اشاره

گلایه های فرهیخت: به قلم عبدالرضا زرگری | به نام خدا، این یادداشت و این مویه نامه را ۱۸ آذر ماه ۱۴۰۱ به بهانه ی برپایی همایش ملی «نگاهی نو به سیره و تعالیم مادران و بانوان خاندان ائمه اطهار (س)» نگاشته بودیم و تمام حرف حساب ما هم آن موقع این بود که اگر یک پای اصلی این رخداد، دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) است، پس چرا این رخداد با رویکرد «بین المللی» برگزار نشد؟!

و صدالبته گمان نمی بردیم همین متن را مجبور باشیم چند ماه بعد، مجدداً و به بهانه ی رخداد ملی دیگر یعنی نخستین جشنواره علمی صنایع خلاق فرهنگی عالم آل محمد(ص) -  که خوشبختانه قرار است بهمن ماه ۱۴۰۲ اما متأسفانه فقط با رویکرد ملی برگزار شود - بازنویسی کنیم.

با این فرق و تفاوت مهم که اگر یک پای اصلی این دو رخداد قدیمی و جدید، دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) بوده و هست، اما در رخداد دومی، پا و قبای سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی هم دخیل و بند است! یعنی فقط سبزه نیست، بلکه این سری به گل هم آراسته شده و اصطلاحاً بین المللی تر شده، لذا بسیار متعجب و متعجب تر شدیم که چرا این رخداد دومی هم با رویکرد ملی برگزار می شود؟! به قول گل آقای فرهیخت «پس الملل اش کو؟!»

همان سازمانی که در مجموعه ی عظیم آستان قدس رضوی، تنها و تنها دستگاهی است که در نمودار و چارت تشکیلاتی آن، معاونتی به نام «معاونت بین الملل» به چشم می خورد! در آستان قدسی که طی چند سال اخیر به جای توسعه ی روابط خارجی در تمامی اجزاء و ارکان آن، به تعبیری صریح تر، «بین المللی زدایی» شده، به عنوان مثال، واژه ی بین الملل از صدر و ذیل تمامی ادارات روابط عمومی و بین الملل آستان قدس، افتاده است! به عبارت دیگر، اگر ما در مویه نامه ی قبلی فقط از دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) گلایه داشتیم، امروزه باید علاوه بر آن دانشگاه، از سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی هم گلایه کنیم که شما دیگر چرا؟ 

مگر حرمت امامزاده را متولی نگه نمی دارد؟! مگر طبق منشور هشت ماده ای ابلاغی از سوی رهبر انقلاب، موظف به تلاش برای مجاهدت فرهنگی در سطح جهان اسلام با استفاده از ظرفیت عظیم فرهنگ زیارت نشده اید؟! به همین زودی «توسعه ی روابط خارجی آستان و اُستان» فراموش تان شد؟!

گردهم آوردن زوار عرب زبان و اردوزبان مقیم یا زائر در مشهد و فرزندان دختر و پسر آنان و برگزاری آیین های ارزشمندی چون «جشن تکلیف دختران جهان اسلام» و یا «گردهمایی بزرگ کودکان و نوجوانان جهان اسلام» و یا «اجتماع بزرگ و غدیری عرب زبانان در صحن غدیر» و امثال اینها در حرم مطهر رضوی، علی رغم آن که اقدام بسیار ارزنده و قابل تحسینی است و ما هم به سهم خود سپاسگزاریم؛

اما صریح و شفاف اگر بخواهیم بگوییم، به قول عوام «تخم دو زرده» نیست! چون فقط یک آیین است و بس و خروجی آن می شود یک گزارش تصویری و یک گزارش ویدئویی ... والسلام و یک خاطره ای خوش دو ساعته، خَلّص و تَمّت! 

اما برپایی یک همایش، یک کنگره، یک جشنواره و یک سمینار علمی، پژوهشی، آموزشی و... و از همه مهمتر «خروجی محور» و آن هم با رویکرد بین المللی و نه ملی، می تواند به دهها اتفاق مبارک و میمون از جمله «تولید علم»، «استخراج و انتشار محتوا»، «هم افزایی علمی پژوهشگران» و... از گنجینه ی غنی معارف و علوم رضوی بیانجامد.

