و رفت و آمد هستند.

در مشهدی که اگر چاره ی عاجلی اندیشیده نشود، کم کم دارد از ترکیب خوش «مزیت ها و تفاوت ها» به ترکیب ناخوش «مزیت ها و اضداد» می رسد؛

و برپایی همین فسقل رخدادهای شهری مان با رویکرد ملی و نه «بین المللی»، یکی از بارزترین مصادیق این جمع اضداد است.

درست مانند تهرانی ها که مُصلّی دارند، اما سالهاست نمازهای جمعه را در حیاط دانشگاه برپا می کنند! نمایشگاه بین المللی دارند، اما بیشتر نمایشگاه های شان، در همین مصلی شکل می گیرد! آیا اینها جمع اضداد نیست؟

اما اوج تأسف، اینها نیست، بلکه در گریزپایی مسئولان شهری و استانی ماست که خسیسانه و تنبل وار، از برپایی رخدادها با رویکرد بین المللی اکراه دارند. تا بدانجا که حتی اتفاقات مربوط به بیرون مرزها هم، با رویکرد ملی برگزار می کنند! یا خدا... این یعنی چه؟ این درد را دیگر کجا دلمان بگذاریم؟

اگر سری به سرفصل «گلایه_های_فرهیخت» در این تارنما بزنید، خواهید دید که بخشی از این گلایه ها و انتقادات، مربوط به همین موضوع است. 

حتی اگر به وبگاه همایش های ایران و ۶۳۶ همایش ثبت شده ی خراسان رضوی در این سامانه، نیم نگاهی بیندازید، خواهید دید که شاید بیش از ۸۰ درصد آنها، با رویکرد ملی برگزار می شوند در حالی که می توانست به راحتی آب خوردن، با گرایش بین المللی اجرا شود. به راستی چرا؟

چرا رویداد هنری «من‌القدس، الی‌القدس» ملی بود؟

به عنوان مثال، رویداد هنری «من‌القدس، الی‌القدس» که در راستای حمایت همه جانبه از مردم مظلوم فلسطین و غزه، سال گذشته در داخل حرم مطهر رضوی برپا شد، از این جمله است.

کارگاه هنری ارزنده ای که طی روزهای ۱۵ و ۱۶ آبان ماه ۱۴۰۲ در صحن قدس حرم مطهر رضوی و به همت مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی برپا شد.

جمعی از هنرمندان مطرح کشور از جمله مسعود نجابتی، حسن روح الامین، علی بحرینی و ... در آن حضور داشتند و جای هنرمندان غیرایرانی حتی از کشورهای همسایه، اسلامی و عرب زبان منطقه بسیار خالی بود.  مشاهده گزارش تصویری

هرچند نباید ناسپاسی کرد و از قدیم هم گفتند: «کاچی بهتر از هیچی است!» و لذا همین جا، این فرصت را مغتنم شمرده و بابت برپایی این گونه ایده آفرینی های خلاقانه‌ و بجا و به موقع، قدردان زحمات دست اندرکاران آن هستیم؛

اما نمی توانیم این گلایه ی جدی خود را ناگفته بگذاریم که وقتی هسته ی رویداد، «حماسه ای برون مرزی» در سطح جهان اسلام است، آن هم موضوعی به اهمیت دفاع از آرمان ملت مظلوم فلسطین و تجلیل و بزرگداشت مبارزان حماس، چرا آستان قدس رضوی، تنبلی به خرج داده و این رویداد هنری ارزشمند را با «رویکرد ملی» برگزار می کند نه «بین المللی؟!»

در حالی که همه چیز از سخت افزاری گرفته تا نرم افزاری و حتی انسان افزاری و به تعبیری شاعرانه، از «ابر و باد و مه و خورشید و فلک» همه و همه، به مرحمت فناوری های نوین ارتباطی، آماده و مهیا و در دسترس بود؛

تا طبق رسالت برون مرزی عتبه ی مقدسه ی رضویه، این رویداد دو روزه ی هنری، به سادگی و راحتی هر چه تمام‌تر، با گرایش «بین المللی» و در تراز جهانی برگزار شود، نه «ملی» و در گستره ای محدود!!

