-
۱۵ مرداد ۱۴۰۳
-
بازدید: ۴۹۱
اشاره
پیوست فرهیخت یعنی چه: به نام خدا، هنگام نگارش مقالات یا ویرایش محتواهای ارسالی اهالی فرهیخت، به یک سری موضوعاتی بر می خوریم که شایسته است در مورد آنها، توضیحاتی ارائه کرد و گرنه مخاطب مجبور می شود برای فهم صحیح منظور نگارنده، زمانی را صرف جست و جو در اینترنت نماید که قطعاً مطلوب ما نیست.
به عنوان مثال، در بحث زائر و زیارت، بارها موضوع «ایام پیک» مطرح می شود و اگر قرار باشد در هر مقاله، مجبور به توضیح آن شویم، بدیهی است حجم یادداشت ها و مقالات فرهیخت افزایش می یابد و این هم مطلوب ما نیست.
بنابراین، بهترین کار آن است که این محتواهای پرمصرف و مکرر را یک برای همیشه در مستندی جداگانه شرح و توضیح داد و با درج لینک آن در صفحات مورد نیاز، کاربر را راهنمایی کرد تا در صورت نیاز، بر روی آن کلیک نموده و توضیحات بیشتر را آنجا مطالعه کند.
و اما موضوع این پیوست فرهیخت: آیا چند زبانه کردن وب سایت های خبری ضرورت دارد؟
تکمیل تیتر: آقای شهرداری، بیهوده ترین اقدام پرهزینه، یعنی چند زبانه کردن وب سایتی که مخاطب غیرایرانی اش اندک است، از نظر محتوایی با رویکرد بین المللی، فقیر است و از همه مهمتر، سرویس ترجمه ی گوگل برایش کافی بود، چون محتوایش عمومی است، نه تخصصی!
این نوشتار، هدفی ندارد جز روشنگری در راستای آگاهی بخشی و حتی الامکان ممانعت از تلاش سودجویانه ی برخی از شرکت های طراح سایت و قالب برای مجاب کردن مدیران روابط عمومی سازمان های دولتی و نهادهای عمومی با بهانه هایی چون:
🔸️ یک) ضرورت تغییر قالب و پوسته با هدف بهسازی ظاهر و امنیت
🔸️ دو) ضرورت چند زبانه کردن محتوا مثلاً به زبان انگلیسی و عربی و...
این مقوله در سازمان هایی چون شهرداری مشهد که از بودجه ی بیت المال بهره می برند، حائز اهمیت بیشتری است، چراکه باید شرعاً و عرفاً نسبت به هزینه کرد در این گونه موارد غیر ضروری و بعضاً زائد، خیلی بیشتر از شرکت های خصوصی، حساس و مراقب باشند؛
گفتنی است نگارش این یادداشت فرهیخت باعث شد تا این پیوست فرهیخت را در حاشیه ی آن بنگاریم:
ضرورت تغییر پوسته و قالب
در مورد ضرورت تغییر قالب قدیمی و نصب پوسته ای جدید، مشروط به بهره مند بودن از جدیدترین تکنولوژی های روز در این عرصه خصوصاً در بحث ارتقای امنیت و پایداری، مباحث فنی، سئو و پشتیبانی، ریسپانسیو یا همان واکنش گرا بودن، زیبایی و کارآمدی و... بدیهی است می تواند مفید فایده باشد.
شایان ذکر است «ریسپانسیو» و واکنش گرا، روشی است که سایت یا صفحات وب نسبت به دستگاه کاربر چون گوشی تلفن هوشمند، آی پد ، لب تاپ ، انواع مانیتور کامپیوتر خانگی و تلویزیون ها واکنش نشان داده و خود را بر مبنای اندازه صفحه و اسکرین، نمایش می دهند.
بنابراین اگر کاربر با تلفن همراه خود در حال مرور یک صفحه ی وب است، به راحتی و سادگی می تواند وبگری کرده و نیازی نداشته باشد تا مثلاً با بزرگنمایی دستی صفحه، متون و سطور را بخواند یا تصاویر و فیلم ها را ببیند.
به عنوان مثال، این صفحه ی غیر واکنش گرای وب سایت شهرداری مشهد را ببینید! چقدر نمای آن در تلفن های همراه و تبلت ها، نازیبا و بهم ریخته و ناخواناست! صفحه ای که اتفاقاً و دست بر قضا، مرتبط با اداره ی دیپلماسی شهری است! یعنی همان جایی که باید زیباتر از همه جا باشد، برعکس، در نمای ریسپانسیو، زشت تر از همه جاست! مضافاً بگذریم که تاریخ درج اخبار، متأسفانه از هر پست خبری حذف شده است! علی الظاهر دوستان خواستند با حذف تاریخ، قدیمی بودن اخبار مشخص نشود!
این موضوع آن زمان مهمتر قلمداد می شود که بدانیم امروزه، مشاهده ی وب سایت ها، بیشتر در پلتفرم های تلفن های همراه صورت می پذیرد تا وبگردی از طریق رایانه های رومیزی یا لب تاب ها و...
بگذریم که این بحث، موضوع اصلی ما نیست و مقوله ی «چند زبانه کردن» وب سایت ها، محور و محل چالش یادداشت پیوستی ماست.
ضرورت چند زبانه کردن وب سایت
سه اصل در این مبحث، حائز اهمیت است، به عبارت دیگر از نفر اول رسانه ای آن سازمان متقاضی چند زبانه شدن، باید این سه سئوال اصلی را پرسید: این که آیا در سازمان متبوع شما...
🟢 اول: جامعه ی مخاطب غیر ایرانی تان، جامعه ی بزرگی است؟
🟢 دوم: آیا محتوای تولیدی شما، رویکرد بین‌المللی دارد؟
🟢 سوم: و در نهایت این که آیا همان محتواهای تولیدی تان، مباحثی تخصصی است یا عمومی؟
بنابراین، اگر آن نهاد خدمت رسان دولتی یا خصوصی یا عمومی، یکسره در حال تولید محتواهایی مفید، اثرگذار و مورد نیاز جامعه ی مخاطب متکثر و رو به تزاید و صد البته غیر ایرانی خود است و این مباحث هم تخصصی است و نه عمومی؛
تنها در این شرایط، می توان اندکی به آن بازاریاب شرکت فناور خصوصی طراح وب سایت حق داد تا برای چند زبانه شدن تارنمای سازمان، طرح موضوع کند.
اما اگر آن سازمان خدماتی، کم محتواست و کم مخاطب و همان شندالقاض مطالب اش، کاملاً مباحثی عمومی است و اصلاً از واژه های تخصصی و محتوای فنی صنایع «های تک» مانند پزشکی هسته ای یا فیزیک اتمی و...، در آن خبری نیست؛
خوب، آن زمان، چه ضرورتی دارد انسان برای یک ممیز و فقط یک قلندر (و نه چهل قلندر معروف)، این همه خود و سازمان متبوعش را به خرج بیندازد و برایش میلیونی هزینه تراشی مستمر کند؟
توجه به مؤلفه های مخاطب و محتوا و تخصص
شرح مبسوط را از این سئوال مهم شروع می کنیم که اساساً فلسفه و حکمت چند زبانه کردن وب سایت های تک زبانه چیست؟ و اما پاسخ:
یک) مخاطب بسیار زیادی در آن سوی مرزها داریم که تک زبانه بودن وب سایت ما، مانع ارتباط مؤثر دو طرفه می شود؛
دو) هر روزه، کلی محتوای مفید، مؤثر و ضروری تولید می کنیم که باید این جامعه ی مخاطب متکثر ما، حتماً و حتماً از آن با خبر شود؛ مثلاً هر روز کلی بسته های تشویقی سرمایه‌گذاری خارجی از پروژه‌های شهری منتشر می کنیم؛
سه) همین محتوای تولیدی ما، مباحثی کاملاً تخصصی است و نه عمومی، لذا ترجمه ی ماشینی آن توسط سامانه های تحت وبی چون «گوگل ترنسلیت»، اصلاً فهما و قابل درک نیست؛
با این شرح و پس از این نیازسنجی اولیه، تکلیف مراکز و نهادهایی که تمام جامعه ی مخاطب آنان در داخل کشور هستند، به وضوح روشن می شود.