آن هم در عصر و زمانه ای که نه در فقر، بلکه در مرحله ی بحران تولید محتوای آینده پژوه، کاربردی و کارآمد از معارف غنی رضوی خصوصاً وفق ذائقه ی نسل جوان امروزی و منطبق با سبک زندگی معاصر در جامعه ای هستیم.

جوانانی که به خاطر سونامی فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی، روز به روز از مواهب هدایتگر دین و مظاهر سعادت بخش آن، متأسفانه فاصله می گیرند!

شاید این همایش و نشست علمی هم به ظاهر یک آیین دو ساعته باشد، اما اگر به غنای علمی و کیفیت پژوهشی آن توجه لازم شود، می تواند جزو آن دسته از اقدامات گران سنگی باشد که موجبات رضایت خاطر حضرت عالم آل محمد(ص) را فراهم آورد و چه بسا مورد تمنای خود حضرت هم باشد.

آنجا که حضرت صراحتاً به صحابه ی نزدیک خود اباصلت هروی فرمودند: خدا رحمت کسی که امر ما را احیا کند! پرسیدند امر شما چگونه احیا می شود؟ حضرتش فرمود: «علوم ما را فرا بگیرد و به مردم بیاموزاند که اگر مردم، زیبایی کلام ما را می دانستند، هر آینه از ما پیروی می کردند!» 

اخیراً هم که مطلع شدیم ۸۰۰ اثر به این جشنواره رسیده و این در حالی است که هیچ کدام از این آثار، از منبع و منشأ خارجی و غیرایرانی نیست! افسوس...

و اما مویه نامه

مویه نامه این بود: به قول سعدی علیه الرحمه، «چون دوست، غافل است، شکایت کجا بریم؟» واقعاً شهر عجیبی داریم با صد من ادعاها و شعارهای تازه مانند جهان شهر برکت و کرامت، ام القراء، پایتخت جهان تشیع، پایتخت فرهنگی جهان اسلام، پایتخت معنوی ایران، پیشانی نظام، مرکز ایران، بزرگترین کلان شهر جهان (از نظر وسعت) و... خلاصه آن که گویی «جهان شهری است تمام و دربست بین المللی!»، ولی بپذیریم عجیب تر از همه، اتفاقات تلخی است که برای رویکرد بین المللی و توسعه ی روابط خارجی اش با جهان پیرامون می افتد! 

یکی از آن اتفاقات ناگوار و خبرهای بد این است: 

❋ مادامی که «دانشگاه بین المللی امام رضا(ع)» به عنوان تنها دانشگاه غیر حوزوی ابرسازمان اقتصادی غرب آسیا (یعنی آستان قدس رضوی) که هیچ مشکل مالی ندارد و آن قدر این ابرسازمان متمول، عظمت دارد که اخیراً اساسنامه ی بنیاد پژوهش هایش، در شورای عالی انقلاب فرهنگی و توسط شخص رئیس جمهور امضاء و ابلاغ شده است؛

❋ تنها دانشگاهی که پس از دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین، دومین دانشگاه کشور است که عنوان بین المللی دارد؛

❋ آن هم دانشگاهی با ۱۲۰۰ دانشــجوی غیرایرانی از پنج کشور همسایه؛ 

❋ آن هنگام، همایش و نشست علمی و کارکاه های آموزشی اش را که می تواند به راحتی آب خوردن، با رویکرد بین المللی برپا کند، آن را به صورت محدود و با رویکرد ملی برگزار می کند؛

❋ آن هم زمانی که با بحران همایش های ملی و بین المللی در جهان شهر مشهد مواجهیم (هم اکنون تهران ۱۶۰همایش ملی و بین المللی و مشهد فقط پنج! نشست تا پایان سال جاری!!! کلیک کنید تا خود به چشم ببینید)، 

به راستی از کی و چطور و به کجا باید گلایه کرد؟

دوستی می گفت: دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) وقتی رسماً اعلام می کند ۱۲۰۰ دانشجوی غیرایرانی دارد، یعنی این که در حیاط این دانشگاه، هر لحظه حداقل یک سوم آنها یعنی ۴۰۰ نفر دانشجوی خارجی حاضر و آماده ایستاده و پا به رکاب اند تا رؤسای محترم تک سوتی بزنند.

