اشاره:

یادداشت فرهیخت: به نام خدا، روز یکشنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۳ و با فاصله ی چهار ساعت از هم، دو خبر کاملاً متضاد، به شرح ذیل، یکی با موضوع کاهش شرکت های هواپیمایی خارجی و دیگری افزایش شمار پروازهای خارجی مرتبط با فرودگاه بین المللی مشهد در رسانه ها بازتاب یافت.

❖ خبر اول: قطع پرواز شش ایرلاین خارجی به مشهد! خیز عربستان برای مرکز جهانی هوانوردی منطقه (۱۳ خرداد، ساعت ۱۰ صبح)؛

❖خبر دوم: رکورد فرودگاه بین المللی مشهد در انجام پروازهای خارجی شکسته شد؛ انجام ۶۹ پرواز بین‌المللی در ۲۴ ساعت (۱۳ خرداد، ساعت ۱۴)؛

خبر نگران کننده ی اول به نقل از «علیرضا منظری» نماینده ی اسبق ایران در «ایکائو» یا همان سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری است که طی مصاحبه با خبرگزاری کار ایران «ایمنا»، ادعا دارد: حداقل شش ایرلاین خارجی از جمله فلای دوبی، ترکیش و کویت از چند ماه پیش، پروازهای خود را به فرودگاه بین المللی مشهد قطع کردند!

و اما خبر مسرت بخش دوم به نقل از «امانی بنی» مدیرکل فرودگاه های خراسان‌ رضوی است که خبر از افزایش شمار پروازهای خارجی فرودگاه می دهد، تا جایی که از این افزایش با عنوان «شکستن رکورد» یاد می کند.

داستان چیست؟

نتیجه ی بررسی های اولیه ی فرهیخت تا این لحظه، حاکی از آن است که خوشبختانه هر سه شرکت هواپیمایی خارجی - یعنی فلای دوبی، ترکیش و کویت - همچنان به پروازهای خود در فرودگاه بین المللی مشهد ادامه می دهند و خبری از تعلیق پروازهای شان نیست!

واکنش فرودگاه مشهد چیست؟

متأسفانه تا این لحظه یعنی دو سه روز پس از انتشار این اخبار، هنوز هیچ واکنشی از سوی اداره کل روابط عمومی فرودگاه های خراسان رضوی مبنی بر رد یا تأیید اظهارات «علیرضا منظری» نماینده ی اسبق ایران در «ایکائو» منتشر نشده است.

در حالی که یکی از آشکارترین وظایف روابط عمومی دستگاه های اجرایی، پاسخ صادقانه، شفاف، غیر منفعلانه و صریح و صد البته سریع به شبهات مطروحه در رسانه ها در راستای تنویر افکار عمومی، شایعه زدایی و نیز دفاع از عملکرد مسئولان سازمان متبوع است.

بویژه اظهار نظرهایی که عملکرد سازمان بزرگ و مؤثری چون «فرودگاه بین المللی مشهد» را به چالش می کشد و به طور مشخص در این خصوص «رکورد شکنی» این ارگان خدمت رسان را به غیر ایرانیان، شبهه انگیز جلوه می دهد.

چرا این خبر ناگوار برای ما مهم است؟

ما نیز همچون خیلی از اهالی رسانه، می توانستیم با تسامح و تساهل از کنار این دست تناقضات بگذریم و آن را مهم تلقی نکنیم، اما فراموش نکنیم شخصی که اولاً این اظهار نظرات نادر و شاز را مطرح می کند، یک فرد معمولی و ناآگاه نیست!

بلکه کسی است که به مدت شش سال، نماینده ی جمهوری اسلامی ایران در سازمان بین المللی هوانوردی کشوری (ایکائو) بوده است. نیم نگاهی به سوابق اجرایی و علمی علیرضا منظری، نشان می دهد که او آدمی نیست حرف هایی غیر مستند و همینطور الله بختکی در رسانه ها مطرح کند و به اصطلاح مشهور نزد عوام، حتماً یک چیزی می داند که می گوید؛

و ثانیاً اگر پاسخی مستدل و کافی در رد اظهارات علیرضا منظری ارائه نشود -  کسی که غریبه و گمنام نیست، بلکه عضوی است مؤثر از خود خانواده ی بزرگ دیپلماسی حمل و نقل و صنعت هوانوردی کشور - قطعاً این سکوت رسانه ای، باعث ایجاد برخی حواشی منفی و روایت گری های بدخواهان برای نخستین فرودگاه سودده ایران پس از پایتخت یعنی فرودگاه بین المللی مشهد می شود.

