رییس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌و نقل بین‌المللی خراسان رضوی گفت: تحولات صورت گرفته در افغانستان امیدواری به ارتقای امنیت ترانزیت کالا، ناوگان و نیز توسعه راهگذر حمل‌ونقل بین‌المللی کتای (KTAI) بین کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و قرقیزستان را افزایش داده است. احمد زمانیان‌ یزدی روز پنجشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: سه عامل زمان، هزینه و امنیت کالا از مولفه های اصلی در تعیین مسیرهای حمل و نقلی محسوب می شود و هم اکنون عمده فعالان بخش خصوصی، شرکت‌های حمل‌ونقلی و کارشناسان حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی بر این مساله اتفاق نظر دارند که یکی از مهمترین موانع رونق راهگذر کتای مربوط به تامین نشدن امنیت تردد ناوگان خارجی در قلمرو افغانستان بوده است.

وی ادامه داد: بنابر شواهد موجود و متعاقب تحولات سیاسی صورت گرفته در حوزه مرزها و گمرک افغانستان و تضمین های ارائه شده برای تامین امنیت مسیر تردد ناوگان حمل و نقل به کشورهای حوزه آسیای مرکزی از قلمرو افغانستان، این تغییرات می تواند باعث شکل‌گیری امیدواری به توسعه راهگذر کتای شود.

رییس انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌و نقل بین‌المللی خراسان رضوی گفت: حسب مذاکرات انجام شده، بخش خصوصی افغانستان اعلام داشته که با توجه به تحولات صورت گرفته در افغانستان، امکان صادرات و ترانزیت کالا از مرزهای جمهوری اسلامی ایران به آسیای مرکزی از مسیر افغانستان به صورت ایمن و با امنیت بالا فراهم شده است.

وی افزود: بر این اساس می توان به افزایش مبادلات تجاری در مسیر دالان کتای، به عنوان مسیر جایگزین تردد به آسیای مرکزی، امید بیشتری داشت و این امر می‌تواند در افزایش صادرات و ترانزیت کالا به کشورهای حوزه آسیای مرکزی تاثیر بسیار زیادی داشته باشد.

زمانیان‌یزدی ادامه داد: آغاز فعالیت و عملیات بهره‌برداری از این مسیر در دست برنامه‌ریزی است که به‌ زودی آغاز خواهد شد.

در حال حاضر ترکمنستان به عنوان دروازه ورود و ترانزیت کالا از ایران به پنج کشور آسیای مرکزی مطرح است که بروز برخی مشکلات از جمله تعرفه‌گذاری نامناسب برای حق عبور کالای ترانزیت، اختلافات این کشور با برخی همسایگان و محدودیت‌های خاص کرونایی ترکمنستان برای عبور ناوگان تجاری موجب شده تا بازرگانان و شرکتهای حمل و نقل بین المللی منطقه به دنبال مسیرهای جایگزین برای ارسال کالا به چهار کشور دیگر آسیای مرکزی شامل ازبکستان، تاجیکستان ، قزاقستان و قرقیزستان باشند.

عمده تبادلات تجاری بین دو کشور ایران و افغانستان از گذرگاه مرزی دوغارون -اسلام قلعه انجام می شود به طوری که سالانه ۱.۵ میلیارد دلار صادرات، سه میلیارد دلار ترانزیت خروجی و ۲۰ میلیون دلار واردات از طریق این مرز انجام می‌شود.  

گمرک دوغارون در فاصله ۱۸ کیلومتری تایباد و مرکز این شهرستان ۱۲۰ هزار نفری در ۲۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است، در حال حاضر روزانه ۵۰۰ دستگاه کامیون حامل بار تجاری در این مرز تردد دارند.

خراسان رضوی از سمت شرق ۳۰۲ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد و شهرستان های تربت‌جام، تایباد و خواف در این استان با افغانستان مرز مشترک دارند.

جمهوری اسلامی ایران در مجموع ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان در جوار ولایات هرات، فراه و نیمروز آن کشور با استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان دارد.

افغانستان از سمت شمال با کشورهای چین، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان، از غرب با ایران و از شرق و جنوب با پاکستان هم‌مرز است.