گفتگوی با موذن حرم رضوی در چهارشنبه‌های امام رضایی؛ افتخار موذنی حرم مطهر امام رضا(ع) بالاتر از کسب مقام بین‌المللی قرآن است. سه سال از ورود خانواده‌اش به ایران و سکونت در مشهد نمی‌گذشت که او در سال 1361 در شهر امام رضا(ع) دیده به جهان گشود. شنیدن صدای عبدالباسط در کوچه پس کوچه‌های محله‌شان، او را با نوای دلنشین قرآن آشنا کرد و لحن تقلیدی این استاد مصری با صوت کودکانه او عجین شده و استعداد او اینگونه شکوفا ‌گشت. ذوق دایی‌اش نیز از این استعداد، برانگیخته شده و سعی کرد توانایی و علاقه او را از بالقوه به بالفعل برساند. کبیر قلندزاده قاری جوان افغانستانی، بیش از یک دهه است که افتخار موذنی حرم مطهر رضوی را دارد. او در سی‌وهفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در رشته قرائت رتبه دوم را از آن خود کرده است. کسب این مقام بین‌المللی موذن حرم، بهانه‌ای شد تا در چهارشنبه امام رضایی با او گفت‌وگویی انجام دهیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

مشهد مهد پرورش قاریان قرآن است و حرم مطهر رضوی نیز در پیشرفت قاریان بی‌تأثیر نیست. شما این دو مقوله را چقدر در موفقیت‌های قرآنی خود موثر می‌دانید؟

مشهد قطب قرآنی نه فقط برای ایرانی‌ها بلکه برای افغانستانی‌ها هم است. قاریان افغانستانی که دارای رتبه‌های بین‌المللی هستند، کسانی بودند که در مشهد زندگی می‌کنند یا به مشهد رفت و آمد دارند یا به نحوی از محضر اساتید مشهدی بهره‌مند شده‌اند. هیچ افغانستانی نبوده که در مسابقات بین‌المللی ایران رتبه بیاورد ولی تُو مشهد نبوده باشد. 

امسال در سی‌وهفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران علاوه بر بنده، مهدی قربانی در رشته حفظ کل حائز رتبه دوم شد و همچنین آمنه سادات موسوی نیز در چهارمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن در رشته حفظ کل به مقام دوم دست یافت. عبدالشکور فلاح، احمد سلیمان یوسف‌زاد، جاوید اکبری، علیرضا قربانی، سلیمان جعفری و سمانه سادات موسوی نیز از جمله قاریان و حافظان افغانستانی هستند که در مسابقات بین‌المللی کشور ایران رتبه‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند.

ورود شما به عرصه قرآنی از کجا و چگونه رقم خورده است؟

یادم است آن زمان خانه‌ای که مراسم ترحیم داشت یک ضبط صوت داخل کوچه می‌گذاشتند و تلاوت قرآن با صدای عبدالباسط پخش می‌شد. صدای زیبای قرآن را در همان سنین کودکی در کوچه‌های شهر ‌شنیدم و به صدای عبدالباسط علاقه پیدا کردم و همان سوره‌هایی که از ضبط پخش می‌شد را گوش می‌دادم و تکرار می‌کردم، اینگونه من در مسیر قرآن قرار گرفتم. پنج سال بیشتر نداشتم که دایی‌ام متوجه زمزمه‌های قرآنی من شد، بسیار ذوق کرده و تشویقم می‌کرد که صدایت خوب است و اگر همین‌طور ادامه دهی در آینده قاری خوبی خواهی شد.

اولین استادم حسین احمدی دایی‌ام بود که ابتدا خودش با من قرآن کار می‌کرد و سپس از سنین 7 و 8 سالگی من را به جلسات قرآن مرحوم استاد محمود فرقانی‌فرد در مدرسه علمیه سجادیه واقع در کوچه شوکت‌الدوله می‌برد.