ثالثاً بحث ما در مورد آمار اتوبوس های شرکت شمس العماره ی مشهد نیست، بلکه در مورد فرودگاهی است بین‌المللی با گستره ی ۵۴۰ هکتار که پس از فرودگاه «مهرآباد» تهران، دومین فرودگاه پرترافیک کشور است.

فرودگاهی که به طور میانگین روزانه ۱۸۰ پرواز و در زمان اوج مسافرت ها تا ۲۵۰ پرواز ورودی و خروجی روزانه در آن انجام می‌شود.

سخن پایانی:

از آنجایی که به طور کلی، مسئولان شهری و استانی ما چه در گذشته و چه حال، اصلاً سابقه ی آماری خوشی نزد افکار عمومی شهروندان، مجاوران و زائران این دیار ندارند؛ 

به لسانی دیگر، هیچ موقع از این طرف دیوار نمی افتند، بلکه اغلب اوقات با آمارهای بزرگ‌نمایی شده و غلوآمیز، از آن طرف دیوار می افتند؛ به عنوان مثال:

از بادکردن آمار زوار داخلی به ۳۰ میلیون!! و زائران غیرایرانی تا آمار باورنکردنی ده میلیون!! نفر، از بازدید سالانه ۲۰ میلیون!! گردشگر داخلی و خارجی از آبشار اخلمد مشهد یعنی ده هزار درصد رشد! و حتی همین چند هفته پیش از حضور حداقل سه میلیون!! تشییع کننده در مراسم تجلیل از جمهور شهید و همراهانش در مشهد و... ابایی ندارند؛

لذا طبیعی است که پس از انتشار این دو خبر متضاد از هم، به خبرهای خوبی چون رکوردشکنی فرودگاه بین المللی مشهد در پروازهای خارجی هم مثل سایر آمارهای اعلامی مسئولان شهری و استانی ما، با نگاهی تردیدآمیز و بلکه غلو انگارانه نگاه می کنند؛

خاصه مادامی که این آمار، از رشدی یکهو ده هزار درصدی!! حکایت می کنند، آن موقع چطور می توان گله کرد اگر داستان «چوپان دروغگو»، دوباره در اذهان آنها تداعی شود؟

ناگفته پیداست:

💬 با توجه به این که هنوز، هیچ جوابیه و پاسخ رسمی از سوی روابط عمومی فرودگاه و حتی از مجاری غیر رسمی مانند اینستاگرام حسن جعفری، مدیرکل فرودگاه‌های خراسان رضوی منتشر نشده؛

💬 مضافاً «علیرضا منظری» نماینده ی اسبق ایران در «ایکائو» از شش شرکت هواپیمایی خارجی قطع ارتباط کرده نام برده در حالی که صراحتاً فقط اسم سه شرکت فلای دوبی، ترکیش و کویت را نام می برد و هنوز نام سه شرکت باقیمانده را نمی دانیم.

بدیهی است با گذشت زمان و در سایه ی این سکوت رسانه ای نامبارک، چه بسا اعتماد عمومی و مردمی به اقوال مسئولان، بیشتر از گذشته کاهش یابد.

تا آن زمان، به نظر می آید چاره ای جز انتظار برای بازتاب توضیحات بیشتر به منظور شفاف سازی موضوع از سوی دو طرف این گفتمان نداریم و کماکان باید منتظر بمانیم.

و اما متن کامل خبر اول: 

رکورد فرودگاه مشهد در انجام پروازهای خارجی شکسته شد/ انجام ۶۹ پرواز بین‌المللی در ۲۴ ساعت ، مورخ ۱۳ خرداد ۱۴۰۳

مدیرکل فرودگاه‌های استان خراسان‌ رضوی از شکسته‌ شدن رکورد انجام پروازهای خارجی ظرف مدت ۲۴ ساعت در فرودگاه مشهد خبر داد.

به گزارش روابط‌ عمومی اداره‌کل فرودگاه‌های استان خراسان‌ رضوی،‌ محمود امانی‌بنی در بیان جزئیات این خبر اظهار داشت: در روز گذشته (۱۲ خردادماه) رکورد انجام پروازهای خارجی در فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد شکسته شد.

مدیرکل فرودگاه‌های استان خراسان‌ رضوی با بیان اینکه فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد، دومین فرودگاه پرترافیک کشور است، افزود: در ۱۲ خرداد ماه امسال ۶۹ پرواز خارجی شامل ۳۶ پرواز ورودی و ۳۳ پرواز خروجی در ۲۴ ساعت انجام شده است که به‌نوعی رکوردی در فرودگاه مشهد محسوب می‌شود.

