گسترش زبان فارسی در سده گذشته در جهان باعث توجه بیش از پیش پژوهشگران دیگر کشورها به تاریخ و تمدن و فرهنگ غنی ایران‌زمین شده است. برای نمونه محققان اروپایی از اواسط قرن گذشته با تحقیق و انتشار کتاب‌های بیشتر درباره مقاطع مختلف تاریخی ایران این علاقه را نشان داده‌اند. یکی از نمودهای توجه اروپایی‌ها به پیشینه ما پرداختن به نقاط عطف گذشته تاریخی ایران است که تمرکز بر آن.... ... می‌تواند به پایه‌های تمدنی این سرزمین استحکام بخشد. در همین ارتباط انجمن علمی تاریخ با همکاری انجمن ایرانی تاریخ شعبه منطقه‌ای خراسان نشستی علمی را بر پایه گرایش‌های جدید در مطالعات تاریخ ایران در دوره مغول و ایلخانی ترتیب داد. در این نشست، دکتر «برونو دی نیکلا» میهمان برنامه و پژوهشگر مرکز ایران‌شناسی آکادمی علوم اتریش تجربیاتش را در اختیار دانشجویان علاقه‌مند و استادان عرصه تاریخ گذاشت. در پایان این برنامه علمی تاریخی که ظهر روز گذشته در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی واقع در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، از کتاب «زنان در ایران عهد مغول» نوشته این پژوهشگر ایتالیایی‌اصل رونمایی شد. دکتر جواد عباسی دانشیار گروه تاریخ و معاون پژوهشی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، با ترجمه صحبت‌های دی نیکلا او را در این نشست همراهی می‌کرد. ﷯ ترجمه مطالعات مانع از موازی‌کاری می‌شودبرونو دی نیکلا که در ابتدا از تجربه‌هایش در روند تحقیق درباره تاریخ زنان ایرانی در دوره ایلخانان مغول با دانشجویان و استادان حاضر در برنامه سخن گفت، به اهمیت ترجمه «پژوهش‌های مربوط به ایران» به زبان‌هایی غیر از زبان فارسی پرداخت و تصریح کرد: برگردان تحقیقات به زبان‌های مرجع باعث می‌شود یک تحقیق به منبعی برای پژوهشگران بعدی تبدیل شود و آن منبع تحقیقی جای خود را در میان دیگر منابع باز خواهد کرد. خیلی از تألیفات و تحقیقات ارزشمند و مستدل وجود دارند که به زبان فارسی هستند و محققان اروپایی و انگلیسی‌زبان از آن بی‌بهره‌اند.او که دانش‌آموخته انگلستان است، ادامه داد: ترجمه‌نشدن تحقیقات و متون پژوهشی فارسی باعث شده تا آثار شناخته نشوند و تحقیقات موازی در اروپا شکل بگیرد و برخی از محققان اروپایی کارهایی مشابه آنچه در ایران انجام شده است، انجام دهند.دی‌نیکلا در ادامه به سیر موضوعی مطالعات درباره دوره مغول اشاره و تشریح کرد: تمام متونی که با محوریت آن دوره تاریخی تألیف شده تا سال١٩٧٠ میلادی به اقدامات نظامی و اتفاقات سیاسی پرداخته‌ است. از سال١٩٧٠ به بعد به بحث‌های فرهنگی و اجتماعی نیز توجه می‌شود و از آنجاست که نگاه‌ها به رویکرد سنتی درمورد مغول‌ها رفته‌رفته تغییر می‌کند. به این ترتیب انتقادها به نگاه سنتی که مغول‌ها را مهاجم، ویرانگر، جنگجو و... معرفی می‌کرد آغاز شد و این پرسش را در افکار عمومی پدید آورد که آیا همه امور در حکومت مغول‌ با خشونت و کشت‌وکشتار اداره می‌شده است؟این تاریخ‌دان ایتالیایی‌اصل در تشریح روند تغییر نگاه به تاریخ مغول، افزود: با قوت‌گرفتن این تغییر نگاه‌ها از فعالیت‌های نظامی و سیاسی مغول‌ها به فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی آن‌ها، مطالعات معکوس از آنچه پیش از دهه ٧٠ میلادی وجود داشت آغاز شد و نشانه‌هایی از تمدن و حکومت مغول‌ها و جایگاه زنان در آن دوره تاریخی به دست آمد. خانم شیرین بیانی در تحقیقات و تألیفات تاریخی خود به این موضوع عمیقا پرداخته است. ﷯ ایران عصر مغول، مشابه اروپای قرون وسطیمؤلف کتاب «زنان در ایران عهد مغول» با اشاره به اهمیت دادن اروپایی‌ها به این بخش از تاریخ ایران گفت: مقطع تاریخی مشابهی در اروپا وجود داشته است که توجه پژوهشگران را به این دوره تاریخی ایران جلب کرده است و آن اتفاقاتی در سده‌های میانه در اروپا است. به گفته او محققان اروپایی درباره همه آنچه در سده‌های میانه در اروپا رخ داده است، تحقیق کرده‌اند: پژوهشگران حتی درباره اسباب‌بازی‌های اروپا در آن دوره تألیف دارند و موضوعی نمانده است که به آن نپرداخته باشند. برای همین به دوره تاریخی مشابه آن یعنی تاریخ مغول در ایران گرایش پیدا کردند.