پاکستان با تشابهات فرهنگی و مذهبی بسیار با ایران، از دیرباز روابط خوبی با کشورمان داشته است. گذشته از روابط دیپلماسی مطلوب، حضور ۳۰ هزار شهروند پاکستانی در ایران که 7 هزار نفر از آنان در کلانشهر مشهد هستند، گواه روابط خوب در سطح شهروندان این دو کشور تلقی می‌شود، عمق این روابط حسنه تا حدی است که شاهد وقوع پیوند ازدواج بین اتباع پاکستانی با شهروندان ایرانی نیز هستیم،...  این موضوع بیش از پیش سبب تقویت و قرابت بین فرهنگی شده است. هفتاد و یکمین سالروز استقلال این کشور را برای گفت‌وگویی صمیمانه با «عرفان محمود بخاری» سرکنسول جمهوری اسلامی پاکستان در مشهد غنیمت می‌شماریم، آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل این گفتگوی خواندنی است.فارس: چه‌تعداد از اتباع پاکستانی در ایران و چه‌تعداد در مشهد حضور دارند و دلیل عمده سفر اتباع پاکستانی به‌جمهوری اسلامی ایران به‌خصوص مشهد چیست؟حدودا 8 تا 10 هزار تبعه پاکستانی در خراسان و در مشهد 6 تا 7 هزار نفر حضور دارند، اطلاع دقیقی از تعداد اتباع پاکستانی در ایران ندارم.حدودا 30 هزار نفر از اتباع پاکستان در ایران هستند، دلیل اصلی سفر پاکستانی‌ها به‌ایران زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) است، به‌علت قرابت و نزدیکی ایران و پاکستان، بیشتر تجار پاکستانی ترجیح می‌دهند، مبادلات بازرگانی با ایران داشته باشند که در زمینه تجارت برنج، پرتقال، سبزیجات و گوشت به‌ایران سفر می‌کنند، آنها با ایرانی‌ها برادر هستند.فارس: حس و شوق پاکستانی‌ها نسبت به‌زیارت امام رضا(ع) چگونه است و چه‌خاطره‌ای از زیارت حرم امام رضا(ع) دارید؟به‌دلیل اینکه پاکستانی‌ها بسیار به‌مسائل مذهبی اهمیت می‌دهند و ارزش خاصی برای آن قائل‌اند، مردم پاکستان ترجیح می‌دهند بیشتر به‌زیارت حرم امام رضا(ع) بروند و این موضوع سبب غرور و سرافرازی شما بوده که حرم مطهر رضوی و حرم حضرت معصومه(ع) در ایران است. خانواده‌های پاکستانی و همه مسلمانان، چه‌شیعه و چه‌سنی، اهل بیت(ع) را دوست دارند و به‌زیارت حرم مطهر رضوی علاقمند هستند. حتی کسانی هم که مسلمان نیستند و از سایر مذاهب دیگر مانند هندوها، برای مسائل دینی و پیامبر و اهل بیت(ع) ارزش و احترام قائل‌اند.فارس: مهم‌ترین فرصت همکاری‌های دوجانبه ایران و پاکستان را چه‌مواردی می‌دانید و در مشهد چه فعالیتی در زمینه مراودات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی انجام می‌دهند؟بیشتر پاکستانی‌هایی که در مشهد زندگی می‌کنند در زمینه اقتصادی فعالیت دارند، آنها فعالیت سیاسی ندارند و به‌دلیل اینکه اکثرشان با خانم یا آقای ایرانی ازدواج کردند، تبادلات فرهنگی بیشتر در این زمینه وجود دارد، دانشجویان پاکستانی هم هستند که در خراسان ادامه تحصیل می‌دهند.فارس: مهم‌ترین مشکلی که اتباع پاکستان در ایران به‌خصوص در مشهد دارند، چیست؟به‌عنوان یک سرکنسول نمی‌توانم در مورد مسائل سیاسی اظهارنظر کنم، اما از نظر اقتصادی محدودیت‌ها هم از طرف ایرانی‌ها و هم از طرف پاکستانی‌ها است و مسائلی که بیشتر به‌وجود می‌آید، این است که دولت ایران اجازه واردات نمی‌دهد و مالیات دریافت می‌کند و در این میان قاچاقچی‌ها بیشتر سود می‌کنند، به‌عنوان مثال، صنایع‌دستی پاکستان با میوه‌هایی مانند پرتقال و انبه را در ایران می‌بینیم، در صورتی که از مبادی رسمی وارد ایران نشده و واردکننده آنها قاچاقچی‌ها بودند، مبادلات پولی بین ایران و پاکستان معمولا به‌صورت قانونی انجام نمی‌شود و بیشتر از راه‌های غیر قانونی است، بیشتر تجار پاکستانی به‌همین خاطر ترجیح می‌دهند که مراودات مالی نداشته باشند.فارس: بهترین و بدترین خاطره شما در مشهد تا امروز چه‌بوده است؟ارتباطی که با مردم مشهد به‌خاطر مهربانی و ادب‌شان دارم، خیلی حس خوبی دارد، زیارت حرم امام رضا(ع) حس بسیار خوبی به‌من می‌دهد که یکی از خاطرات خوب من در مشهد است. خاطره و تجربه بدی هم تا به‌امروز در مشهد نداشتم. فارس: در روزهای تعطیل در مشهد کجا می‌روید؟تا امروز قسمت‌های مختلف مشهد را بازدید کردم، هفته‌ای یکبار به‌زیارت امام رضا(ع) می‌روم، ما بیشتر برای خرید به‌مراکز خرید می‌رویم، در ایام تعطیلات به‌طرقبه، شاندیز و آرامگاه فردوسی هم رفته‌ام.فارس: فرزندتان کدام مکان دیدنی مشهد را دوست دارد و کجا را انتخاب می‌کند؟فرزندانم کوچک هستند، یک دختر دو ساله دارم که هیچ گزینه‌ای برای انتخاب ندارد و یک دختر هفت ساله دارم که ترجیح می‌دهد به‌مراکز تفریحی همچون شهربازی و پارک برود.فارس: به‌عنوان متولی امور اتباع پاکستانی، مهم‌ترین توصیه‌ای که به‌مشهدی‌ها برای تبادلات فرهنگی دارید چیست؟به‌دلیل قرابت فرهنگی مردم ایران و پاکستان خیلی دوست دارم، فعالیت‌های فرهنگی بیشتری در مشهد انجام دهم و تصمیم دارم یک مرکز فرهنگی در مشهد تاسیس کنم، اما به‌دلیل محدودیت‌هایی که برای اتباع پاکستان برای انجام این فعالیت‌ها وجود دارد، اخذ مجوز به‌مشکل خورده است. اگر این محدودیت‌ها و کاغذبازی‌ها برداشته شود، بهتر می‌شود. طی دو سه ما اخیر چند فعالیت فرهنگی داشته‌ایم که از جمله می‌توان به‌برنامه روز وحدت کشمیر و بزرگداشت قاعد اعظم اشاره کرد که خیلی خوب برگزار شد، اما مشکل مهمی که داشتیم بیشتر در زمینه اخذ مجوز فرهنگی بوده است.فارس: کدام غذای ایرانی را دوست دارید؟اگر سمت بلوچستان بروید، غذاهایشان شبیه غذای پاکستانی‌ها است، برخی غذاها وجود دارد که در پخت آنها از ادویه استفاده نمی‌کنند و تنها با نمک پخته می‌شود. از غذاهای ایرانی، خودم ماهیچه دوست دارم و دخترم کباب کوبیده را خیلی دوست دارد.فارس: چرا غذاهای پاکستانی تند است؟به‌خاطر ادویه‌هایی که در غذاهای پاکستانی استفاده می‌شود، انگلیسی‌ها به‌غذای ما علاقه‌مند شده‌اند و غذاهای پاکستانی طرفدار زیادی در انگلیس دارد. سابقه استفاده از ادویه‌ها به‌حدود 100 تا یک هزار سال پیش برمی‌گردد، پاکستانی‌ها آشپزی را یک هنر می‌دانند نه یک فعالیت معمولی، با این رویکرد به‌آشپزی نگاه می‌کنند. احساس می‌کنیم با اضافه کردن ادویه‌ها طعم واقعی غذا درست می‌شود.