وزیر اسبق امور خارجه ایران گفت: هنوز ما آسیای مرکزی را به خوبی نمی‌شناسیم و کشورهای آسیای مرکزی هم شناخت درستی از ایران ندارند. وی افزود: بعد از استقرار حکومتهای جدید در آسیای مرکزی و قفقاز، در سه دهه گذشته نشست هایی برگزار، نشریاتی منتشر و موسساتی برای شناخت آن منطقه و تحولاتش ایجاد و کارهای زیادی انجام شد اما هنوز کافی نیست... منوچهر متکی، یکشنبه در همایش بین‌المللی افقهای همکاری در آسیای مرکزی که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، ادامه داد: تولید شناخت و گسترش این شناخت به اقشار مختلف اجتماعی ضرورت امروز روابط ما با آسیای مرکزی است که پیشقراول آن موسسات آموزشی، مطالعاتی و دانشگاه‌ها هستند.وزیر امور خارجه دولت نهم گفت: ارتباط ما با این کشورها در صورت استمرار نتیجه می‌دهد و باید سیاست اعتمادسازی با تمام همسایگان را در منطقه پیگیری کرد.متکی افزود: برای شراکت در منافع منطقه آسیای مرکزی فقط اظهار نظر کردن کافی نیست بلکه باید مجاهدت کرده و اراده به خرج داد و این فضا را ایجاد کرد وگرنه در خلاء همکاری ما با همسایگانمان، باید شاهد نفوذ دیگران در منطقه باشیم.وی ادامه داد: آسیای مرکزی، حوزه بازیگران و نقش‌آفرینان بزرگ در منطقه‌ای به ظاهر کوچک است که 70 سال در سلطه کمونیسم بوده است هر چند که مردم این دیار با وجود هجوم سختی که به اعتقاد آنها شد عقاید خود را حفظ کردند و بدین وسیله اثبات کردند که فکر و اعتقاد را نمی‌توان به زور تحمیل کرد.وزیر اسبق امور خارجه گفت: آسیای مرکزی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، دوره بازسازی هویت، جدال برای بقا و نقش‌آفرینی در مصاف رقابتها را آغاز کرد و در این میان طمع‌ ورزی های خارجی اولین آسیبی بود که در منطقه خودنمایی ‌کرد.متکی افزود: خوشبختانه این منطقه در مقایسه با سه دهه قبل بخشی از چالشهای خود را پشت سر گذاشته است اما همچنان با چالشهایی امنیتی مواجه است که از آن جمله می توان به سربازگیری گروههای تروریستی القاعده و طالبان از این منطقه اشاره کرد.وی با اشاره به ضرورت بازسازی اعتماد منطقه‌ای در حوزه آسیای مرکزی گفت: روابط ایران با کشورهای آسیای مرکزی مقطعی و امروزی نیست و ایران و کشورهای آسیای مرکزی باید با رعایت همه موازین و بدون دخالت در امور یکدیگر، با هم همکاری کنند چرا که اشتراکات فراوانی دارند که می تواند آنها را به یکدیگر پیوند دهد.وزیر اسبق امور خارجه گفت: باید آغازگر فصل نوینی در روابط ایران و کشورهای آسیای مرکزی باشیم و برای رسیدن به این هدف آرمانها و اهداف مشترک خود را تعریف کنیم تا راههای رسیدن به آن را پیدا کنیم.متکی افزود: در این بین گویا آمریکاییها نمی خواهند از تحولات دو دهه اخیر درس بگیرند در حالی که باید بدانند که دنیا متحول شده است و کشورها خود، مصالح خود را بهتر تشخیص می‌دهند.وی ادامه داد: دوران زورگویی و تک‌گرایی به سر رسیده است اما گویا آمریکایی ها نمی‌خواهند از دخالت خود در افغانستان و عراق درس بگیرند، که با وجود همه تهدیدها، دشمن ایران نشدند چرا که ایران دشمن آنها نبوده و نیست.دبیر همایش بین‌المللی افقهای همکاری در آسیای مرکزی هدف محوری این همایش را شناخت زیرساختها، شرایط و موانع همکاری منطقه­ ای در آسیای مرکزی و مقدمه­ سازی برای همکاری علمی بین­ المللی و در صورت امکان تشکیل انجمن مطالعاتی مشترک توسط دانشگاههای کشورهای منطقه دانست.سیداحمد فاطمی­ نژاد گفت: روند کلان جهانی و همکاری در آسیای مرکزی، بازیگران محوری و مساله همکاری در آسیای مرکزی، موانع و چالش های صلح و همکاری در منطقه و بسترها و زیرساختهای همکاری در منطقه محورهای این همایش است.