علاوه بر استاد محمود فرقانی‌فرد از محضر چه اساتیدی دیگری در مشهد بهره‌مند شده‌اید؟

مرحوم استاد فرقانی اصالتا اهل هرات افغانستان بودند که قبل از خانواده من ساکن مشهد شدند و به گردن قاریان افغانستانی بسیار حق دارند. من هم بیشتر از محضر ایشان کسب فیض کردم. او در موفقیت خیلی از قاریان مشهدی نیز نقش داشت که از جمله آنها می‌توان به حمید و حامد شاکرنژاد اشاره کرد. من طی سال‌های 69 تا 73 با حامد شاکرنژاد هم دوره بودم و با هم در جلسات قرآن مرحوم استاد فرقانی شرکت می‌کردیم. در جلسات قرآن استاد، من همیشه آخرین نفر می‌خواندم و استاد هم من را تشویقم می‌کرد و می‌گفت: اگر همین‌طور ادامه دهی، قاری خیلی خوبی می‌شوی.

تجوید را در نزد این استاد بزرگ هراتی یاد گرفتم. مدتی هم از محضر مرحوم استاد کاظم حسن‌زاده استفاده کردم و از معلومات مهدی حسنی و جواد پناهی که از حافظان و قاریان خوب و ممتاز مشهد هستند نیز بی‌نصیب نماندم. پارسال توفیق شد بنده اجازه قرائت «حفض از عاصم» را نیز از استاد مهدی حسنی گرفتم.

اکنون 10 سال است که جلسه قرآن مدرسه علمیه سجادیه را استاد جواد پناهی مدیریت می‌کند که بنده از محضر ایشان هم بهره‌مند شده‌ام. بعد استاد فرقانی، استاد محمدجواد پناهی در پرورش قاریان افغانستانی در مدرسه علمیه سجادیه خیلی تأثیرگذار است و زحمات زیادی برای مهاجران می‌کشد. این استاد گرانقدر من را به عنوان یک قاری خوب و توانمند به حرم معرفی و تأیید کرد.اکنون بیش از 10 سال است که قاری و موذن حرم مطهر رضوی هستم.

سعادت تلاوت قرآن و اقامه اذان حرم مطهر رضوی از چه زمانی نصیب شما شده است؟

از سال 88 موذن ثابت آستان قدس رضوی شدم که سه سال اول، اقامه اذان به افق شرعی صبح را در روزهای دوشنبه بر عهده داشتم و اکنون موذن افق شرعی ظهر روزهای چهارشنبه هستم. 

از چند سال قبل موذنی هم، برای تلاوت به حرم مطهر رضوی دعوت می‌شوم. ما قاریان افغانستانی یک گروه تواشیح نیز داریم که سال 75 تأسیس شده و زیاد در مراسم‌های آستان قدس رضوی برای اجرای برنامه دعوت می‌شویم.

تلاوت‌هایتان در حرم مطهر رضوی با جای دیگر هم تفاوتی داشته است؟

قرآن خواندن در حرم حس و حال خوبی برای قاری دارد و خیلی‌ها آرزوی‌شان است که در حرم مطهر تلاوت داشته باشند. وقتی تو حرم مطهر قرآن می‌خوانم، همیشه این احساس با من است که یکی دارد من را نگاه می‌کند و صدای مرا می‌شنود. سعی می‌کنم این حس را حفظ کنم تا تلاوتم دقیق‌تر و مرتب‌تر باشد. مخصوصا وقتی در ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد تلاوت می‌کنم که روبرویم گنبد طلای حضرت است، این حس خوب بیشتر می‌شود و امام رضا(ع) را ناظر تلاوت خود می‌بینم.

تاکنون خواسته‌ای از امام رضا(ع) داشته‌اید که به بهترین نحوه برآورده شده باشد؟

الحمدالله مردم برای قاریان و موذنان احترام زیادی قائل هستند و مخصوصا اگر فردی هم قاری و موذن حرم مطهر امام رضا(ع) باشد، احترام ویژه‌ای می‌گذارند. خیلی پیش می‌آید که دوستان، آشنایان و حتی زائران به بنده التماس دعا می‌گویند تا موقع اذان که وقت استجابت دعا است برای آنها دعا کنم.