آن هنگام، حداقل ۲۰۰ نفرشان وارد سالن آمفی تئاتر می شوند برای شرکت در یک همایش و یک نشست بین المللی! به همین راحتی و به همین سادگی! حال صد حیف که این دانشگاه همین سوت را می زند، اما به روشی که فقط دانشجویان ایرانی بشوند و حضور پیدا کنند! چرا؟! چطور شهریه ی دلاری شان خوب است، خوب... اما خودشان و حضورشان در رخدادهای دانشگاه، نه؟!

اصلاً برای تنویر بهتر ذهن، بیایید به روش دیگر و این گونه مثال بزنیم: مگر نه این که کتاب و قلم و تحقیق و فکر و اندیشه، غذای روح هستند؟ خوب، این نشست های علمی و کارگاه های آموزشی هم برای یک طالب علم و دانش، حکم «غذای روح» را دارند! 

حال از «غذای جسم» مثالی می زنیم و فرض می کنیم همین دانشگاه بین المللی امام رضا(علیه السلام) که ۲۳ پیش (یعنی سال ۱۳۷۸) تأسیس شده، همزمان با سالگرد تأسیس و تولدش، تصمیم به برپایی آیین جشنی می گیرد و بدیهی است همه ی اساتید و دانشجویان این دانشگاه، میزبان هستند و سایر افراد از دانشگاه های دیگر میهمان! 

اما در کمال ناباوری، دانشجویان غیرایرانی این دانشگاه که حقیقتاً همچون زوار غیر ایرانی بارگاه رضوی، ولی نعمتان این خطه ی میهمان دوست و زائر پذیر هستند، هنگام ورود به سالن، با ممانعت انتظامات دانشگاه مواجه شده و از ورود به سالن منع می شوند! چرا باید اینطور باشد؟

به عبارتی دیگر، مدیران این دانشگاه تصمیم می گیرند این غذای جسم (حال هرچه هست، چه کیک یا ناهار و یا شام تولد) را فقط به دانشجویان ایرانی بدهند و دانشجویان غیر ایرانی را از منافع آن محروم سازند، در حالی که بخشی از بودجه ی جاری این واحد دانشگاهی، از محل درآمد ارزی حاصل از تحصیل ۱۲۰۰ دانشــجوی غیرایرانی پسر و دختر از پنج کشور همسایه تأمین می شود!

هرچند در این وانفسای بحران بی همایشی در جهان شهر عالم آل محمد(ص) باید از دست اندرکاران برپایی همین یکی دو همایش ملی هم قدردانی کنیم که بالاخره از قدیم هم گفتند: «کاچی بهتر از هیچی» است و خداوند ناسپاسان را دوست ندارد، اما به فرهیخت حق بدهید گلایه مند باشد مادامی که اساتید این دانشگاه بین المللی مسلط به زبان خارجی اند، مادامی که دانشجویان غیر ایرانی به راحتی به زبان فارسی صحبت می کنند، مادامی که این دانشگاه هیچ مشکل مالی ندارد (چه برای مراحل برپایی آن و چه برای تأمین هدایای برگزیدگان و داوران)، برپایی یک همایش علمی و دینی در گستره ی ملی، چه معنایی غیر از «غفلت» یا «خساست» می تواند داشته باشد؟ 

به راستی بهمان برخورد و کم توقعی مان شد! اصلاً برپایی نشستی ملی برای یک نهاد بین المللی یعنی چه؟ مسئولان دبیرخانه ی این همایش کافی بود فقط یک سوت بلبلی ناقابل می زدند تا دست کم ۵۰۰ مقاله و اثر از دانشجویان خودشان از این ۱۲۰۰ دانشجو از پنج کشور همسایه روی میزشان قرار می گرفت، حال ۴۰۰۰ و اندی دانشجوی غیرایرانی دانشگاه های فردوسی و علوم پزشکی و آزاد و... بماند و به حساب نمی آوریم. 

