یکی از فعالیتهای این سازمان آموزش زبان و ادبیات فارسی و تقویت جایگاه و معرفی این زبان کهن در خارج از کشور است. مشهد بهواسطه فردوسی اسطوره تثبیتکننده و حافظ زبان فارسی از این دیار برخاسته و باید بیشتر از هر جای دیگری به جایگاه والای زبان و ادبیات فارسی و تقویت آن توجه شود. بهویژه همجواری خراسان با کشورهای فارسی زبانی چون افغانستان، تاجیکستان و... بر اهمیت این موضوع افزوده است و باید تعاملات و تبادلات گستردهتری را برای تقویت و معرفی و آموزش فارسی داشته باشیم.
بنابراین یکی از ابعاد مهم در واقعه مشهد٢٠١٧ مسئله تقویت و معرفی بیشتر زبان و ادبیات فارسی است که میتواند فرصتی باشد برای سرزمینی که به نام پاسدار این زبان شهره شده است.
بدین منظور برای آگاهی از چگونگی فعالیتهای این سازمان به طور کلی و در مشهد به طور خاص با رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در مشهد گفتگو میکنیم.
حجتالاسلام «سیدحامد ملکوتیتبار» با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه باید همه فعالیتها به نوعی پیوست زبان فارسی داشته باشند، تصریح میکند: «در سازمان سعی کردهایم که پیوست زبان فارسی جزو فعالیتهای اولویتدار ما باشد بنابراین در راستای گسترش زبان و ادبیات فارسی اقدام به راهاندازی و پیشبرد ٢٠٠ کرسی زبان فارسی کردهایم.»
براساس گفتههای او هماکنون کرسیهای زبان و ادبیات فارسی در ١۵کشور فعال هستند.
ملکوتیتبار برگزاری دورههای مختلف علمی و آموزشی در قالب دورههای دانشافزایی در داخل و خارج از کشور، ارائه فرصتهای مطالعاتی، اعزام استاد برای تامین نیروی انسانی کارآمد و تقویت کرسیها و گروههای زبان و ادبیات فارسی در دانشگاههای معتبر دنیا را از جمله فعالیتهای این سازمان بیان میکند.
آنگونه که او اظهار میکند، برگزاری یا مشارکت در برگزاری همایشها و بزرگداشتهای زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج از کشور و انجام پژوهش، تالیف و انتشار فصلنامههای مختلف و کتابهای آموزش زبان فارسی از دیگر برنامهها و فعالیتهایی است که انجام میدهند.
تعداد کم کشورهایی که رشته دانشگاهی زبان فارسی را دارند
ملکوتیتبار تاسیس رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاههای خارج از کشور را از دیگر فعالیتهای این سازمان بیان میکند و میگوید: «رشته زبان و ادبیات فارسی را در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در حدود ١٠کشور داریم که برحسب توان در حوزه اعزام استادان، هیئت علمی و کادر آموزشی به آنها کمک میکنیم.»
اما این سوال که در کدام کشورها رشته زبان و ادبیات فارسی تدریس میشود، سوالی است که بیپاسخ میماند.
یکی دیگر از فعالیتهایی که رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به توضیح آن میپردازد، تاسیس ١۶٠ اتاق ایرانشناسی در دانشگاههای مختلف دنیاست: «این اتاق، دپارتمان زبان فارسی در دانشگاهها بهشمار میرود و فعالیتهای آن صرفا زبان و ادبیات فارسی است که مجهز به کتابخانه، منابع و مواخذ و افرادی متخصص هستند و در طول سال فعالیتهایی را انجام میدهند.»
ملکوتیتبار به فعالیت برگزاری دورههای آموزش زبان و ادبیات فارسی در رایزنیها به عنوان تلاش دیگر این سازمان اشاره میکند و میگوید: «دورههای آموزشی دو تا سه ماهه در سطوح مختلف مقدماتی تا پیشرفته عالی در طول سال توسط رایزنیها و با حضور استادان ایرانی برگزار میشود و در پایان هر دوره به برگزیدگان گواهی پایان دوره داده میشود.»
بر اساس اظهار او، بسیاری از افراد در همین دورهها فارسی یاد گرفته و اکنون کارهای پژوهشی درباره زبان فارسی انجام میدهند و ارتباطشان با ایران و زبان فارسی برقرار شده است.
انجام فعالیتهای آموزشی زبان فارسی در ٨٣کشور
اما اینکه بیشترین زبانآموزان را در کدام کشورها داریم، سوالی است که او اینگونه به آن پاسخ میدهد: «بیشترین زبانآموزان فارسی را در کشورهای چین، مالزی، دبی، قطر، ترکیه و روسیه داریم البته میتوانم به صراحت بگویم که در هر ٨٣کشوری که رایزن فرهنگی داریم، فعالیت زبان فارسی به اشکال مختلف انجام میشود.»
البته رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اظهار اینکه این فعالیتهای چندگانه را در داخل کشور برای علاقهمندان خارجی نیز دارند، یادآور میشود: «در مشهد هماکنون هزار و ۴٠٠نفر از ١٧کشور در دانشگاه فردوسی مشغول آموزش زبان فارسی هستند که پس از گذراندن دوره ۶ماهه آشنایی با فارسی وارد تحصیل رسمی در مقاطع کارشناسی تا دکترا در رشتههای مختلف میشوند.»
البته اینها جدای از زبانآموزانی است که به واسطه حوزه علمیه و جامعهالمصطفی در مشهد حضور دارند. اما اینکه آنها برای مشهد٢٠١٧ چه برنامهای برای معرفی بیشتر و بهتر زبان فارسی و مهد تقویت آن دارند، نکته دیگری است که محور بحث قرار میگیرد.
او در این باره با اشاره به برگزاری سالانه همایش فراگیران زبان فارسی با حضور ۵٠٠منتخب از همه کشورها در تهران با هدف تکمیل دانش زبانی آنها و ارتباط با استادان ایرانی و مردم به مدت یک تا دو ماه، اظهار میکند: «به مناسبت مشهد٢٠١٧ بناست که این همایش بزرگ در شهر مشهد برگزار شود و به این ترتیب این فراگیران فرصتی یک تا دو ماهه برای فراگیری تکمیلی فارسی را در مشهد دارند. »
شهری که دیار فردوسی و ادبپرور است.وجود رایزنهایی که شاید به فارسی کمتر بها دهند. نکته دیگری که پیش میکشم انتقاد استادان درباره ضعیف عمل کردن رایزنهای فرهنگی در حوزه معرفی، تقویت و آموزش زبان فارسی در کشورهای مختلف است که او در این زمینه نیز اینگونه توضیح میدهد: «در ٨٣ کشور و پنج قاره نمایندگی فعال با عنوان رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران داریم که همه افراد کارشناس، صاحبنظر و خبره ایرانی هستند که باید وظایف چندگانه سازمان را پیگیری و اجرا کنند و با حجم زیاد فعالیت شاید در کشوری رایزنی به دلیل نداشتن فرصت یا کم بودن علاقه به این حوزه، فعالیت کمتری داشته باشد.»
او در عین حال اضافه میکند: «حوزه نظارتی عملکرد سالانه رایزنها را در حوزههای مختلف ارزیابی میکنند اما باید بپذیریم که بخشی از کارها دلی است و تفاوتهایی وجود دارد که ممکن است کاری خوب یا ضعیف انجام شود. »