دی‌نیکلا که ١٣ سال از عمرش را برای تألیف کتاب «زنان در ایران عهد مغول» صرف کرده است درباره انگیزه‌اش از پرداختن به موضوع زنان اظهار کرد: وارد تاریخ مغول که شدم، جای کار بسیار داشت و موضوعات فراوانی بود که به آن پرداخته نشده بود و چون می‌دانستم زنان در آن دوره مهم بوده‌اند تحقیقاتم را روی آن متمرکز کردم.او با بیان اینکه ٩٨درصد کتاب‌های درباره آن دوره تاریخی را مردان برای مردان نوشته‌اند، تصریح کرد: از زنان اطلاعات کمی دردسترس بود. در تألیفات پیش از تحقیقاتم، ٢٠ زن تأثیرگذار در عهد مغول معرفی شده بودند؛ اما من که کار را آغاز کردم، به یک فهرست ٣۵٠ نفری دست یافتم و در متون مختلف درباره آن‌ها دنبال اطلاعات گشتم.این تاریخ‌نگار زنان آن دوره را از نظر سیاسی، اقتصادی و مذهبی تأثیرگذار دانست و ادامه داد: در سه بخش «زنان فروانروا»، «زنان نایب‌السلطنه» و «زنان منتقل کننده قدرت»، تأثیر آن‌ها را در حکومت مغول بررسی کردم. درباره زنان فرمانروا باید گفت در حکومت مرکزی زنی در دوره مغول‌ها فرمانروا نبوده است. در حاکمیت پایین دست مانند حکمرانی در کرمان و فارس، حاکمان محلی زن وجود داشته است. اما حضور زنان نایب‌السلطنه یا زنانی که باعث شوند قدرت از شاخه‌ای به شاخه‌ دیگری در رده حکومتی منتقل شود، در بدنه حکومت مرکزی به چشم می‌خورد. ﷯ تاریخ مغول جای کار دارددی‌نیکلا درباره جایگاه زنان در دوره ایلخانی خاطرنشان کرد: زنان حکومت ایلخانی که «خاتون» خوانده‌می‌شدند قدرت اقتصادی داشتند و نیز از ایل و سپاه نظامی برای خود بهره‌مند بودند. آن‌ها حتی با حکومت‌های پیرامون خود مراودات اقتصادی داشتند. بااین‌‌همه هیچ‌یک به فرمانروایی حکومت مرکزی راه نیافتند و در همان اندازه حکومت محلی ماندند. هرچند بعد‌ها به‌خاطر بی‌ثباتی سیاسی، حکومت مرکزی قدرت را از خاتون‌ها گرفت.او همچنین به جایگاه مذهب در میان زنان مغول و حکومت ایلخانی اشاره کرد و با بیان اینکه مذهب در نزد زنان شخصی و درمانگر و تسکین‌دهنده بوده است، ابراز کرد: اسنادی مبنی‌بر تغییر مذهب در خاتون‌ها وجود دارد که طبق آن این زنان از دین مسیحیت به اسلام مشرف می‌شده‌اند؛ اما این اسناد، متقن نیست و اگر تغییر مذهبی هم رخ داده، آهسته و در دوره زمانی طولانی بوده است.پژوهشگر مرکز ایران‌شناسی آکادمی علوم اتریش در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد: بررسی این دوره تاریخی، نگاه سنتی ما را به مغول‌ها تغییر می‌دهد و مدارج متفاوتی برای آن‌ها پدید می‌آورد. به اعتقاد او هنوز زمینه‌های فراوانی مربوط به عصر مغول مانند طب، نجوم و... مانده که کسی درباره آن‌ها تحقیق نکرده است.دی نیکلا همچنین از همکاری دانشگاه فردوسی مشهد با مرکز ایران‌شناسی آکادمی علوم اتریش خبر داد که قرار است در پروژه‌ای مشترک تمام نسخ خطی سراسر دنیا که مربوط به دوره مغول و ایلخانی است، جمع‌آوری شود و در سایتی که راه‌اندازی خواهد شد، در معرض استفاده پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار گیرد.  شهرآرا آنلاین | غلامرضا زوزنیخبری دیگر در همین زمینه حاکی است:در یک نشست علمی؛ کتاب «زنان ایران در عهد مغول» رونمایی می‌شودنشست علمی «گرایش‌های جدید در مطالعات تاریخ ایران در دوره مغول و ایلخانی» و رونمایی از کتاب «زنان ایران در عهد مغول»، دوشنبه ۱۴ آبان برگزار شد.به گزارش خبرگزاری مهر، انجمن علمی تاریخ با همکاری انجمن ایرانی تاریخ شعبه منطقه‌ای خراسان، نشست علمی «گرایش‌های جدید در مطالعات تاریخ ایران در دوره مغول و ایلخانی» و آئین رونمایی از کتاب «زنان ایران در عهد مغول» نوشته دکتر برونو دی‌ نیکلا؛ پژوهشگر مرکز ایرانشناسی آکادمی علوم اتریش را برگزار می‌کند.این آئین از ساعت ۱۲ روز دوشنبه ۱۴ آبان‌ماه در دانشکده ادبیات دکتر شریعتی، تالار رجایی بخارایی برگزار شده است. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به نشانی @History_association_fum مراجعه کنند.