یک فعال فرهنگی بینالمللی گفت: یکی از ضعفهای جمهوری اسلامی این است که در عرصه بینالمللی مجموعه مردمی کم داریم و اتحادیههایی که شکل گرفتند 99 درصدشان در قم و تهران قرار دارد و شهری همچون مشهد فقط یک یا دو مورد تشکل بینالمللی دارد. مردم همیشه پیشرو و پیشگام فعالیتهایی هستند که هیچ دولتی شاید توان انجام آن را ندارد، حضوری که در طول تاریخ نیز اتفاقات بزرگی را رقم زده است ...
نمونه آن انقلاب مردمی و اسلامی ایران است که سبب بیداری اسلامی در جهان شد.حسین کمیلی یک فعال فرهنگی بینالمللی در مشهد است که دغدغه ایجاد همگرایی میان مردم برای قوت بخشیدن به بیداری اسلامی را دارد و حاصل گفتوگوی خبرنگار فارس با او بیان دغدغههایی است که منجر به شکلگیری ایدهای جدید شده و حتی او را به پاکستان سرزمین سانسور شدهها و افغانستان کشانده است.فارس: دغدغه ایجاد همگرایی میان مسلمانان جهان از کجا برای شما اینطور پررنگ شد؟ چه با مبانی دینی و ارزشی و چه به واقعیت حال و روز جهان حاضر نگاه کنیم ضرورت این امر بیش از پیش خود را نشان میدهد، جهان با تئوری لیبرال سرمایهداری اداره شده و وضعیتش به اینجا رسیده و نابرابریها و مشکلات در اوج خودش قرار گرفته، ما مدعی هستیم برنامه بشر در دین قرار دارد و برای همه افراد با هر اعتقاد و باوری، «دین» راهگشای زندگی است اینکه حضرت آقا در گام دوم از تمدن نوین اسلامی سخن میگویند و آن را با جوانان بهعنوان گام تمدنی مطرح میکنند؛ معنیاش همین است که ما میتوانیم در مقیاس جهانی برای آن حرف داشته باشیم که این جز با بیدار شدن، عزم، همت، همافزایی و همگرایی مسلمانان جهان رقم نمیخورد.باید بیداری جدی گرفته شودحالا اگر به وضعیتی که مسلمین در کشورهای مختلف دارند هم نگاه کنیم متوجه میشویم که ضرورت این امر بسیار زیاد است یک نمونه آن حوادث اخیر در کشور هندوستان است که برای مسلمانان رخ داد، با توجه به این شرایط میبینم همان مسائل حداقلی را نیز نداریم. عزت و کرامت مسلمین در حال خدشه دار شدن و پایمال شدن است بنابراین باید بیداری جدی گرفته شود چراکه از کنار هم قرار گرفتن مسلمین، نعمات بسیاری نصیبشان میشود.گمشده خود را در اشعار اقبال یافتمفارس: بررسی اجمالی صفحه اینستاگرام شما نشان میدهد که دلباخته اقبال لاهوری نیز هستید و گفتید اشعار او در شما تأثیری از جنس انقلاب اسلامی داشته است، کمی در این خصوص توضیح میدهید؟اقبال لاهوری شخصیتی است که تأثیرگذاری آن روی اندیشمندان و تئورسینهای انقلاب اسلامی هم انکارناپذیر است حتی شهید مطهری و رهبر معظم انقلاب هم بهشدت تحت تاثیر افکار و آراء اقبال بودند. اقبال کسی است که آرمانها و چشمانداز انقلاب را چند سال قبل از انقلاب به زبان همه گیرتر و عامه فهمتر در شعر بیان کرده است و تأثیرگذاری او را نمیتوان انکار کرد، من هم بهعنوان فردی که در معرض این افکار قرار گرفتم گمشده خود را در اشعار اقبال یافتم و تأثیر جدی روی من داشت.اشتراکات کشورها توسط رسانه سانسور شدهفارس: کار ویژهای که در زمینه تشکیل یک موسسه به نام امت واحده انجام دادید برایمان جالب توجه است، سفر به کشورهای مسلمان آن هم با قصد ایجاد همگرایی، آخرین مورد آن سفر به پاکستان بوده، چرا؟