یادداشت فرهیخت: به قلم عبدالرضا زرگری | در خبرها از قول معاون گردشگری و زیارت «سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد» آمده بود که: جشنواره خیابان غذا برای دومین سال متوالی، از تاریخ سوم تا شانزدهم فروردین ماه سال جاری از ساعت 18 تا 24 در انتهای خیابان هفت تیر مشهد برگزار می‌شود.

خبری خرسندکننده و اقدام تحسین برانگیز از سوی مدیریت شهری در عرصه ی گردشگری و بسیار مورد استقبال زوار ایرانی و غیرایرانی بارگاه رضوی، اما مشاهده ی تابلوی بزرگ و پرنور «فود استریت»، این واژه ی لاتین و مرتبط با فرهنگ بیگانه به جای واژه ی صحیح «خیابان غذا» و به زبان شیرین و سلیس فارسی، حلاوت این خبر خوش را در کام دغدغه داران حفظ هویت ملی و تعالی فرهنگ و زبان فارسی این مرز و بوم تلخ می کند! 

اگر به این دو تصویر بنگریم - خصوصاً به تصویر اول، خاصه اگر مخاطب متن خبر را نخوانده باشد - چه بسا تصور کند این اتفاق در خارج از کشور رخ داده، مثلاً در یک کشور اروپایی و غربی؛ در حالی که این رخداد برای بار دوم، در کلان شهر فرهنگی مشهد، پایتخت معنوی ایران و بلکه «پایتخت فرهنگی جهان اسلام» و در مجاورت زادگاه و آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگ‌ترین سراینده ی پارسی‌گوی جهان علم و ادب اتفاق افتاده است!

شاید تا این بخش نوشتار، برخی از مخاطبانی که آشنایی کامل با مقررات و قوانین تبلیغاتی کشور خصوصاً «قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» نداشته باشند، بگویند «حساسیت زائد» به خرج می دهیم و بپرسند مگر استفاده تبلیغاتی و درج بزرگ یک واژه ی لاتین برای یک رخداد گردشگری موقت و چند روزه در یکی از خیابان های مشهد به چه میزان می تواند اهمیت داشته باشد؟  بنابراین در پاسخ مستدل به این سؤال، ناگزیر از یادآوری چند اصل قانونی و روند متعارف در مدیریت تبلیغات شهری و محیطی هستیم که به صورت گذرا، به آنها اشاره ای خواهیم داشت:

1. در ماده  واحده ی «قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» مصوب 14/9/1375 مجلس شورای اسلامی تصریح شده است: به منظور حفظ قوت و اصالت زبان فارسی به عنوان یکی از ارکان هویت ملی ایران و زبان دوم عالم اسـلام و معـارف و فرهنگ اسلامی، تمامی دستگاه ها و سازمان های کشور موظفند از به کار بردن کلمات و واژه های بیگانه در تمامی عرصه ها خودداری نمابند.

» در ادامه نیز تأکید شده که «... استفاده از این واژه ها به هر شکل ممنوع است!» بنابراین، استفاده دوباره از این تابلو با واژگان بیگانه، فی نفسه، اقدامی مخالف نص صریح قانون بوده و در یک کلام، «غیرقانونی» است!

2. مضافاً، در دستورالعمل اجرایی تبلیغات شهری (محیطی) مصوب 17/3/1385 کمیته مرکزی سازمان های تبلیغاتی کشور، تصریح شده: «چنان چه به هنگام تنظیم آگهی ها و تابلوهای تبلیغاتی، ضرورت استفاده از خط بیگانه وجود داشته باشد، باید اندازه خط زبان فارسی بزرگتر از خط زبان بیگانه باشد!» که در این خصوص، هرچند اساساً، نیاز چندانی به درج عنوان لاتین «فود استریت» - چه در سال اول برگزاری و چه در سال دوم - نبود، اما در صورت اصرار بر درج آن، می بایست برعکس عمل می شد؛ بدین معنی که واژه ی «خیابان غذا» به صورت بزرگ و واژه ی «فود استریت» به صورت کوچک تر درج می گردید! 

