تریبون آزاد فرهیخت: ضمن تشکر و عرض خسته نباشید و خدا قوتی به دست اندرکاران برپایی  پنجاه و هشتمین اجلاس معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی سراسر کشور در دانشگاه فردوسی مشهد (۱۵ و ۱۶ تیرماه ۱۴۰۱)؛ 

از ابتدای آغاز به کار این اجلاس انتقادات و گلایه هایی، هم از سوی دانشجویان غیرایرانی و هم ایرانی مبنی بر بی توجهی میهمانان و میزبانان و سخنرانان شرکت کننده در این اجلاس مهم نسبت به مسایل بین المللی دانشگاه ها و در یک کلام دیپلماسی دانشگاهی دریافت کردیم که برای انتشار آنها دست نگه داشتیم تا این اجلاس پایان پذیرد و پس از بررسی و راستی آزمایی، گلایه هایشان را منتشر کنیم.

تا این که این اجلاس بالاخره پایان یافت و در کمال تأسف مشاهده کردیم حق کاملا با این دانشجویان است. نه تنها در اخبار و گزارشات منتشره ی رسمی از سوی خود وزارتخانه ی علوم قبل و حین و بعد همایش، بلکه در صفحه اخبار دانشگاه میزبان یعنی فردوسی مشهد و سایت های دیگر دانشگاه های کشور و نیز رسانه های خبری دانشگاهی مانند ایسنای جهاد دانشگاهی و خبرگزاری دانشجو و حتی از سوی خبرگزاری های رسمی کشور از جمله بخش خبری صدا و سیمای استانی، هیچ صحبت جدی و مؤثری در مورد اقتصاد آموزش با رویکرد بین‌المللی، دیپلماسی علمی و دانشگاهی، توسعه ی روابط خارجی یا به تعبیر غلط خود آقایان «بین المللی سازی دانشگاه» و... نشده یا در دستور کار آقایان معاونان آموزشی دانشگاه ها نبوده و یا اگر بوده، کلاً به حاشیه رفته و به فراموشی سپرده شده است!

حتی در بیانیه پایانی این اجلاس مهم هم هیچ صحبتی حتی با اشاره و کنایه حتی در حد یک بند و یک سطر در مورد اهمیت و ضرورت توجه بیشتر به دیپلماسی علمی و روابط آکادمیک بویژه موضوع بسیار مهم و راهبردی دانشجویان غیرایرانی، رفع موانع جذب حداکثری آنان و کاهش مشکلات علمی، پژوهشی، آموزشی، اقامتی، رفاهی، ایاب و ذهاب، کنسولی، حقوقی و... آنان اشاره نشده است! حتی یک کلمه! 

از همه عجیب تر، این بی توجهی در کلان شهر میزبانی رخ داده که حائز رتبه ی اول جذب دانشجویان غیرایرانی پس از تهران است!! و باز هم عجیب تر، دانشگاه فردوسی مشهدی میزبان بوده که خود، دارنده ی عنوان افتخارآمیز بیشترین شمار دانشجویان غیرایرانی کشور پس از پایتخت است! فرصت ذی قیمتی برای مشهد که متاسفانه از دست رفت!

گویی ضرب المثل هایی «نگهداشتن حرمت امامزاده با متولی است» و یا «کوزه گر از کوزه ی شکسته آب می خورد»، باز هم درست از کار درآمد! و چشم امید دانشجویان غیرایرانی شاغل به تحصیل در دانشگاه های ایران که چند روزی به اخبار آکادمیک مشهد دوخته شده بود تا شاید فرج و گشایش شود و اکنون احساس ناامیدی می کنند! به قول حافظ علیه الرحمه: از خَمِ ابرویِ توام، هیچ گشایشی نشد... وه که در این خیالِ کَج، عمرِ عزیز شد تلف!

این در حالی است که ۱۳ سال پیاپی، شعار سال کشور توسط رهبر انقلاب، اقتصادی انتخاب و اعلام می شود و باز هم مایه ی تعجب بسیار و افسوس است که معاونان آموزشی دانشگاه ها در ابتدای بیانیه شان، از سویی الزام خود را به فرمایشات رهبری اعلام می کنند و از سویی دیگر، به همه چیز و همه کس از عالم و آدم توجه و التفاط نشان می دهند جز اقتصاد آموزش با رویکرد بین‌المللی و نیز ضرورت توسعه ی روابط خارجی و دیپلماسی علمی و دانشگاهی مراکز آکادمیک کشور با جهان پیرامون!

میهمانان و میزبان و سخنرانانی از داخل و خارج وزارتخانه از وکیل و از وزیر از دکتر حداد عادل و دکتر فرهاد رهبر تا همسر رییس جمهور و... و همه از ضرورت توجه ویژه به همه ی حوزه ها گفتند از حوزه علوم انسانی تا گفتمان آزادی و از حمایت از برنامه طرح تحول آموزشی وزارت علوم تا تاکید بر تحقق دانشگاه تمدن‌ساز و حکمت بنیان و حتی این که باید بند ناف ارتزاق مالی دانشگاه ها از بودجه ی عمومی قطع شود و مستقل شوند و فلان و بهمان ... اما نگفتند که بخش عمده ای از خودکفایی دانشگاه ها می تواند از طریق فعال سازی حقیقی ظرفیت های مغفول اقتصاد آموزش با رویکرد بین‌المللی حل شود! کما اینکه هم اکنون اقتصاد آموزش با رویکرد بین‌المللی، اولویت ، اولیت، اهمیت و ارجحیت برخی از کشورهای موفق همسایه از جمله ترکیه است.

نگفتند از ضرورت چگونگی تعامل با مطالبات دانشجویان غیر ایرانی که می توانند در نقش سفیران بین المللی، فرهنگی و علمی ایران مقتدر در سراسر جهان نقش ایفا کنند و حتی از برکات ارزآوری و دلار و یورویی که با خود همراه می آورند، نیز همچنین!

گویی برای حضرات اصلاً  چیزی به نام دانشجویان غیرایرانی وجود خارجی ندارد تا چه برسد به گفت و گو پیرامون خواسته ها و انتظارات بجای آنان از سیستم آموزشی و نظام آموزش عالی کشور که آیا جایگاه و وضعیت فعلی، شایسته ی آنان و برازنده ی کشور و از همه مهمتر، مطلوب جهان شهری که منسوب به امام مهربانی ها و عالم آل محمد (ص) است، هست یا خیر؟!

به تدریج بخش هایی از این گلایه ها و انتقادات واصله را منتشر خواهیم کرد: ۱. جهت اطلاع تان که اینقدر سنگ دانشگاه فردوسی مشهد را به سینه نزنید و ازشون تعریف نکنید بعد از دو سه روز بالاخره گردهمایی معاونان آموزشی دانشگاه های ایران در مشهد و در دانشگاه فردوسی برگزار شد و هم تصویب کردند دانشگاه ها از نظر مالی مستقل بشوند و دیگر از دولت بودجه دریافت نکنند و هم اینکه حتی یک کلام از زبان هیچ مسئولی حتی مسئولان دانشگاه فردوسی مشهد در مورد این که چکار کنند تا تعداد دانشجویان خارجی بیشتری جذب دانشگاه های ایرانی بشوند و رضایت دانشجویان هم جلب بشود و مشکلاتشان کم بشود اصلاً گفته نشد!!!!! در حالیکه دانشگاه های کشورهای همسایه خصوصا ترکیه امروزه برای جذب دانشجویان خارجی و جذب سرمایه و ارز خارجی کلی تبلیغ میکنند اما اینها مثل اینکه اصلا برایشان دانشجویان خارجی مهم نیستند!!! ۲. در این کنفرانس بیشتر نگران بودند دانشجویان و فارغ‌التحصیلان نخبه دانشگاه های ایران جذب خارج از کشور بشوند و فرار مغزها بشود در حالی که مشهد می گویید قطب اول جذب دانشجویان خارجی بعد تهران هست!!! با مغزهایی که الان دارید خوب برخورد کنید تا آنان ایران بمانند چرا نگرانی که ایرانیان به خارج از ایران بروند؟ ۳. با بعضی از اصطلاحات شما موافق نبودم مثلاً می‌گفتید بین الملل مشهد مانند بچه سرراهی و یتیم و رها شده هست اما الان می بینم که حق با شما بوده است. واقعاً متأسفم برای میزبان و میهمان و ای کاش دکتر کافی همچنان رییس دانشگاه می بود و نمی رفت! ۴. اول فکر میکردیم این کنفرانس قرار است به طور تخصصی به بحث های درون سازمانی دانشگاه ها بپردازد و حتی نام یک کمیته هم دیپلماسی علمی بود و خوشحال هم شدیم اما از آنها هم خبری نشد و کلی حرف های غیر دانشگاهی و کلی زدند که زیاد ربطی هم به دانشگاه ها نداشت و دست آخر معلوم نشد برای دانشجویان خارجی چه تصمیماتی که گرفته شده خصوصاً برای تحصیلات تکمیلی ، بورسیه، فرصت های مطالعاتی و مسائل حقوقی دیگر