این سفر توسط تشکل «میراث شرقی» که نمایندگی امت واحده را در مشهد و خراسان دارند شکل گرفته است و سفرهایی به کشورهای همسایه را آغاز کردند، من نیز از سفر پاکستان آنها استقبال کردم که با هزینه شخصی افراد انجام شد.البته چند سال قبل هم کاروانهایی را به افغانستان و لبنان راه انداخته بودم که بعضی از فعالان فرهنگی مشهد از مراکز فرهنگی لبنان و افغانستان بازدید داشتند، به نظر میآید این یک امر ضروری است و تا ما نگاهمان را به سمت شرق که اشتراکات بنیادین با آن داریم؛ برنگردانیم اساسا نمیتوانیم به همگرایی فکر کنیم، واقعا اشتراکات بسیاری داریم که توسط رسانهها سانسور شده است.به قول اقبال دچار یک از خود بیگانگی شدیم و فقط غرب را در چشم خود بزرگ میبینیم به همین دلیل شرق را حائز دستاوردی نمیبینم که بخواهیم روی آن کار کنیم، تا زمانی که این چنین فکر کنیم سخن از همگرایی بیمعنی است و نقطه شروع این کار هم کنشگران مردمی، فعالان و نخبگان هستند که ابتدا باید این نگاه برای آنها بهوجود بیاید تا بهتدریج در مردم، ساری و جاری شود، این سفرها ذیل همین دغدغه شکل گرفت.امام رضا(ع) در ترکمنستان زندگی کردفارس: لازمه ایجاد این نگاه چیست؟ از خود نخبگان شروع میشود؛ دانشگاههای بزرگی در مشهد و کشور داریم حجم مبادلات دانشجو هم با کشورهای همسایه به ویژه افغانستان و عراق توسعه پیدا کرده است که متأسفانه نگاه در این مسئله بیشتر اقتصادی است و همین امر منجر به تعاملات علمی اساسی نشده است، علت چیست؟ ما میتوانیم تبادل استاد داشته باشیم، مجلات علمی مشترک تولید کنیم، رفتوآمد گروههای اندیشهورز را شاهد باشیم، وقتی توسعه تعاملات در سطوح مختلف برایمان اهمیت پیدا کند ظرفیتهایش را پیدا میکنیم، چرا هنرمندان ما نباید تولیدات مشترک داشته باشند؟ هنوز تئاترهای ما درگیر بازخوانی صدم از فلان نمایشنامه غربی هستند، چرا؟سوژهها و اشتراکات فرهنگی، تاریخی، هویتی بسیاری با کشورهای همسایه داریم یک نمونهاش کشور ترکمنستان است، تمام هویتی که در مشهد داریم به حضرت رضا(ع) گره خورده است شاید اطلاعات جزئی را که در خصوص حضرت رضا(ع) از مردم بپرسید بدانند ولی به همین مسئله توجه نداشته باشند که حضرت رضا(ع) صرفا مدفون در مشهد هستند در حالی که زندگی دو سالهای که داشتند و اتفاقاتی که رقم خورده، همچون ولایتعهدی همه در شهر مرو ترکمنستان بوده است، تبادلات ما را با چنین کشوری ببینید چقدر است؟ مثلا بین شهر مشهد و مرو کاملا غریبه هستیم، آخرین اثر هنری مشترک شکل گرفته بین مرو و مشهد مشخص نیست چندین سال قبل ساخته شده است.نخبگان ما به سمت شرق توجه نکردندآرامگاه گوهرشاد بانو در هرات قرار دارد سفری هم به این شهر داشتم، متأسفانه میبینیم کسی که مسجد گوهرشاد را ساخته است و حدود 80 سال قبل واقعهای بهنام او در حرم مطهر رضوی اتفاق افتاده است؛ بسیار غریب است و متأسفانه کسی نمیداند حتی آرامگاهش در هرات قرار دارد، ما اشتراکات بسیاری با این شهر داریم که به آن توجه نشده، این نشان میدهد نخبگان ما اصلا سرشان را به سمت شرق نچرخاندهاند.ما به اقبال نیاز داریم فارس: راه حل چیست؟ ما به اقبال نیاز داریم یعنی باید کسانی باشند که بیداری در خودشان وجود داشته باشد و به قول اقبال بیدارگرانی نیاز داریم که نیشتری بزند و خودی را به افراد و جامعه نشان دهند در غیر این صورت طبیعی است که ابر قدرتها نیز روی این مسئله کار میکنند و ما و جامعه را سیاه و سیاهتر نشان میدهند و کمک نمیکنند تا تصویر بهتری از ما شکل بگیرد، از آن طرف فضای دانشگاههای ما که به علم غربی تدریس میشود نیز سبب شده منبع همه چیز را غرب میدانیم و این تأثیر فرهنگی است که روی ما گذاشته شده است.فارس: در سفرهایی که داشتید بازخورد مردم دیگر کشورها چه بود آیا نگاه متقابلی داشتند؟بله به شدت، آنجا تشنگی دهها برابر ما است چیزی که ما مشاهده کردیم تشنگی بسیار زیاد است از این طرف متأسفانه تمایلی نیست، هر سال سه چهار میلیون زائر بینالمللی داریم ولی از این ظرفیت استفاده نمیکنیم تا به سمت آنها برویم بپرسیم حتی تو کی هستی؟ چه انگیزهای داری؟ چه کاری میتوانی بکنی؟ متأسفانه پایه آن شکل نگرفته است کسانی که انگیزه و دغدغه داشته باشند بسیار کم هستند، زائر با پای خودش آمده و به شدت تشنگیاش بالاتر است اما از جانب ما این مسئله وجود ندارد.نبود مجموعه مردمی در عرصه بین الملل؛ ضعف جمهوری اسلامی فارس: مسئله اصلی کجاست؟ یکی از ضعفهای جمهوری اسلامی این است که در عرصه بینالمللی مجموعه مردمی کم داریم و اتحادیههایی که شکل گرفتند مجمع تشکلهایی که حدود شصت هفتاد مورد شدند؛ 99 درصدشان در قم و تهران قرار دارد و شهری همچون مشهد فقط یک یا دو مورد تشکل بین المللی دارد، این یک آسیب است به همین دلیل باید مردم پای کار باشند اهمیت این سفرها از این جهت است که هیچگونه دخالت دولتی در آن نبوده و با هزینه و تدبیر و میزبانی مردمی صورت گرفته است حتی اگر هفت یا 10 نفره رخ داده باشد، باید این کار الگو شده و رواج پیدا کند چرا که تا مردم در عرصه بینالمللی به میدان نیایند تغییر چشمگیری حاصل نمیشود.ما یک تحول میخواهیم بهویژه اینکه پس از شهادت حاج قاسم نظام در سرخط جدیدی قرار گرفته و این ماموریت جدید اخراج آمریکا از منطقه است، این کار پیوست مردمیاش مهمتر است چون تا مردم پای کار نیایند جلو نمیرود و بهنظر میرسد اهمیت تشکلهای مردمی با موضوع بینالملل امثال امت واحده، حبل الله و میراث شرقی در مشهد از این جهت مهم هستند که تلاش میکنند این باور را در بدنه مردمی ایجاد کنند که در عرصه بینالمللی هم میتوان بدون وابستگی بهجایی، اثرگذار بود.نگاه تمدن اسلامی در ما ضعیف استفارس: معتقدید هدف اصلی از انقلاب که همان شکلگیری تمدن نوین اسلامی است را گم کردهایم، درست است؟به هر حال نگاه به تمدن اسلامی در ما ضعیف است و شکی در آن نیست، به میزانی که نگاه تمدنی در ما تقویت شود و تمدن را جدی بگیریم؛ ارتباط ما با مسلمین هم برای ما مسئله میشود، متأسفانه جوانان ما هنوز مفهوم تمدن اسلامی را نمیتوانند توضیح دهند، بله درست که ما باید یک کشور اسطوره و الگو بسازیم اما باید توأمان پیش برود اینگونه نیست که بگوییم یک کشور اسوه و الگو شدیم و انتظار تکثیر شدن داشته باشیم، سرنوشت و نیاز ما به هم گره خورده است.گفتوگو از: حمیده رمضانی / فارس
موضوعات: