دست اندرکاران طلای سرخ کشورمان قاچاق پیاز زعفران را یکی از عوامل مهم توسعه تولید این محصول در افغانستان و به خطر افتادن این صنعت در خراسان می دانند. به گزارش خبرنگار مهر در مشهد، در حالیکه امسال کشاورزان افغانی موفق به برداشت بیش از دو تن زعفران مرغوب از مزارع خود شده اند که در سالهای گذشته این رقم تنها به چند کیلوگرم محدود بود. تولید کنندگان این محصول  در خراسان رضوی معتقدند کف قاچاق پیاز زعفران بویژه به ولایت هرات که در مجاورت این استان قرار دارد، بخشی از بازار جهانی این محصول را  به افغانستان منتقل خواهد کرد. در این راستا مسئولان اداره کشاورزی هرات از تولید بیش از 1.5 تن زعفران در سال زراعی جدید و توزیع ٦٠ تن پیاز این محصول میان کشاورزان در این ولایت خبر داده اند. این اتفاق در حالی روی داده است که بخشی از نیاز این کشور به پیاز زعفران، از طریق قاچاق از کشورمان تامین شده است.... قاچاق پیاز؛ تکذیبیه ای که تایید شدماجرای قاچاق پیاز زعفران به افغانستان طی چند سال گذشته همواره یکی از نگرانی های عمده کشاورزان و تولید کنندگان خراسانی بوده است.مزارع زعفران در افغانستاناین امر هرچند در ابتدا با تکذیب مسئولان وقت مواجه شده اما طولی نکشید که بعضی از مسئولان آن را مورد تایید قرار دادند، تا جایی که غلامحسین شافعی، رئیس شورای ملی زعفران ایران اذعان می‌دارد: این امر واقعیت دارد که در سال‌های اخیر پیاز زعفران به افغانستان قاچاق می‌شده است.در این راستا شواهد می گوید تنها در سال 81 بیش از 28 تن پیاز زعفران به صورت غیرقانونی وارد افغانستان شد و در 15 شهر استان هرات کشت شد.زعفران افغانستان وارد بازار مصرف ایران شدیکسال بعد کشت همین پیازهای  خارج شده از اراضی قاین، تربت حیدریه، کاشمر، گناباد، فردوس و خیلی شهر های دیگر تنها در یک استان کوچک افغانستان 824 کیلوگرم زعفران خالص به ارمغان آورد که بخشی از آن روانه بازار صادراتی از جمله کشور خودمان نیز شد.برداشت زعفران در ایرانبعدها  گفته شد 110 تن پیاز زعفران که بخش عمده ای از آن به صورت رسمی و قاچاق از ایران خارج شده بود، در 13 استان افغانستان توزیع و زیر کشت قرار گرفت.به همین دلیل بود که نماینده وقت طالقان و ساوجبلاغ در شهریور سال 85، از پیشی گرفتن کمیت و کیفیت زعفران افغانستان از ایران در پنج سال آینده خبر داده بود .حسین نژادفلاح در آن زمان اعلام کرده بود: پیاز زعفران در حجم زیاد به افغانستان می رود و جایگزین کشت تریاک می شود، به همین علت افغانستان در حال پیشرفت در این بخش از کشاورزی است.در آخرین مورد دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی نیز از کشف حدود هشت هزار کیلوگرم پیاز زعفران قاچاق، توسط هنگ مرزی تایباد، خبر داده است.تقی باغدار خاطر نشان ساخته است: پیازهای  قاچاق به طرز ماهرانه ای در زیر بار یک دستگاه تریلی افغانی جاسازی شده بود که با تیزهوشی ماموران کشف و ضبط شد.کشت جایگزین خشخاش، دردسری برای کشاورزان ایرانی و امروز شاهد هستیم که کشاورزان افغان با مزه کردن دلارهای زعفرانی، بتدریج ضمن توسعه کشت این محصول با پشتوانه دولتهای خارجی، در تلاشند تا بخشی از بازار دردانه صادراتی  ایران را در بازار جهانی طلای سرخ به خود اختصاص دهند. بررسی های میدانی خبرنگار مهر نشان می دهد، با روی کار آمدن دولت جدید در افغانستان، کشت زعفران به جای خشخاش در این کشور، در دستور کار دولتمردان قرار گرفته است. آموزش زعفران کاران افغان در استان هرات در این راستا دولت افغانستان قصد دارد، برای تشویق کشاورزان این کشور برای کشت زعفران به جای خشخاش، تسهیلات مناسبی را در اختیار آنها قرار دهد.