یا اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی که بضاعت چندانی در برگزاری آیین های سنگین و پر خرج و مخارج ندارد و دائم در حال برگزاری یک سری مراسم فرهنگی سبک و کم خرج مانند «شب های شعر» به مناسبت های مختلف است، اما می بینید که همین مراسم و برنامه ها هم، به صورت ملی برپا می شود!

در حالی که بارها یادآور شدیم، کافیست فقط یک سوت ساده بزنند تا کلی از غیرایرانیان مقیم و زائر و مسافر همین شهر چه به عنوان میهمان و چه به عنوان شاعر، در این گونه مراسم شرکت کنند که تمام خرج آن، دو سه هزار تومان کرایه ی مترو و اتوبوس است که آن را هم خودشان از جیب می پردازند. 

بویژه دانشجویان غیرایرانی دانشگاه های فردوسی، علوم پزشکی، امام رضا(ع)، علوم اسلامی رضوی و خاصه جامعه المصطفی که همواره گلایه مندند چرا از دانشجویان خارجی برای شرکت در آیین های این شهر دعوت نمی شود، گویی ما را فراموش کرده اند!

کار را آن کس کرد که تمام کرد

حتماً این ضرب المثل مشهور عربی را بسیار شنیده اید که «الاحسان بالاتمام» یعنی «کار را آن کرد که تمام کرد.». فرازی که در حقیقت، برگرفته از حدیث گرانقدری از امیرالمؤمنین، امام على علیه السلام است. آنجا که می فرماید: «جَمالُ المَعروفِ إتمامُهُ» یعنی «زیبایى احسان، به کامل کردن آن است.»

ای کاش، ابرسازمان دینی، فرهنگی و اجتماعی «آستان قدس رضوی» که بیشتر فعالیت های دینی و مذهبی اش، محدود به برپایی یک سری مناسک و آیین های مذهبی آن هم در قلمرو جغرافیایی حرم مطهر شده است؛

در دومین سال هزاره ی سوم، بالاخره دست از تنگ نظری، عافیت طلبی و بلکه خساست در شکل دهی رویدادهایش بردارد و کمی بزرگتر بیندیشد و به افق های دوردست بنگرد.

خصوصاً آستان قدسی که:

🔴 اولاً: طبق رسالت خود، موظف به استفاده از ظرفیت های فرهنگی جهان اسلام در سامان بخشی به فعالیت ها و برنامه ریزی های خود شده است؛ 

🔴 ثانیاً: مشکلی از لحاظ بودجه و منابع مالی برای اضافه کردن رویکرد بین المللی به رخدادهای فرهنگی، هنری و اجتماعی اش ندارد؛

ضرورت الگوگیری از رویداد بین المللی «طوفان واژه‌ها»

تحسین فرهیخت: کما این که در برپایی رویداد ادبی، هنری و مردمی «طوفان واژه‌ها» به وضوح دیدیم برگزاری حداکثری رویدادهای این کلان شهر با رویکرد بین المللی، هم امکان پذیر است و هم کم هزینه، پُر اثر و ممدوح.

رخداد ارزشمندی که با حضور هنرمندان و شاعران بین‌المللی از کشورهای ایران، بحرین، افغانستان و سوریه و در راستای حمایت از مردم مظلوم غزه در قالب سخنرانی، شب شعر، نقاشی‌دیواری، نقاشی کودکان، اجرای سرود حماسی در محل دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) و نزدیکی میدان فلسطین مشهد برگزار شد. گزارش تصویری

سخن پایانی

کوتاه سخن، همه بهتر از ما مستحضرید که به همان میزان که موجودات زنده به اکسیژن و غذا نیازمندند، حیات، نشاط و پویایی شهرها نیز به رخدادها و اونت ها وابسته است.