به عنوان مثال، دیجی کالایی که قلمرو فروشش فقط در داخل کشور است، برای چی باید هم چند زبانه شود و هم نرخ کالاها را به دلار و یورو درج کند؟ مگر یک تخته اش کم است؟
اگر امروزه مثلاً برادران محمدی مالک و بنیان گذاران برند دیجی‌کالا چنین طرحی را استارت بزنند، خدایی خود همین هموطنان ما به آنها نمی خندند؟ نمی گویند چه کار مهملی که چند زبانه و دلاری اش کردید؟
اما حکایت وبگاه شهرداری مشهد و داستان چهار زبانه شدنش
همان طوری که حتماً تاکنون متوجه شده اید، اصل این پیوست فرهیخت به داستان چهار زبانه شدن وبگاه شهرداری مشهد طی یک مراسم ویژه در یک سال و نیم پیش بر می گردد.
حال، مادامی که رویکرد بین المللی فعالیت های شهرداری مشهد،
☀️ اولاٌ: از نظر جامعه ی هدف و مخاطب، جامعه ی کوچکی را در داخل و خارج از کشور شامل می شود؛ (به عبارت دیگر، سراغ پوست چند نفر از جمعیت میلیونی زائران غیرایرانی، به دباغ خانه ی شهرداری مشهد می افتد؟ تقریباً هیچ...)
☀️ ثانیاً: کمیت و کیفیت تولید همین محتوای بین المللی، اصلاً معتنابه و مؤثر نیست؛ (مثلاً مگر هر روز یا هر هفته، یک بسته ی سرمایه گذاری تاپ و جذاب با تخفیفات ویژه برای سرمایه گذاران خارجی منتشر می کند؟)
☀️ ثالثاً: همان اندک محتوای تولیدی، مباحثی کاملاً عمومی است و نه تخصصی! (مثلاً شهردار مشهد با فلان سفیر یا فلان سرکنسول دیدار کرد یا مشهد، همچنان عضو متروپلیس و شهرهای متحد و اینهاست!)
خوب، در این شرایط، دیگر چه نیازی به چهار یا چهل زبانه بودنش هست؟ اصلاً چه فرقی می کند؟
شرحی بر جامعه ی مخاطب:
توضیح بیشتر، زمانی که شهرداری مشهد، در بحث اول یعنی جامعه ی مخاطب، برای این پنج گروه غیر ایرانیان مقیم یا مسافر مشهد، یعنی:
🔴 ۱. «زوار غیر ایرانی»
🔴 ۲. «دانشجویان خارجی»
🔴 ۳. «سرمایه گذاران خارجی»
🔴 ۴. «گردشگران سلامت»
🔴 ۵. و در نهایت «اتباع و مهاجران خارجی»
محتوای مفید و به درد بخور و یا معتنابهی تولید نمی کند، یا اگر هر ماه، یکی دو مطلب مرتبط و غیر مرتبط با دیپلماسی شهری، در وبگاهش درج می کند، دیگر چه ضرورتی دارد تارنمایش چند زبانه باشد؟
همچنین است فقدان تولید محتوای مرتبط با رویکرد بین المللی شهر که از نظر تعداد قابل توجه، مؤثر و فراگیر نیست؛
و ایضاً، همان اندک محتوای تولیدی اش، مباحثی کاملاً عمومی است و نه تخصصی!
نم کشیدن سواد رسانه ای اهالی رسانه
مگر مسئولان رسانه ای شهر نمی دانند که سالهاست به خاطر فراگیری سامانه ی ترجمه ی گوگل، تمام متون به هر زبانی و در هر پلتفرمی، فقط به اندازه ی یک کلیک راست موس با ترجمه ی همزمان و سریع گوگل ترنسلیت فاصله دارند؟
حتی در اپلیکیشن اینستاگرام غیر گوگلی هم می بینیم پیام و متن غیر فارسی را به من و شمای فارس زبان، پیشنهاد ترجمه به زبان فارسی می دهد!
در وب سایتها که دیگر هیچ... حتی همان موقع، یعنی قبل از اضافه کردن سه زبان دیگر به وب سایت قدیمی و تک زبانه ی شهرداری مشهد، هر مخاطب غیر ایرانی می توانست به سادگی آب خوردن و تنها یا یک کلیک سمت راست موس، از هر نقطه ی دنیا، تمام محتوای فارسی تارنمای شهر را به ۱۱۰ زیان زنده ی دنیا ترجمه کند و ببیند.
گفتنی است ترجمه ی متون خبری در همه ی وب سایت های دنیا از نظر کیفیت ترجمه، از سطح قابل قبولی برخوردار بوده و با توجه به رشد روزافزون الگوریتم ها، همیشه به اندازه‌ی کافی کارگشایی کرده اند.
معجزه ی هوش مصنوعی در ترجمه ی متون بماند
این توانمندی گوگل ترنسلیت قدیمی را وقتی کنار هنرنمایی و کارگشایی معجزه آمیز هوش مصنوعی جدید می گذاریم، می بینیم که اندکی توجه والیان رسانه ی بلدیه به نظرات آینده پژوهانه ی نخبگان کافی بود تا از رؤیاپردازی و این همه هزینه کرد و اتلاف وقت و انرژی دست بردارند.
بنابراین نیازی به صرف این همه هزینه ی انسان افزاری، سخت افزاری و نرم افزاری و مادی و معنوی و زمانی وجود نداشت!
مثالی چرخ گوشتی اما بسیار راهگشا
این مثال ابداعی شخص نگارنده، خیلی روشنگرانه و راهگشاست. وب سایتها مانند چرخ گوشت هستند. فرق نمی کند چرخ گوشت منزل یا مغازه یا کارخانه ی شما کوچک یا بزرگ، دستی یا برقی، یا از جنس آهنی یا شیشه ای با دکمه های لمسی باشد؟
اما همه می دانیم مهمتر از چرخ گوشت، خود گوشت است، آن هم نه صد گرم! مادامی که فسقل گرم گوشت داریم، چرخ گوشت صنعتی و برقی و شیشه ای و هوشمند به چه کارمان می آید؟
همان چرخ گوشت دستی و همدلی هم از سرمان زیاد است. اینطور نیست؟ خاصه وقتی که برای گیر نکردن همین صد گرم گوشت، مجبوریم کنار دستمان، مقداری نان خشک و رب گوجه فرنگی بگذاریم تا به ضرب و زور آن، از میان چرخ دنده ها خارج شود و رنگ گوشت بگیرد.
و همان طور که همه شاهدیم، از زمان رونمایی از این مثلاً پورتال بین المللی، نه محتوای ارزشمند و مرتبطی با رویکرد بین‌المللی مشهد بویژه دیپلماسی شهری در آن بارگذاری شده و نه تعداد این پست ها، قابل اعتناست!
اگر این همه سال، فرضاً یکصد خبر تاکنون درج شده باشد، چه فایده به حال دیپلماسی شهری که نصف بیشترینش مهمل است؟ مثلاً بخشی مربوط به کلاه واره ی گشاد رسانه ی خورشید تهران هست.
یا شهر را چه سود از درج چند خبر دیدار و ملاقات شهردار با چند سفیر کشورهای خارجی مقیم تهران یا چند سرکنسول مقیم مشهد؟ چه رشدی ایجاد می کند؟
در این باره می توان بیشتر گفت و شنید. فعلاً به همین اندازه اکتفا کرده و قضاوت را به افکار عمومی مخاطبان خود وا می نهیم.
چند مردم نگاره
و اما درج چند مردم نگاره مرتبط با همین موضوع، می تواند مفید فایده باشد.