کنایه از آن که بگذارید نشست های ملی را نهادهایی امثال «کارخانه ی نخریسی مشهد» برگزار کنند که اصطلاحاً دست و پایی ندارند و جز با نخ و پشم همنشینی، نه دانشگاهی که هدفش، دستیابی به مرجعیت علمی در جهان اسلام! و تربیت نیروی انسانی همتراز انقلاب اسلامی! است و ۳۳ هزار متر مربع، فضای آموزشی دارد یعنی نزدیک به مساحت شش زمین فوتبال!  و ۶۰ رشته دانشگاهی تا مقطع دکتری و ۶۰ عضو هیأت علمی و ۵۰۰ استاد مدعو!

بگدریم که این همایش، ملی است و در گستره ی داخلی برپا می شود و علی الظاهر مخاطب انگلیسی زبان ندارد، اما نمی دانیم چرا یک فتوآلبوم و نیز عنوان همایش در چند جا در وبگاه، به زبان انگلیسی درج شده! شاید برای کلاس اش باشد! (این هم دو مستندش) 

The 1st National Aleme Ale Muhammad, PBUH Innovative Caltural Industries Festival

امید است تا دیر نشده، مسئولان خدوم این دانشگاه بین المللی، نسبت به تعمیم و گسترش رویکرد نه تنها این همایش ملی و کارگاه های آموزشی اش به «رویکرد بین المللی» بلکه سایر نشست های دانشگاه اقدام کرده و نگذارند این ضرب المثل قدیمی ایرانی، اینجا درست از کار در بیاید که: «کوزه گر از کوزه ی شکسته آب می خورد!»

در مقام تمثیل، حکایت از آن که، دانشگاهی که به اقتضای اسمش، به اقتضای توانمندی مالی اش، به اقتضای جایگاهش و به اقتضای خیلی چیزهای دیگر، باید پیشقراول و سردمدار برپایی نشست ها و کارگاه های آموزشی بین المللی در شهر عالم آل محمد(ص) باشد، خست وار، همایش ها و نشست هایش را با رویکرد ملی برگزار می کند، دقیقاً مانند کوزه گری که به جای آب خوردن در کوزه ی نفیس و فاخر، در کوزه ی شکسته آب می خورد! 

کوتاه سخن، خدا نکند این بدعت ناصواب، باب شود و گرنه هیچ بعید نیست با این شتاب همه گیری ویروس واگیردار بی اعتنایی همگانی به غیر ایرانیان در دیار خورشید هشتم، فردا روزی شاهد آن باشیم که میهمانسرای حضرت، غذای متبرک حضرتی را فقط به زوار ایرانی اختصاص دهد و زوار غیر ایرانی را از لذت آن محروم کند! 

یا موزه ها و کتابخانه های آستان قدس رضوی، خود را از فیض حضور و بازدید غیر ایرانیان محروم سازند! آیا صاحب حقیقی این دیار و والی رئوف تان که رزق ماهانه ی خود را از دست باکرامت آن امام همام می گیرید، به این کار راضی است؟ا التماس تفکر... 

نمایه ی رویدادهای ملی قابل برپایی به صورت بین المللی

الف) همایش دوم ملی: نخستین جشنواره علمی صنایع خلاق فرهنگی عالم آل محمد(ص) -  بهمن ماه ۱۴۰۲ - مشاهده ی وبگاه همایش

ب) همایش اول ملی: همایش ملی "نگاهی نو به سیره و تعالیم مادران و بانوان خاندان ائمه اطهار (س) - ۱۰ آذر ۱۴۰۱ 

>>> مشاهده ی خبر در وبگاه دانشگاه...

>>> مشاهده ی وبگاه این همایش متأسفانه ملی...

و اما اصل خبر: 

نخستین جشنواره علمی صنایع خلاق فرهنگی عالم آل محمد(ص) برگزار می‌شود

جشنواره علمی صنایع خلاق فرهنگی عالم آل محمد(ص)به همت سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی و دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) و مشارکت نهاد‌های فرهنگی و علمی، بهمن ماه در مشهد مقدس برگزار می‌شود.

به گزارش خبرگزاری فارس از قم، نشست خبری تشریح برنامه‌های نخستین دوره جشنواره ملی صنایع خلاق فرهنگی عالم‌آل‌محمد (ص) امروز در سالن جلسات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد.