3. هم چنان که در تصویر سال اول برپایی به خوبی پیداست، این اقدام به همت «معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد» صورت گرفته و بدیهی است به مصداق ضرب المثل فارسی «حرمت امامزاده را باید متولی نگهدارد» توقع و انتظار از یک بخش صددرصد فرهنگی در ارگان مدیریت شهری که وظیفه ی حفظ و حراست از هویت ملی و ترویج فرهنگ و ادب و زبان فارسی در شهر را بر عهده دارد، بسیار بیشتر از دیگر بخش ها و دستگاه های اجرایی استان و شهر است که رسالتی در عرصه فرهنگی شهر ندارند!

4. اگر گفته شود چون بخش عمده ای از مخاطبان و مراجعان این جشنواره، گردشگران غیرایرانی هستند و برای جلب توجه آنان این عنوان لاتین بزرگتر درج شده، باید گفت که بر فرض مذکور، شایسته بود به جای واژه ی «فود  استریت» از واژه ی «شارع الطعام» در زبان عربی - و صدالبته کوچکتر از عنوان فارسی آن - استفاده می شد چراکه بر اساس آمار و شواهد، بیش از 85 تا 90 درصد از زوار غیر ایرانی حضرت امام رضا علیه السلام را در مشهد، زوار غیر «انگلیسی زبان» تشکیل می دهند مانند زوار «عرب زبان» و نه گردشگران اروپایی!!

5. اخیراً شهرداری مشهد در اقدامی ارزشمند، خیابانی را به عنوان «خیابان هنر» راه اندازی کرده که استقبال خوبی هم از آن توسط مردم به عمل آمده، اما می بینیم که در تابلوی آن به هیچ عنوان از واژه ی لاتین استفاده نشده، بلکه زبان شیرین پارسی به خوبی پاس داشته شده است.

لذا چه اشکالی داشت که دست کم امسال از این تابلوی «فود استریت» استفاده نمی شد و حرمت زبان ملی کشور و قانون و... ارج گذاشته می شد؟! فیلم مندرج در آخر صفحه را ببینید و خود قضاوت کنید.

 6. در هفتم فروردین ماه سال گذشته و نخستین رویداد جشنواره غذا که بیش از 120 هزار نفر از شهروندان و زائران داخلی و زوار غیر ایرانی حضرت رضا علیه السلام از آن استقبال کردند، همین گلایه از سوی دغدغه داران حفظ هویت ملی و حراست از میراث ارزشمند زبان فارسی در پایتخت فرهنگی جهان اسلام، هم خطاب به «شهرداری» و هم مسئولان ذیربط در «اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی» مطرح و منعکس شد، اما متأسفانه ترتیب اثری داده نشد و نهایتاً برای رفع موقتی این نقیصه (شما بخوانید ماست مالی!)، بنر نازیبایی را با عنوان «خیابان غذا» چاپ و بر بالای آن نصب کرده اند تا به اصطلاح، قانون را نیز رعایت کرده باشند، اما این که برای بار دوم، از همین تابلوی ممنوع شده سال گذشته مجدداً استفاده شده و حتی همان بنر نخ نما هم وجود ندارد، خود جای گلایه دارد که اصل بحث، پرهیز از ترویج و نشر مظاهر خودباختگی فرهنگی در برابر سبک زندگی بیگانه و حفظ و حراست از هویت ملی و زبان فارسی است.

لذا حال که یک سال فرصت وجود داشت، شایسته بود واژه ی فارسی «خیابان غذا» به همین زیبایی و پرنوری توسط پیمانکار و مجری پروژه طراحی و نصب می شد و در صورت اصرار به وجود واژه لاتین «فود استریت»، آن را کوچکتر کنار واژه ی «شارع الطعام» - و صدالبته نه به صورت وصله پینه ای و در قالب چاپ یک بنر بلکه از جنس همان تابلوی پرنور- طراحی و نصب می کردند تا ضمن اصلاح اشتباه سال اول، اثبات شود که همچنان لایق برخورداری از دو عنوان «پایتخت معنوی کشور» و «پایتخت فرهنگی جهان اسلام» برای مشهد تا سال 2029 هستیم.

در پایان، ضمن تقدیر و تشکر از این اقدام درخور تقدیر مدیریت گردشگری و امور زائران حوزه ی معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد و نیز «سازمان فرهنگی و اجتماعی»، تداوم و استمرار این گونه برنامه ها و جشنواره های متنوع و جذاب خصوصاً برای زوار غیر ایرانی بارگاه منور رضوی را تمنا داشته، امیدواریم که در اسرع وقت، نسبت به اصلاح این بدسلیقگی هزینه ساز، اقدام عاجلی صورت گرفته، دست کم، تدبیری اتخاذ شود تا برای جشنواره ی غذای سال سوم! شاهد استفاده ی مجدد از این تابلوی مروج فرهنگ بیگانه در یکی از اصلی ترین خیابان های شهر بهشت نباشیم.

عبدالرضا زرگری / چهارم فروردین ماه 1398 

(به روزرسانی: 16/01/1398)

پی نوشت:برای درک بهتر موضوع، علاوه بر دو گزارش تصویری از تابلوی خیابان غذا در سال اول و دوم برگزاری آن، به همراه متن هر دو خبر، برگرفته از رسانه های استان درج می گردد:

>>> مشاهده گزارش تصویری ایسنا... 

بهار ۹۸ | دومین جشنواره "خیابان غذا" در مشهد آغاز به‌کار کرد

معاون گردشگری و زیارت سازمان اجتماعی، فرهنگی شهرداری مشهد گفت: جشنواره خیابان غذا برای دومین سال متوالی در مشهد برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا- منطقه خراسان و به نقل از روابط عمومی معاونت گردشگری و زیارت سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد این جشنواره از تاریخ سوم الی شانزدهم فروردین ماه سال جاری از ساعت 1۸ الی 2۴ در انتهای خیابان هفت تیر مشهد برگزار می‌شود.

دومین جشنواره خیابان غذا مشهد با هدف ایجاد نشاط و شادابی و در میان شهروندان و گردشگران شهر حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) برگزار می‌شود.

سال گذشته، نخستین جشنواره خیابان غذا در خیابان باهنر مشهد مقدس برگزار شد که با استقبال بیش از 120 هزار نفر شهروندان و زائران حضرت رضا علیه السلام روبرو بودیم که امیدواریم این تعداد در سال جاری نیز افزایش یابد.

در دومین جشنواره خیابان غذا مشهد علاوه بر غذاهای فست فودی، غذاهای سنتی و غذاهای بین الملل نیز ارائه می‌شود.

در حاشیه دومین جشنواره خیابان غذا مشهد جشنواره فرهنگی «نگاراوا» با عناوین نمایش‌های خیابانی، فرش موزیکال، مسابقات  فرهنگی و هنری و غیره برگزار می‌شود.

خبر مرتبط با سال اول برگزاری «جشنواره خیابان غذا»

مشهد| استقبال مردم از ایده شهرداری مشهد 

در برگزاری جشنواره "خیابان غذا"معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان‌ رضوی گفت: جشنواره "خیابان غذا" با ایده شهرداری برگزار شد و تاکنون مورد استقبال مردم قرار گرفت.

 ۷ فروردین ۱۳۹۷ - ۱۵:۱۵ به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، سید جواد حسینی در بازدید از غرفه‌های جشنواره "خیابان غذا" اظهار داشت: برگزاری جشنواره‌هایی مانند این جشنواره، از راندمان مناسبی برخوردار است.

وی با بیان این که طرح جامعه تعاملات گرم در خراسان‌ رضوی در سطوح مختلف پی‌گیری می‌شود بیان کرد: نخستین سطح برنامه‌های اجرایی سه گانه عملی، هنری و ورزشی است، بازدهی این موضوع به صورت هویت بخشی است.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی گفت: در سطح دوم این پروژه، خدمات علمی، فرهنگی، ورزشی و هنری در دسترس سایرین قرار می‌گیرد و در سطح سوم، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های بسیاری برگزار می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: یکی از این برنامه‌ها، جشنواره خیابان غذا است که در حال حاضر با ایده شهرداری مشهد این امر اتفاق افتاده است، این ایده جالب تاکنون مورد استقبال عموم قرار گرفته است.

حسینی تصریح کرد: انواع مختلف غذا و دسرهای گوناگون به همراه طرز تهیه آن در این محل وجود دارد، این فضا همچنین روابط گروه‌های خانوادگی را تقویت می‌کند.

وی افزود: این محل می‌تواند جزو برنامه‌های نوروزی نیز قرار گیرد و تاکنون نیز این ایده خلاقانه توسط شهرداری توانسته توجه مردم بسیاری را به خود جلب کند و نشاط را برای خانواده‌ها فراهم سازد.

>>> مشاهده ی لینک ویدئو در صفحه ی آپارات...