این اتفاق در حالی روی می دهد که  یک موسسه تحقیقاتی آمریکا اعلام کرده است، زعفران هرات از لحاظ کیفیت رنگ و طعم، مقام نخست جهان را داراست. در این راستا از افغانستان خبر می رسد، که فرانسه نیز می کوشد، در کنار آموزش کشاورزان، دستگاه‌هاى مدرن بسته‌بندى زعفران را به این کشور ارائه کند.زعفران به دلیل کشت و برداشت آسان، نیاز به آب کم و همچنین سازگاری با محیط جغرافیایی افغانستان به ویژه غرب افغانستان و از همه مهمتر قیمت بالای آن کشاورزان افغان را واداشته کشت آن را سال به سال بیشتر کنند.کشاورزان افغان بر این باورند، این گیاه با قیمت بالایی که دارد می تواند، جایگزین مناسبی برای دیگر محصولات کشاورزی که قیمت کمتری دارد نیز باشد.در این باره مدیر کشاورزی ایالت هرات افغانستان در گفتگو با خبرنگار مهر در مشهد، می گوید: امروزه در 27ولایت افغانستان با سطحی بالغ بر360 هکتار از اراضی کشاورزی، زعفران کشت می‌شود.بشیراحمد احمدی با اشاره به اینکه کشت زعفران از 35 سال پیش در افغانستان رواج داشته است، ادعا می کند: پیاز زعفران از ایران در سال81 به صورت قانونی و به عنوان کشت جایگزین به افغانستان راه یافته است.احمدی درباره آمار تولید این محصول نیز اظهار می دارد: تولید زعفران امسال افغانستان حدود دوتن بود و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و حمایت سازمان‌های بین‌المللی و برخی کشورها بویژه ایران، این رقم را افزایش خواهیم داد.مدیر کشاورزی ایالت هرات افغانستان با اشاره به کسب استانداردهای بین المللی در تولید وعرضه طلای سرخ، ادامه می دهد: در حال حاضر کشاورزان افغان به طور میانگین در هر هکتار 10کیلوگرم زعفران تولید می کنند.کشت زعفران اولویت‌ اروپایی هابی‌تردید از گذشته‌های دور ایران،  مهمترین کشور تولیدکننده زعفران در دنیا بوده و هم اکنون نیز بخش عمده ای از نیاز بازار جهانی زعفران از ایران تامین می‌شود، به گونه‌ای که ایران با بیشترین میزان تولید زعفران، در رتبه اول جهانی قرار دارد. مزارع زعفران افغانستانمتاسفانه در سال‌های گذشته طلای سرخ ایران شاهد فراز و نشیب‌های بسیاری بوده که قاچاق پیاز زعفران به کشوری نظیر افغانستان در کنار شوکهای قیمتی و چالش های چون تقلبات و نبود برند، از جمله مهمترین مسایل پیش روی آن به حساب می‌آید، به گفته کارشناسان، این موضوع  می‌تواند برای بازار زعفران ایران، خطرناک و گران تمام شود.از سوی دیگر اظهارات مقامات بخش کشاورزی افغانستان نشان می دهد، کشورهای اروپایی برای گسترش کشت این محصول، به افغانستان کمک می‌کنند. در این راستا، کشورهای فوق به تازگی پیازهایی که به صورت ژنتیکی تولید شده‌اند را از کشور هلند به افغانستان وارد کردند چرا که در حال حاضرتوسعه کشت زعفران، جزو اولویت‌های کاری کشورهای اروپایی در افغانستان است.هشدار افغانستان در تدارک  تولید60 تن زعفراندر این باره رئیس اتحادیه صادر کنندگان زعفران ایران، ضمن تاکید بر صیانت از این محصول استراتژیک به خبرنگار مهر در مشهد می گوید: زعفران در بین محصولات زراعی از جایگاه خاصی برخوردار بوده و نقش مهمی در ارز آوری و معشیت کشاورزان دارد.غلامرضا میری با اشاره به تهدید های فرا روی زعفران می افزاید: مزارع در وضعیت کنونی در سال برای 108 هزار بهره بردار برای  حدود نیم میلیون خانواده کار فراهم می کند.وی ادامه می دهد: طلای سرخ سالانه 300 میلیون دلار برای کشورمان ارز آوری دارد از اینرو نباید گذاشت بازار آن به دست رقبا بیفتد.