قاسم صادقی بجستانی دبیر علمی این جشنواره در این نشست با بیان اینکه این جشنواره به همت سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) و مشارکت نهاد‌های فرهنگی و علمی برگزار می‌شود، اظهار کرد: توجه و اهتمام به توسعه صنایع خلاق فرهنگی به ویژه با محوریت امام رضا(ع)، زائر و زیارت و ایجاد زمینه توسعه صنایع خلاق رضوی، می‌تواند راهکاری برای رونق اقتصاد فرهنگ و هنر مبتنی بر ارزش‌های دینی و اسلامی باشد.

وی با اشاره به اینکه این جشنواره دارای سه بخش اصلی، عمومی و دانش‌آموزی است، گفت: در بخش دانش‌آموزی با محوریت بنیاد فرهنگی رضوی، دانش‌آموزان می‌توانند در محورهای تعیین شده، آثار خود را ارسال کنند. در بخش عمومی نیز پنج محور شامل توسعه و ترویج فرهنگ و اندیشه رضوی، خدمت رضوی، ادب حضور، توسعه وقف و نذر و سوغات فرهنگی زائر در نظر گرفته شده است.

صادقی بجستانی با بیان اینکه از میان بیست حوزه فناوری، ۹ محور در نظر گفته شده است عنوان کرد: این محور های شامل بازی‌های ویدیویی و موبایلی، ایده‌های نوآورانه در زمینه هنرهای دیداری و شنیداری، اسباب بازی و سرگرمی، واقعیت مجازی، افزوده و ترکیبی، نرم‌افزارهای کاربردی ایده‌های خلاقانه، طراحی و معماری اسلامی، صنایع دستی و هنرهای کاربردی، ایده‌های نوآورانه در بسته‌بندی چاپ و نشر همچنین مد و پوشاک است.

دبیر علمی این جشنواره اشاره به اینکه علاقه‌مندان می‌توانند آثارشان در سه سطح ایده، خدمت و محصول به صورت یک ویدیوی سه تا پنج دقیقه‌ای به سایت جشنواره ارسال کنند گفت: آثار ارسالی پس از غربال‌گری اولیه توسط داوران مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان جشنواره علاوه بر جوایز نقدی، با برخی از افراد در حوزه های مورد نیاز آستان قدس نیز همکاری خواهیم داشت.

صادقی بجستانی درخصوص جوایز اهدایی به برگزیدگان این جشنواره خاطرنشان کرد: برترین‌های این جشنواره در سطح اول، هشت سکه، در سطح دوم پنج سکه و در سطح سوم نیز سه سکه تمام بهار آزادی دریافت خواهند کرد.

وی با بیان اینکه تاکنون به این جشنواره ۴۰۰ اثر ارسال شده است گفت: زمان ارسال آثار به این جشنواره تا ۱۵ مهرماه سال جاری تمدید شده است همچنین آیین اختتامیه این رویداد بهمن ماه سال جاری در مشهدمقدس برگزار می‌شود و علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده ی وبگاه این رخداد ، اینجا را کلیک فرمایید.  

اطلاعات تکمیلی: 

برگزار کننده: 

• دانشگاه بین المللی امام رضا علیه السلام 

• سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی

محورهای اصلی

• توسعه و ترویج فرهنگ و اندیشه رضوی 

o سبک زندگی رضوی

o احیای تراث رضوی (توسعه بهره وری از ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی آستان قدس رضوی)

• خدمت رضوی ("خدمت رسانی کریمانه"): در سطح آستان قدس رضوی با هدف تامین نیازهای حرم در حوزه خدمات فرهنگی دانش بنیان

• ادب حضور ("همه خادم الرضائیم"): در سطح حرکت های خودجوش مردمی 

• توسعه وقف و نذر

• سوغات فرهنگی زائر

پوستر جشنواره ای ملی که به سهولت قابل برپایی با رویکرد بین المللی بود. دریغ...

پوستر همایش قدیمی با رویکرد ملی:

به روزرسانی: ۲ اسفند ۱۴۰۲