دوغارون شاهراه اصلی تجارت خارجی خراسان رضوی با افغانستان و کشورهای آسیای میانه است که برداشتن موانع ترانزیتی در این مسیر می‌تواند نقش بسزایی در افزایش حجم تجارت داشته باشد. تا پیش از فاجعه اسلام قلعه روزانه یک هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع خودروهای سنگین باربری هزاران تن کالای صادراتی و ترانزیتی را از طرق گذرگاه و گمرک مرزی دوغارون منتقل می‌کردند اما پس وقوع حادثه انفجار در اسلام قلعه و ناهمواری این مسیر حالا باری دیگر مسیر تجارت با موانع زیادی روبرو شده است.

اگرچه مشکلات دوغارون تنها به این حادثه بازنمی‌گردد و بنا بر گفته کارشناسان سال‌هاست که این مشکلات هم چنان سد راه شرکت‌های حمل‌ونقل ترانزیتی در استان خراسان رضوی بوده است که در سال مانع زدایی و پشتیبانی نیاز به برداشت این موانع بیش از هر زمان احساس می‌شود.

در همین راستا با «ابراهیم عطایی» عضو هیئت‌مدیره  و سخنگوی انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی در خصوص موانع سد راه مسیر ترانزیتی دوغارون به بحث و گفت‌وگو نشستیم.

* عمده محصولات ترانزیت شده از طرق این مرز چیست؟

عمده صادرات بیشتر ترانزیت در مرز دوغارون است و بیشتر صادرات ،آهن ،سیمان ، مواد غذایی و ... است و درواقع کل مایحتاج کشور افغانستان است که عمده آن بحث مواد غذایی و ولایت‌هایی که همسایه استان خراسان هستند همه از طریق ایران تأمین می‌شود.

با آتش‌سوزی که در این گمرک در سال گذشته اتفاق افتاد به‌طور طبیعی ترانزیت کالا از این مسیر دچار اختلال شد و شرایط به شکل غیرعادی درآمد.

متأسفانه با توجه به مشکلی که در گمرک افغانستان اعلام شد و طی مکاتباتی که در گمرک ایران انجام شد به‌طور طبیعی جلوی بارگیری از تمام بنادر و مراکز صادرات شهرها گرفته و تقریباً متوقف شد و عملاً خیلی محدود ماشین‌ها موفق به عبور از این مرز شدند.

مرز دوغارون چشم‌انتظار مانع‌زدایی| تسهیل گری در مسیر ترانزیتی هزینه صادرات را کاهش می‌دهد

* آیا این وضعیت در سال جدید به شرایط عادی بازنگشت؟

در سال جدید با توجه به این‌که تعطیلات نوروز در ایران را پشت سر گذاشتیم و لذا بسیاری از کارخانه‌ها  و بنادر در این مدت فعالیتی نداشتند لذا این گمرک مراجعه‌کننده چندانی نداشت.

البته این خلوتی در مرز اسلام قلعه تنها به همین دلیل ختم نمی‌شد زیرا از سمت دوغارون به بخش صادرات شده بود و لذا بیش از هزار کانتینر در بندرعباس متوقف‌شده بود و کالاهای صادراتی چون آهن‌آلات و سیمان و همچنین بیشتر کالاها که مواد غذایی بود ، اجازه ورود نداشتند .

* در حال حاضر وضعیت این گمرک در چه حالی است؟

به دلیل اتفاقات متعدد مانند آتش‌سوزی در اسلام قلعه و هم‌چنین هفته گذشته ب دنبال اعتراضات رانندگان و انسداد جاده با مشکلات بسیاری این مرز روبرو بوده است اما الآن شرایط بهتر است.

علی‌رغم اینکه شرایط بهتر شده است اما هنوز هم به روی روال قرارگرفته است .چه‌بسا کامیون‌هایی که از دوغارون که وارد گمرک دوغارون می‌شود از پارکینگ شهید فخری زاده هنوز کامیون از سمت افغانستان زیاد ورود نمی‌شود تا کانتینرها را حمل کندو چه‌بسا که در گمرک دوغارون متوقف است.