🔴 واقعاً تعجب میکنم از شهرداری مشهد که برای چهار زبانه شدن سایت خبریشان مراسم گرفتند و سرکنسول های خارجی رو دعوت کردند تا سخنرانی کنن، طفلکا چی بگن؟ اصلا مگه در سایت شهرداری چه خبرایی هست که مهم باشه خارجیها بدونن تا لازم به ترجمه ۴ زبانه باشه؟ این همه زحمت برا ترجمه خبرهایی مثل افتتاح دوربرگردان فلان و احداث پارک کنار گذر بهمان و... چه سودی به حال خارجیها داره؟ سایت معرفی پروژه‌های نون و آب دار شهر برای سرمایه گذاری خارجی که نیست! تازه گوگل از ده سال پیش هر سایتی رو با یک کلیک به ۱۲۰ زبان دنیا ترجمه می‌کنه و اصلا چه نیازی به اینکار غیر ضروری بود؟ ☀️ فرشته محرابی، ۱۵ دی ۱۴۰۱
🔴 سلام دوستان، آخه این چه وضعیه؟ چرا روابط عمومی و بین الملل شهرداری مشهد همیشه در حال پسرفته حتی وقتی میگن داریم پیشرفت میکنیم؟ سایت شهرداری رو ببینید، قبلاً منوی دیپلماسی شهری داشت و اخبار بین المللی به راحتی قابل دیدن بود ،بعد اسمشو گذاشتن جهان شهر ولی بازم در دسترس بود ولی یه ماهیه که نمیدونم چرا لینکشو برداشتن و حالا اصلاً نمیشه اخبار بین المللی رو دید؟ رفتن زیرمنو اش اسامی شهرهای خواهرخوانده رو گذاشتن که تو هر کدام فقط یک خبر آشنایی با نجف و لاهور و کربلا و ارومچی رو گذاشتن! آخه باهوش ها، اگه کسی قصد آشنایی با این شهرها رو داشته باشه که با یه جستجوی ساده تو اینترنت قابل دسترسیه! من دانشجوی علوم سیاسی و روابط بین المللم و برای پایان نامه ام شدیداً به این اخبار نیاز دارم و اگه قرار به پیداکردن اخبار تو گوگل باشه پس شما برای چی سایت درست کردید؟ چرا این همه برای ۴ زبانه شدنش تبلیغ کردین و مراسم گذاشتین؟ بجای ۴ زبانه کردن همون تگ های ساده رو تو هر خبرتون بذارین برای مردم کافیه! ضمناً ممنونم از اندیشکده فرهیخت که تو آخر سایتش لینک جهان نما رو حفظ کرده و فعلا کارمون با اون راه می افته ولی آخه چرا؟ بخدا کیا سر کارند؟ ☀️ مشیری، ۲۸ تیر ۱۴۰۲
سخن پایانی
به نظر می رسد توانسته باشیم به اندازه ی کافی، موضوع را حلاجی کرده و از منظر آسیب شناسی، واقعیتی را گوشزد کنیم.
حقیقتی که عوام مردم در کوچه و بازار، برایش یک جمله بیشتر خرج نمی کنند:
یک مشت ارزن فرضی دیگه این همه جیک جیک داره؟ یا این که: «مورچه چیه که کله پاچه اش باشه؟»
هرچند دوستدار رسانه و خود از جنس آن هستیم، اما بیشتر خوش داشتیم این بودجه ی هنگفت و هزینه کرد سال ها پس از رونمایی آن بابت بساط ترجمه و درج خبرهای بعضاً آبکی به سه زبان خارجی، صرف خرید، نصب یا تعمیر چند پله برقی یا آسانسور خراب سطح شهر می شد؛
شاید بدین روش، اندکی از رنج و داغ خانواده هایی که هر روزه ده ها نفر در تصادفات خودروها با عابران پیاده و در کف خیابان های شهر کشته می شوند، کاسته شود.
کوتاه سخن این که اصلاٌ به این چند زبانه کردن ها نباید خیلی دل بست! سال ۹۶ هم سامانه هفت زبانه گردشگری مشهد رونمایی شده بود، اما از آن همه زبان، اکنون چه چیزی باقی مانده است؟
شاید در آینده، این مقاله را کامل تر کردیم. به فضل الهی...
تاریخ به روزرسانی: ۱۳ شهریور ۱۴۰۳
تاریخ نگارش: ۱۵ مرداد ۱۴۰۳
🅰️ مطالب مرتبط:
سادات حسنا 