فارس: اگر بخواهید یک غذای پاکستانی به‌ایرانی‌ها پیشنهاد بدهید، چه‌غذایی را معرفی می‌کنید؟ غذاهای مختلفی در پاکستان وجود دارد، برخلاف ایران که غذاها در همه شهرها نزدیک به‌هم هستند، در پاکستان هر استان و هر شهری آشپزی‌های متفاوت و متنوعی دارند، من به‌ایرانی‌ها مرغ بریانی پاکستان را پیشنهاد می‌دهم، چراکه ادویه کمتری در آن استفاده می‌شود و این غذا با مرغ، گوشت، برنج و سیب‌زمینی پخته می‌شود.فارس: یک مکان دیدنی در پاکستان که پیشنهاد می‌کنید، مشهدی‌ها به‌آنجا بروند، کجاست؟مکان‌های دیدنی زیادی پاکستان دارد، به‌طور مثال کوه‌ها و دره‌های مرتفعی دارد که اسکی بازها از سوییس، کانادا و آمریکا به‌آنجا می‌آیند، هشتمین قله مرتفع دنیا در پاکستان بوده که دارای 9 کیلومتر ارتفاع است.پاکستان کشور پنج فصل است که به‌این فصل پنجم "مانسون" می‌گوییم، این فصل بین تابستان و پاییز از جولای تا آگوست است که در آن باران و تگرگ زیادی می‌بارد.فارس: چیزی که در اتاق شما توجه من را جلب می‌کند، نیسان آبی است که در آن ویترین گذاشته‌اید، چرا آنجاست؟ما در پاکستان کامیون‌های قدیمی آمریکایی که روی آنها نقاشی‌های مختلفی کشیده شده، زیاد استفاده می‌کنیم که آن نمادی برای پاکستان است، چون اینجا زیاد نیسان آبی دیدم و هر کدام به‌نوعی تزیین شده بودند، تصور کردم که نیسان آبی نماد ایرانی‌ها است.فارس: از نظر شما مهم‌ترین عامل فرهنگی که می‌تواند مردم پاکستان و ایران به‌خصوص مشهد را به‌هم نزدیک می‌کند، چیست؟مهم‌ترین مسئله صنعت گردشگری است، هر مقداری که پاکستانی‌های بیشتری بتوانند به‌ایران و مشهد سفر کنند و ایرانی‌ها از پاکستان بازدید کنند، این ارتباطات قوی‌تر می‌شود، اما متاسفانه آنقدری که پاکستانی‌ها به‌ایران سفر می‌کنند، ایرانی‌ها به‌پاکستان سفر نمی‌کنند. شباهت‌های فرهنگی زیادی بین ما وجود دارد، پاکستانی‌ها مانند ایرانی‌ها خون گرم و مهمان‌نواز هستند و اگر این ارتباطات بیشتر شود از نظر اقتصادی و فرهنگی پیشرفت بیشتری اتفاق می‌افتد. به‌عنوان مثال، اگر دانشجویان بیشتری به‌صورت متقابل برای تحصیل سفر کنند، ارتباطات تقویت می‌شود، راه اقتصادی چین و پاکستان پروژه مهمی بوده که در حال راه‌اندازی است و ایران نیز علاقه دارد به‌این پروژه بپیوندد، در این پروژه تبادلات اقتصادی چین از طریق بندر گاوادار پاکستان صادرات انجام می‌شود و کالاها و محصولات از این بندر به‌سراسر دنیا ارسال می‌شود. رشد اقتصادی پاکستان در چند سال اخیر بسیار افزایش یافته و پنجمین اقتصاد رو به‌رشد جهان است.فارس: نکته پایانی اگر دارید بفرمایید؟روابط دیپلماسی ایران و پاکستان خوب است، مسئله‌ای که وجود دارد، ارتباطات بین مردم است که هر چه ارتقا پیدا کند، بهتر می‌شود و ما سعی می‌کنیم، بر روی این نقاط کار کنیم تا این ارتباطات پیشرفت کند.گفت‌وگو از: فریده خسرویخبرگزاری فارس از مشهد