* تأخیر در ترخیص خودروهای ترانزیتی چه خساراتی را به شما تحملی می‌کند؟

طبیعتاً همیشه اولین ضرری که بابت توقف مانند بحث اعتصاب و یا هر مشکلی که در مرزها پیش، متأسفانه اولین ضربه را متوجه شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان کالا می‌شود .

توقف کانتینرها موجب دیر رسیدن کالاها به بازارهای مصرف می‌شود  و لذا این ضرر و زیان متأسفانه متوجه شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و شرکت‌های باربری است.

* این ضرر و زیان چه رقمی می‌شود؟

شلوغی مرزها شاید به‌ظاهر خیلی ساده بیاید اما این شلوغی مرزها هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان کالا و به تجار وارد می‌آورد .

از طرفی توقف کانتینرها در بنادر به‌خصوص در بندرعباس با توجه به آن‌که هزینه‌های کانتینرها به دلار از ما گرفته می‌شود و هزینه سرسام‌آوری برای شرکت حمل‌ونقل به وجود می‌آورد و لذا موجب افزایش کرایه تا ۲۰۰ الی ۳۰۰ درصد می‌شود.

دامنه مشکلات در حوزه ترانزیت از بندرعباس تا مرز دوغارون در خراسان رضوی ادامه دارد و واقعیت این است که منحصر به گمرک دوغارون نیست

شرکت‌های حمل‌ونقل بار و هم‌چنین رانندگان به‌هیچ‌وجه حاضر به این افزایش قیمت نیستند  لذا راننده‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقل هنگامی کرایه‌ها را افزایش می‌دهند که زمان خواب  آن‌ها در مرز زیاد می‌شود  و لذا هیچ شخصی علاقه‌ای ندارد که در مرز متوقف شود تا کرایه بیشتری طلب کند.

* آیا این مشکلات فقط در مرز دوغارون وجود دارد؟

دامنه مشکلات در حوزه ترانزیت از بندرعباس تا مرز دوغارون در خراسان رضوی ادامه دارد و واقعیت این است که منحصر به گمرک دوغارون نیست

به نظر این‌جانب ظاهراً اراده لازم برای حل مشکلات وجود ندارد چون این مشکلات در مرز میلک در استان سیستان و بلوچستان نیز مشاهده می‌شود و در آن نقطه نیز با کندی صادرات همراه هستیم.

باید عنوان کنم در خصوص ترانزیت کالا با یک نوع بی‌عدالتی و بی‌توجهی به مرزها روبرو هستیم و متأسفانه نگاه دولت به ترانزیت یک نگاه خاص و آسیب‌زاست.

* برای حل این موضوع چه باید کرد؟

باید از طریق وزارت امور خارجه تعاملی با طرف افغانستانی حاصل شود تا برای ترانزیت تسهیل ایجاد شود.

در این راستا ضروری است تا در ابتدا ساعت کاری مرزها را افزایش دهند که تعداد کامیون‌ها از آن‌طرف بیشتر وارد شود و از ازدحام خودروها در مرز کاسته شود.

همچنین تقاضایی که از بخش دولتی که نزدیک به ۲۰ سال است این خواسته مطرح می‌باشد این است که همیشه در مقطعی از زمان‌ها مشکلی به وجود می‌آید و این معطلی هرازگاهی در مواقع حساس سال این اتفاق می‌افتد که امیدواریم بتوانیم با تمهیدات بهتر چون تکمیل زیرساخت‌ها این مسئله را حل کنیم و مرزها خلوت بشود و این‌همه ناوگان ایرانی که سرمایه ملی ماست در مرزها متوقف نشود.

از طرفی با توجه به عدم نوسازی ناوگان متأسفانه کامیون‌های زیادی را در مرزها متوقف‌شده است که به نظر من بخشی به دلیل کج‌سلیقگی‌های دو طرف است که امیدوارم بتوانیم در بازار حمل‌ونقل آن را رونق بدهیم.

خواسته شفاف  روشن ما همین است که مرزها با تعامل از طریق دیپلماسی بتوانند مشکلات را حل کنند.

بازار؛ گروه استان‌ها