رئیس اتحادیه صادر کنندگان زعفران با اشاره به تلاش سازمان ملل برای جایگزینی کشت زعفران بجای خشخاش در افغانستان، تصریح می کند: مسئولان این کشور، در قالب یک برنامه چهار ساله، برای تولید 60 تن زعفران، برنامه ریزی کرده اند و این زنگ خطری برای طلای سرخ ایران به شمار می آید.وی اضافه می کند: بخشی از این پیاز ها از ایران قاچاق و بخشی نیز توسط هلند و ایتالیا به افغانستان اهداء شده است.وی می گوید: به هرحال  از چند سال گذشته قاچاق پیاز زعفران به افغانستان آغاز شده است و این عمل می تواند، آینده اقتصادی زعفران کشور را با چالش رو برو کند. پیاز زعفران هر کیلو گرم 200 تومانکشت طلای سرخ که از دیرباز در مناطق شرقی کشور بویژه خراسان رضوی و جنوبی متداول بوده است، اکنون مهمترین وسیله ارتزاق بسیاری از روستاییان این مناطق به شمار می آید.از سوی دیگر با خشکسالی های پی درپی سالهای اخیر، وابستگی کشاورزان خراسانی به کشت زعفران بیش از گذشته افزایش یافته و درحال حاضر این محصول تنها منبع درآمد برخی از روستاییان به شمار می آید.در این باره یکی از زعفرانکاران با بیان این که طلای سرخ  بیش از هر چیز به مدیریت نیازمند است، می گوید: بارها شاهد بودم که به دلیل نوسانات قیمتها بعضی از کشاورزان با خارج کردن پیاز ها آنرا را کیلویی 200 تومان به واسطه ها فروخته اند.وی ادامه می دهد: کشاورزانی که از تولید زعفران منتفع نمی شوند، پیازهای خود را از زمین خارج کرده و به صورت قاچاق به تاجران افغانی می فروشند، غافل از آنکه افغانستان به علت اقلیم مساعد، نیروی کار ارزان و حمایت کشورهایی نظیر آمریکا در آینده می تواند آینده اقتصادی تولید زعفران را به خطر بیندازد. فرآوری زعفران توسط زنان ایرانیوی با تاکید بر این نکته که طلای سرخ در انتظار نرخ عادلانه است، می افزاید: کشاورزان از متولیان انتظار دارند، با اتخاذ سیاستها و مصوبات اثر از این محصول مهم صیانت کنند.وی می گوید: درآمدهای ارزی ناشی از تولید، توزیع و صادرات زعفران، توجه خاص به این محصول را طلب می‌کند و با توجه به اینکه خراسان جنوبی و رضوی، تولید کننده عمده زعفران کشور است، لازم است به منظور حفظ، حمایت و تقویت کشاورزان، متولیان  پیگیر امور مربوطه باشند.رقبا از افغانستان تا مراکشبراساس آمارهای سازمان خوار و بار جهانی، ایران حدود 81 درصد زعفران جهان را به خود اختصاص داده است و اسپانیا با 12 درصد تولید جهانی پس از ایران در رتبه دوم قرار دارد، در حال حاضر بیشترین تولید زعفران جهان به ایران اختصاص دارد و پس از ایران، کشورهای اسپانیا، هند، یونان و مراکش قرار دارند.تلاش ایران برای افزایش سهم خود در بازارهای جهانی در حالی صورت می گیرد که کشورهای تولیدکننده زعفران در اروپا، ایران را رقیب سرسختی برای خود می دانند و به دنبال راه حلی برای محدود کردن بازار فروش زعفران ایرانی در اروپا هستند.البته این تمام ماجرا نیست، زیرا زعفران کاران هندی، مراکشی و اسپانیایی نیز اقدام به افزایش سطح زیر کشت کرده اند. در چنین شرایطی به نظر می رسد  حفظ موقعیت و میدان‌داری ایران در کشت زعفران، فقط با سیاستگذاری درست و مدیریت علمی بازار جهانی زعفران امکان پذیر خواهد بود، چرا که  در صورت عدم برنامه‌ریزی و نبود استراتژی مناسب در کشور برای زعفران، به‌ طور قطع افغانستان در آینده ای نه چندان دور یکی از رقبای جدی  ایران در تامین زعفران دنیا خواهد بود............................گزارش : امیر پرورش