زمانی هم که می‌خواستم برای مسابقات بین‌المللی قرآن ایران به تهران بروم به زیارت امام رضا(ع) رفته و به ایشان متوسل شدم که اگر لایق مقام بین‌المللی هستم این لیاقت را به من بدهد. الحمدالله این توسل به حضرت به کسب مقام بین‌المللی در رشته قرائت انجامید و بنده با چند صدم درصد اختلاف با تلاوت نماینده ایران به مقام دوم این مسابقات دست یافتم.

سطح مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران را چگونه دیدید؟

مسابقات بین‌المللی قرآن ایران خوب است اما فقط رقابت بین نمایندگان دو الی سه کشور اتفاق می‌افتد بقیه کشورها از تلاوت ضعیفی برخوردارند. سطح تلاوت قاریان ایرانی، افغانستانی و عراقی عالی است و آنها اغلب برگزیدگان مسابقات بین‌المللی هستند.

غیر از مسابقات بین‌المللی ایران در مسابقات بین‌المللی دیگر کشورها هم شرکت کرده و حائز رتبه برتر شده‌اید؟

متأسفانه ما مهاجرین نمی‌توانیم در سطح مسابقات کشوری اوقاف ایران شرکت کنیم. اما در مسابقات اوقاف افغانستان شرکت کردم و از طرف استاد برکت‌الله سلیم ریاست شیخ القراء افغانستان برای حضور در مسابقات بین‌المللی ایران معرفی شدم. بعد کسب مقام دوم در مسابقات بین‌المللی ایران، دیگر تصمیم ندارم در مسابقات قرآنی شرکت کنم و این فرصت را به دیگر قاریان می‌دهم. تمام افتخارم، موذنی حرم مطهر امام رضا(ع) است که صدها برابر ارزش آن بیشتر از کسب مقام بین‌المللی قرآن است.

سال 92 در مسابقات بین‌المللی تلویزیونی الکوثر حائز رتبه نخست شدم. سال 93 نیز در مسابقه تلویزیونی اسرا در تقلید از سبک عبدالباسط، توانستم رتبه اول را از آن خود کنم.

قاریان قرآن اغلب به دیدار رهبر معظم انقلاب مشرف می‌شوند و در محضر ایشان به تلاوت قرآن می‌پردازند. این سعادت نیز تاکنون قسمت شما شده در محضر ایشان به تلاوت قرآن بپردازید؟

هر سال قاریان اول ماه مبارک رمضان با رهبر معظم انقلاب دیدار دارند، یک‌ سال چهار و پنج نفر قاری افغانستانی از طرف جامعه قاریان قرآن افغانستان مقیم مشهد به این دیدار قرآنی دعوت شدیم. فقط همین یکبار این توفیق نصیب ما شد و متأسفانه در محضر ایشان تلاوتی نداشتم. 

با توجه به اینکه مسافت بین مشهد و هرات کم است. آیا به عنوان یک قاری افغانستانی سعی کردید تعامل قرآنی بین این دو شهر ایجاد کنید؟

مشهد و هرات در لهجه و آداب و رسوم مشترک هستند. سال ۱۳۸۵ با عده‌ای از قاریان مهاجر در مشهد تصمیم گرفتیم، تشکلی قرآنی در این شهر ایجاد کنیم تا بتوانیم فعالیت‌های گسترده‌تری داشته باشیم. بنابراین جامعه قاریان قرآن افغانستان مقیم مشهد را راه‌اندازی کردیم که الان مدیریت این موسسه فرهنگی ـ قرآنی را خودم بر عهده دارم. ما قاریان ایرانی زیادی به هرات برده‌ایم و آنجا تلاوت قرآن داشتند که از جمله قاریان مشهدی می‌توان به سیدمرتضی و سیدمجتبی سادات فاطمی، حمید شاکرنژاد، سیدجواد حسینی و جواد پناهی اشاره کرد. از قاریان تهران هم اساتید بنامی همچون غلامرضا شاه‌میوه، مهدی دغاغله و سیدحسین موسوی‌بلده را به شهر خود برای تلاوت دعوت کرده‌ایم. پیشرفت قرآنی مردم شهر هرات با حضور اساتید و قاریان ایرانی به این شهر بوده است.