صرف نظر از رویدادهای کاسبکارانه و سود محوری که توسط برخی از شرکت های بخش خصوصی در قالب همایش های علمی با برچسب دروغین بین المللی در این دیار، برپا می شوند؛

بپذیریم که واقعاً مشهد مصفای ما جزو کم رخدادترین کلان شهرهای ایران با گرایش بین المللی است و این واقعاً مایه فضاحت دیاری است که ادعای قطب اول گردشگری کشور، ام القرای جهان تشیع، بزرگترین کلان شهر مذهبی جهان (از نظر وسعت)، پایتخت معنوی کشور و... را دارد.

باور نمی کنید، فقط یک قلم، فهرست همایش های علمی برپا شده در کشور را در این تارنمای تخصصی را ببینید. تهران پایتخت هم اکنون با ۱۶۲ همایش در صدر قرار دارد.

جایگاه خراسان رضوی در طول سال، اغلب با شش هفت رخداد، حائز رتبه های دو رقمی است و دست بر قضا، امروزه با ۱۲ همایش در رتبه ی چهارم ایستاده است.

از آنجایی که شاید فقط دو تا سه همایش از این فهرست، با گرایش واقعاً بین المللی برپا می شود، لذا همچنان این گلایه پابرجاست که چرا باید:

💬 اولاً سهم دومین کلان شهر ایران، نسبت به تهران، چرا این قدر کم است؟ و این که چرا تمرکز زدایی از رویدادهای بین المللی در پایتخت صورت نمی گیرد؟ چرا برخی از آنها به مشهد انتقال نمی یابد؟

💬 ثانیاً از این سهم کم، بیشتر رویدادها ملی است، پس سهم رویکرد بین المللی چه می شود؟ چرا این قدر اپسیلونی است؟

چون بنا نداریم این نوشتار بیش از این طولانی شود و اسباب تکدّر خاطر مخاطبان معزز فراهم، لذا پاسخ های قابل توجهی به این سئوالات دادیم که شرح آنها از حوصله ی این نوشتار خارج است.

لذا علاقه مندان به پیگیری این بحث «فقر رویدادها در مشهد ثروتمند» را به مطالعه ی جدیدترین پیوست فرهیخت راهنمایی می کنیم.

سخن پایانی، تمام حرف و درددل ما این است حال که این قدر اوضاع رویدادهای این شهر فقیر و نامتوازن و ناعادلانه است، آیا خدا را خوش می آید همان شندالقاض رخدادها هم با گرایش ملی برگزار شوند و سر رویکرد «بین المللی» شهر بی کلاه بماند؟ آن هم با این همه ظرفیت هایی مهیا و موجود انسانی غیرایرانیان مقیم و زائر که در این شهر حضور و وجود دارند؟

چرا مسئولان خدوم ما، دانسته یا ندانسته، دارند کاری می کنند تا مشهد، این شهر «مزیت ها و تفاوت ها»، کم کم تبدیل شود به شهر «مزیت ها و اضداد» چرا؟

هرچند در بحث اضداد، هنوز به پای تهران پایتخت نرسیدیم که نمازهای جمعه اش را ۴۵ سال در حیاط دانشگاه تهران اقامه می کند و برعکس، نمایشگاه هایش را ۳۳ سال در مُصلای شهر برگزار؛

اما گرامیان مسئول و خدوم این ولایت، سرعت میل به اضداد ما هم کم نیست ها... و زود بهم نجنبید، عنقریب است از این بابت چه بسا از تهران پایتخت هم جلو بزنیم.

قاعده‌ای فلسفی می‌گوید: «کُلُّ شَیْءٍ جاوَزَ حَدَّهُ إِنْقَلَبَ ضِدَّه؛ هرچیز از حدّش بگذرد به ضدّش تبدیل می‌گردد.» حواسمان باشد محرم و صفر، این دو ماه طلایی سیر و سلوک عاشورایی را افراط گرایانه، منحصر و محدود در گریه و سینه زنی بر مصائب حسینی نکنیم و از حد نگذرانیم که اگر بگذرد، به ضدّش تبدیل می گردد. حیف است این همه بهانه برای شکل دهی رخدادهای ناب و بدیع با محوریت شعائر حسینی، به راحتی از دست برود. 

درود و بدرود

نگارخانه ی فرهیخت: