-
۲۷ تیر ۱۴۰۰
-
بازدید: ۵۵۰
آیین گشایش همایش بین المللی گفتگوهای بینافرهنگی صبح شنبه در تالار دکتر رجایی بخارایی دانشکده ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. این رویداد فرهنگی که با همکاری سازمان‌های مختلفی از جمله دانشگاه فردوسی مشهد، اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی، آستان قدس رضوی، نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات در خراسان رضوی و چند مجموعه دیگر برنامه ریزی شده بود، از ساعت ۸ صبح شنبه کار خود را، با سخنرانی استادان کشورهای منطقه، آغاز کرد. این همایش که رویداد مهمی در فرهنگ خراسان به شمار می‌رود، در شرایطی به صورت حضوری و مجازی پوشش داده شد که مشکلات اجرایی و در رأس آنها برقراری نامناسب ارتباطات آنلاین مشکلاتی را ایجاد کرده بود.
مهمانان سرشناس
در بخش اول این مراسم یوسف امینی، سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان
رضوی که به تازگی مسئولیت این نهاد فرهنگی را بر عهده گرفته است، به ایراد سخنرانی
درباره همایش بین المللی گفتگوهای بینافرهنگی پرداخت.
سپس محمد کافی، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد، با تأکید بر ظرفیت‌های فرهنگی استان
خراسان رضوی، اظهار امیدواری کرد این همایش شروعی باشد بر سلسله نشست‌های مشابه در
حوزه مراودات فرهنگی کشورهای منطقه برای تقویت و یکپارچگی فرهنگی فارسی زبانان در
کشورهای هم جوار.
سومین سخنران بخش اول مراسم، علیرضا اسماعیلی، مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بود که سخنان خود را با اشاره به امضای تفاهم نامه
میان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تولیت آستان قدس رضوی آغاز کرد و توضیح داد که
این تفاهم می‌تواند موجب برگزاری رویدادهای فرهنگی متعددی از جنس همایش بین المللی
گفتگوهای بینافرهنگی در خراسان شود. اسماعیلی در ادامه بر قدرت و تأثیر فرهنگ در
دوران جنگ نرم اشاره کرد و با تأکید بر اهمیت زبان فارسی به عنوان زبان دوم عالم
اسلام، نقش فرهنگ و زبان در حوزه همکاری‌های بین المللی و هم افزایی بین کشورهای
مختلف منطقه را نیازمند توجه ویژه به زبان فارسی که ثروت ملی ما در حوزه فرهنگ است،
دانست.
سخنرانان خارجی
نخستین چهره‌ای که از میان پنج دعوت شده به همایش بین المللی گفتگوهای بینافرهنگی
سخنرانی کرد، عبدالغفور آرزو از کشور افغانستان بود که بحث خود را به نقش زبان
فارسی در همگرایی منطقه‌ای اختصاص داد. او سخنرانی شنیداری خود را بر مدار تبیین
اهمیت خراسان بزرگ پیش برد و بر نقش همگرایی و همدلی میان مردمانی که به این فرهنگ
تعلق دارند، تأکید کرد. آرزو، به ادبیات و عناصر فرهنگی مشترک در نواحی و دوره‌های
مختلف این خطه اشاره کرد و در میان سخنانش به ذکر نمونه‌های ادبی پرداخت.
جریان سازی فرهنگی اقلیم خراسان، نقش تمدنی زبان فارسی و لزوم تن ندادن به
مرزبندی‌های تحمیلی فرهنگ در روزگار کنونی، دیگر محور‌های مهم سخنرانی عبدالغفور
آرزو را تشکیل می‌دادند.
آرزو تأکید داشت که مردم و فرهیختگان کشورهای منطقه باید جهان فرهنگی خودشان را با
محوریت زبان فارسی احیا کنند و از این منظر نیاز بنیادین به یک نظریه فرهنگی مؤثر و
مستحکم احساس می‌شود. او سپس بحث خود را به مسائل روز کشور افغانستان گره زد و
توضیح داد که ثبات، امنیت و همگرایی در منطقه می‌تواند ارتباط تمدنی مردم کشورهای
مختلف را تقویت کند و فائق آمدن بر اختلافات، کشورهای منطقه را از ناآرامی‌ها نجات
دهد. آرزو در پایان سخنان خود شعری از سعدی خواند و در ابیاتی دیگر به عبارت مشهور
«جان پدر کجاستی» هم اشاره کرد.
در بخش بعدی، عالم جان دولت، از کشور ازبکستان صحبت‌های خود را، با موضوع «نسبت
شخصیت علی شیرنوایی و زبان فارسی»، آغاز کرد؛ اما کیفیت صدا و تصویر او به قدری بد
بود که تنها چند جمله جسته گریخته را از میان این سخنرانی می‌توانستیم بشنویم. با
این حال، مشخص بود که عالم جان دولت، در تلاش است تا سخنرانی خود را بر نقش
علی شیرنوایی در تقریب کشورهای منطقه و احیای روابط فرهنگی با محوریت زبان فارسی
مبتنی کند. عبدالنبی ستارزاده از کشور تاجیکستان به عنوان سخنران بعدی این بخش
صحبت‌های خود را درباره روابط ادبی و زبانی بین خراسان بزرگ و آسیای مرکزی بیان کرد
و با وجود نامفهوم بودن برخی جملات، می‌شد فهمید که بحث او بر محور‌های ادبی و
زبانی متمرکز است و نقش این موارد را در ارتباط فرهنگی کشورهای منطقه مورد تأکید
قرار داده است.
در این بخش از مراسم بود که دست اندرکاران برگزاری همایش راه تازه‌ای برای حل مشکل
ارتباط اینترنتی پیدا کردند و مخاطبان توانستند صحبت‌های سخنران بنگلادشی نشست را
با کیفیت مناسبی بشنوند. محمد ابوکلام سرکار از کشور بنگلادش، با نگاهی به جایگاه
شاعران خراسانی در بنگلادش، سخنرانی جذابی در این بخش ارائه کرد و با ستایش جایگاه
ادیبانی همچون رودکی، فردوسی، خیام و مولوی در کشور بنگلادش، مطالبی را مطرح کرد که
از جنبه‌های علمی خوبی برخوردار بود.
محمد ابوکلام سرکار، در میان صحبت‌های خود، به پایان نامه‌ها و مقالاتی که درباره
شاعران خراسانی در بنگلادش نوشته شده، اشاره کرد و از ترجمه‌های متعددی سخن گفت که
به زبان بنگالی شاهنامه و دیگر متون ادبی خراسان را به مردم این کشور معرفی
کرده اند. اعداد ارائه شده این پژوهشگر و گستردگی تمایل محققان بنگلادشی به ادبیات
خراسان از نکات مهم همایش بین المللی گفتگوهای بینافرهنگی بود.
جمع بندی
در بخش پایانی این نشست، احسان قبول، مدیر همکاری‌های علمی بین المللی و امور
دانشجویان غیر ایرانی دانشگاه فردوسی مشهد، سخنانی را درباره تصویرشناسی و اهمیت آن
در گفتگوهای بینافرهنگی بیان کرد. قبول توضیح داد که تصویرشناسی، فرهنگ و ادبیات
یک قوم را در میان قوم دیگر مورد توجه قرار می‌دهد و به نوعی بخشی از یک دیپلماسی
علمی و فرهنگی محسوب می‌شود که در میان عوامل افتراق زا، بر اشتراکات تأکید می‌کند.
او سپس بحث خود را به خراسان مرتبط کرد و با ذکر مثال از منازعات تاریخی در حوزه
ادبیات بین اقوام مختلف، توضیح داد که رویکرد تصویرشناسی می‌تواند مانع از این قبیل
سوءتفاهم‌های فرهنگی شود.
آخرین سخنران این همایش دکتر محمدجعفر یاحقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب
فارسی و استاد برجسته دانشگاه فردوسی مشهد، بود که سخنان خود را با موضوع زبان و
میراث مشترک ایران و آسیای مرکزی بیان کرد. یاحقی قبل از هر چیز، به تجلیل از
احمدعلی رجایی بخارایی، استاد درگذشته دانشگاه فردوسی مشهد که در سال ۱۳۵۷ از دنیا
رفته، پرداخت و یاد او را گرامی داشت. یاحقی در ادامه، با اشاره به مشکلات در بخش
ارتباط اینترنتی، توضیح داد که به دلیل برخی ناهماهنگی ها، امکان سخنرانی صفر
عبدا... از کشور قزاقستان در این جلسه فراهم نشده است. یاحقی در ادامه سخنان خود
مروری داشت بر مهمترین نکاتی که سخنرانان مطرح کرده بودند و تأکید کرد که
رویدادهای فرهنگی می‌توانند در تحکیم زبان فارسی به عنوان زبان مشترک فرهنگی بین
کشورهای منطقه مؤثر باشند.
اجرا و پوشش رسانه‌ای
آیین گشایش همایش بین المللی گفتگوهای بینافرهنگی در شرایطی برگزار شد که، پیش از
هر چیز دیگری، جای خالی نسل جوان به چشم می‌آمد. نظر به شرایط عجیبی که شیوع ویروس
کرونا در دانشگاه‌های کشور به وجود آورده، این همایش نیز بیشتر محل حضور دانشجویان
تحصیلات تکمیلی و استادان بود، در حالی که دانشجو‌های جوان مقطع کارشناسی در آن
حضور کمرنگی داشتند. به نظر می‌رسد ارتباط دانشجویان جوان‌تر با دانشگاه کم شده و
ادامه دار بودن رویدادهایی از این دست، می‌تواند این رابطه را دوباره مستحکم
گرداند. اجرای این مراسم نیز به آشکارا نمره ضعیف گرفت و کیفیتش بسیار کمتر از حد
انتظار بود.
از میان پنج سخنران مجازی همایش فقط یک نفر موفق به ارتباط تصویری شد که همان
ارتباط هم به لحاظ صوتی نارسا بود. دست اندرکاران این نشست مجازی، زیرساخت فنی و
ارتباطی برگزاری چنین رویداد بزرگی را به درستی ارزیابی نکرده بودند و کار به جایی
رسید که صحبت دو تن از سخنرانان تقریبا نامفهوم ماند. پوشش مراسم با بیش از پنج
دوربین حرفه‌ای و چندین تلفن همراه باعث شلوغی سالن شده بود و در مقاطعی به نظر
می‌رسید که تعداد برگزارکنندگان، دست اندرکاران و خبرنگاران بیش از کسانی است که به
قصد شنیدن مطالب در محل حضور یافته اند. اداره این جلسه حتی در مورد انتخاب و شیوه
پخش کلیپ‌های میان برنامه هم خالی از اشکال نبود؛ به طوری که ویدئو‌هایی که برای
این رویداد فرهنگی انتخاب شده بودند و وضعیت صدا، برخلاف روال طبیعی چنین
رویدادهایی، نابسامان به نظر می‌رسید.
خبر دیگر در همین زمینه حاکی است:
افتتاحیه همایش بین‌المللی گفت وگو‌های بینافرهنگی خراسان بزرگ در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد
ارسال شده در تاریخ : یکشنبه ۲۷ تیر ۱۴۰۰
همایش بین المللی گفت‌وگوهای فرهنگی خراسان بزرگ در چهار بخش به صورت حضوری - مجازی و با حضور ۳۱ شخصیت برجسته از ایران و ۲۶ شخصیت برجسته خارجی از سریلانکا، هند، ازبکستان، افغانستان، پاکستان، قزاقستان، تاجیکستان و بنگلادش در دانشگاه فردوسی مشهد از تاریخ ۲۶ تا ۲۹ تیر ماه برگزار می شود. این همایش در قالب نشست هایی با محور‌های زبان و ادبیات فارسی، هنر و معماری، ادیان، عرفان و تصوف، مطالعات فرهنگی و اجتماعی خراسان در چهار روز برگزار می گردد.
دکتر محمد کافی رئیس دانشگاه فردوسی مشهد در آیین افتتاحیه این همایش، با بیان توضیحاتی درباره ارتباطات بین انسان‌ها گفت: آن‌چیزی که انسان‌ها را به هم نزدیک می‌کند، فرهنگ آن‌هاست؛ همچنان که وقتی افراد ملیت‌ها و قومیت‌ها این‌گونه به هم نزدیک می‌شوند، احساس دوست‌داشتن به آنها دست می‌دهد. به‌گفته رئیس دانشگاه، این جنس همایش‌ها زمینه‌ای می‌شود تا ملتها، قومیت‌ها و انسان‌هایی که هزاران سال باهم زندگی کرده‌اند، امروز دوباره در محور مشترکاتشان دورهم جمع شوند. وی افزود: این همایش یک مزیت دارد که باعث می‌شود ظرفیت‌های فرهنگی مستقر در خراسان‌رضوی کنارهم جمع شوند تا مسئولیت مهم را به سرانجام برسانند و این ظرفیتی است که در استان دیگری دیده نمی‌شود. مثلا آستان قدس رضوی فقط در مشهد است، ظرفیتی که پای کار آمد تا این کنفرانس برگزار شود. همچنین همت مدیران اداره‌کل ارشاد برای به انجام رساندن این کار فاخر بسیار موجب مباهات است. از سوی دیگر دانشگاهی در تراز مشهد، خراسان بزرگ و فردوسی بزرگ اکنون در طراز ملی و بین المللی ایفای نقش می کند و وظیفه ذاتی خود می داند که در مسائل علمی و فرهنگی منطقه ای و بین المللی تاثیرگذار باشد. رئیس دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به تاسیس مرکز خراسان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد به برنامه ریزی دانشگاه در خصوص خراسان بزرگ اشاره کرد.
دکتر احسان قبول، مدیر همکاری‌های علمی و بین المللی دانشگاه نیز در سخنانی همکاری سازنده فی مابین مدیریت بین الملل دانشگاه، اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی و آستان قدس رضوی برای برگزاری این همایش را تجربه ای سازنده دانست. وی ضروری دانست که در نگاه به مسائل علمی و فرهنگی مقتضیات دیپلماسی علمی و فرهنگی را رعایت کرد و از هر گونه نگاه تعصب آمیز و مصادره همه چیز برای خود و کوچک شماری کشورهای وابسته به خراسان بزرگ پرهیز کرد. دکتر قبول خراسان قرن چهارم تا هشتم را بر اساس برخی سفرنامه ها مانند سفرنامه ابن فضلان و ابن بطوطه خراسانی یکپارچه معرفی کرد که مصداق "ما" تاریخی قرار داشت که متاسفانه امروز به دلیل برخی رفتارها و سیاست های نادرست این مای تاریخی با افتراق روبه رو شده است. وی ابراز امیدواری کرد این همایش بتواند آغازگر راهی باشد که خراسان بزرگ را در ذیل میراث مشترک به هم نزدیک نماید.
در روز نخست این همایش پروفسور عالم جان دولت از ازبکستان با موضوع «علیشیر نوایی و زبان فارسی»، پروفسور عبدالنبی ستارزاده از تاجیکستان با موضوع «رابطه‌های ادبی و زبانی خراسان و آسیای مرکزی»، دکتر عبدالغفور آرزو از افغانستان با موضوع «نقش زبان فارسی در همگرایی»، دکتر محمد ابوکلام سرکار از بنگلادش با موضوع «نگاهی به جایگاه شاعران خراسان در بنگلادش»، دکتر محمدجعفر یاحقی از ایران با موضوع «زبان و میراث مشترک ایرانی و آسیای مرکزی» سخنرانی کردند.
همایش گفتگوهای بینافرهنگی تا ۳۰تیر ماه در دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد از ساعت ۸ و ۳۰ تا ۱۰ و ۳۰ ادامه خواهد داشت. این همایش از طریق لینک زیر در این زمان قابل مشاهده است.
vroom.um.ac.ir/iscm
خبر دیگر در همین زمینه حاکی است:
مشهد- ایرنا- رییس نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی استان خراسان رضوی گفت: برگزاری همایش بین المللی گفت و گوهای بینا فرهنگی می‌تواند نقش بسیار موثر، ارزشمند و مفیدی در ایجاد همگرایی و همدلی میان ملت‌های مختلف داشته باشد.
دکتر علی بختیاری روز یکشنبه در دومین روز از برگزاری وبینار همایش بین المللی گفت و گوهای بینا فرهنگی با محوریت هنر و معماری، در دانشگاه فردوسی مشهد با حضور استادان دانشگاه های آسیایی افزود: فرهنگ، هویت ملت ها و همچنین چیستی انسان را تشکیل می‌دهد از این رو بهترین نوع گفت و گو برای رسیدن به همگرایی و همدلی در بین ملت ها می تواند حوزه فرهنگ باشد.
وی ادامه داد: مقوله فرهنگ، مقوله‌ای جهانی است چرا که فرهنگ، مرز نمی‌شناسد و امروز در عصر شکوفایی فرهنگ ها به سر می‌بریم و تقریبا توجه دنیا به این سمت بیشتر شده است و موضوعی با اهمیت تر از فرهنگ برای ایجاد صلح پایدار و دوستی و همدلی در بین ملتها وجود ندارد.
رییس نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خراسان رضوی گفت: حوزه فرهنگی ایران که دارای تاریخ و تمدن و مشترکات فراوانی برای ملت‌های همگرا در منطقه و دنیاست بستر بسیار خوب و مناسبی برای شکل‌گیری این نوع گفت و گوهاست.
بختیاری افزود: فرهنگ، هویت ملتها و همچنین چیستی ما را تشکیل می‌دهد لذا بهترین نوع گفت و گو برای رسیدن به همگرایی و همدلی می‌تواند حوزه فرهنگ باشد.
وی ادامه داد: در دومین روز از برگزاری وبینارهای بینافرهنگی بین ملت ایران و کشورهای منطقه، شامل کشورهای همسایه از جمله افغانستان و آسیای مرکزی امروز به مقوله هنر و معماری پرداخته می شود.
رییس نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خراسان رضوی گفت: هنر در حقیقت زبان اعلای سخن گفتن از معنویت است چرا که آنجایی که زبان در سخن گفتن کم می‌آورد و از بیان زیبایی‌ها قاصر است، هنر به خدمت می‌آید و سخن گفتن آغاز می‌شود لذا مقوله هنر، زبان مشترک همه ملت‌هاست زبانی که نیازی به مترجم ندارد و بهترین حلقه وصل بین ملت‌هاست.
بختیاری افزود: مقوله هنر و اندیشه، برای توسعه روابط و برای گسترش دوستی‌ها، مورد توجه هنرمندان و اندیشمندان بوده است لذا امیدواریم که این رویداد ارزشمند و این نشست علمی و فرهنگی، بتواند بستر و شرایطی را برای افزایش توجه و همچنین تحقیق و پژوهش در این حوزه فراهم کند تا بتواند دل‌های مردم منطقه را به یکدیگر نزدیکتر کند.
وی در خصوص معماری که موضوع برنامه و گفت و گوی امروز بود ادامه داد: معماری، هم موثر بر سبک زندگی اجتماعی و هم تأثیرپذیر از آن است همان‌طور که هنر این ویژگی را دارد اما معماری به شکلی گسترده‌تر و قوی‌تر دارای این ویژگی هاست.
رییس نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی استان خراسان رضوی گفت: معماری، بازتاب خصوصیت‌های محیطی فرهنگی و همچنین تحت تاثیر عواملی همچون زیبایی‌شناسی و همچنین پدیده‌های فرهنگی است لذا مقوله معماری که یکی از شاخه های هنر تعریف می شود بیانگر روحیات، خلقیات، عقاید، باورها و سبک زندگی ملت‌هاست که مطالعه در این زمینه می تواند ما را به سمت شناخت بسیاری از ریشه ها و مشکلات تاریخی ملتها هدایت کند.
معاون فرهنگی و امور رسانه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این همایش گفت: با نگاه به حوزه فرهنگی و قدمت خراسان بزرگ، می بینم که خراسان بزرگ فرهنگ و سرزمین‌های شرق و شمال شرقی ایران کنونی را در برگرفته است. فرهنگی سرشار از هویت که درحقیقت مهمترین حوزه آن زبان فارسی و زیرشاخه‌های آن است اما در کشورهای ایران، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند و بنگلادش و یک بخشی از کشور چین به وجود آمده است.
افشین تحفه گر افزود: امروز مطالعه تاریخ و تمدن خراسان بزرگ همچنان جزء برنامه‌های فرهنگی ایران است و استان پهناور خراسان با مرکزیت دینی و فرهنگی امام رضا(ع) و مشاهیر و بزرگان متعددی که در فرهنگ و تاریخ سراسر این استان گرد آمده‌اند فرصت‌های ارزشمندی را برای کشورها فراهم کرده است.
وی ادامه داد: امروز یکی از اساسی‌ترین روش‌ها برای افزایش توان اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، یافتن مشترکات بین کشورها مخصوصاًبه خصوص در حوزه فرهنگ، زبان، هنر، معماری، ادبیات و اشتراکات دینی است.
وی گفت: ایران با سایر کشورهای فارسی زبان دارای اشتراکات فراوانی است لذا ایجاد ظرفیت‌های لازم فرهنگی و هنری با تشکیل انجمن‌های ادبیات و برنامه‌های فرهنگی و آموزش زبان فارسی، زمینه همگرایی و اتحاد در منطقه آسیای مرکزی برای کشورهای مشترک را فراهم خواهد کرد که این کار می‌تواند موجب حیات مجدد جاده ابریشم باشد.
همایش گفت و گوهای بینا فرهنگی که از دیروز در مشهد گشایش یافته است تا ۳۰ تیرماه ادامه خواهد داشت و ۳۱ شخصیت برجسته از ایران و ۲۶ شخصیت برجسته خارجی از کشورهای سریلانکا، هند، ازبکستان، افغانستان، پاکستان، قزاقستان، تاجیکستان و بنگلادش در آن سخنرانی خواهند داشت.