امانی‌بنی با اشاره به تعداد مسافران جابه‌جا شده پروازهای خارجی در روز گذشته خاطرنشان کرد: بر این اساس، جمعاً  ۹ هزار و ۲۹۸ مسافر خارجی، شامل ۴ هزار و ۵۲۷ مسافر پروازهای ورودی و ۴ هزار و ۷۷۱ مسافر پروازهای خروجی در فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد جابه‌جا شده‌اند.

به گفته مدیرکل فرودگاه‌های استان خراسان‌رضوی، در روز گذشته (۱۲ خردادماه) بیشترین مقصد پروازهای خارجی به نجف‌ اشرف و کویت بوده است.

منبع خبر

و متن کامل خبر دوم: 

در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد: خیز عربستان برای مرکز جهانی هوانوردی/ قطع پرواز ایرلاین خارجی به مشهد - مورخ ۱۳ / ۰۳ / ۱۴۰۳

نماینده اسبق ایران در ایکائو گفت: فرودگاه هاشمی نژاد مشهد این ظرفیت را دارد که نقطه‌ای برای جابه جایی مسلمانان جهان بالاخص شیعیان باشد اما در حالی که چندین ایرلاین خارجی پروازهای مستمر به فرودگاه مشهد داشتند، از چند ماه گذشته حداقل ۶ ایرلاین خارجی از جمله فلای دوبی، ترکیش و کویت پروازهای خود به فرودگاه هاشمی‌نژاد را قطع کردند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، اخباری از سرمایه‌گذاری چند ده میلیارد دلاری عربستان در حوزه هوانوردی منتشر می‌شود که نشان می‌دهد هدف عربستان برای تبدیل شدن به مرکز جهانی هوانوردی در منطقه است و می‌خواهد رتبه هوایی امارات را از آن خود کند. اخیرا دولت سعودی اعلام کرده‌است که اصلاحات در بخش هوانوردی این کشور می‌تواند تا پایان سال ۲۰۳۰ باعث جذب حدود ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری به این بخش شود و در واقع این اقدام عربستان در راستای متنوع‌سازی اقتصادی و فاصله از اقتصاد تک‌ محصولی است تا سهم این کشور را در ترانزیت هوایی بار و مسافر افزایش دهد.         

علیرضا منظری، نماینده اسبق ایران در ایکائو در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های کلان عربستان برای تبدیل به هاب هوایی در خاورمیانه اظهار داشت: تبدیل شدن به هاب هوایی به عوامل زیادی بستگی دارد و تمام عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در تحقق این هدف دخالت دارند. اولین کشوری در منطقه که این تغییر سیاسی، فرهنگی، اقتصادی را انجام داد، امارات بود و این زمینه و بستر را ایجاد کرد تا با فراهم آمدن زیرساخت‌های فنی و غیرففنی ایرلاین‌های دنیا را جذب این نقطه در منطقه کند و می‌بینیم که امروز به تمام ایرلاین‌ها امارات را به عنوان هاب هوایی خاورمیانه می‌شناسند.  

امارات و قطر هاب‌های هوایی در خاورمیانه/ خیز عربستان برای مرکز جهانی هوانوردی  

وی ادامه داد: پیش از این اقدام امارات آن تمام کشورهای عربی سیاست‌های بسته‌ای داشتند اما پس از امارات، قطری‌ها آمدند و این سیاست را اعمال کردند و تا اندازه‌ای هم توانست موفق شود و بخشی از ظرفیت امارات را به خود جذب کرد. عربستان هم از سه سال گذشته تصمیم گرفت این سیاست را به اجرا برساند و جایگاه خود را در منطقه تغییر دهد و در این صورت می‌تواند با توجه به سرمایه‌گذاری انجام داده، هاب جدیدی را در منطقه ایجاد کند. عربستان اعلام کرده که فعالیت جدی خود را در صنعت هوانوردی را از سال ۲۰۲۵ آغاز می‌کند و مشخص است که برنامه بلند مدت برای تحقق این هدف داشته است.

نماینده اسبق ایران در ایکائو با بیان اینکه در آینده سه هاب هوایی در منطقه خاورمیانه خواهیم داشت و رقابت بین این سه کشور افزایش پیدا می‌کند که در نهایت این رقابت به نفع مسافر و صاحب کالای ترانزیتی خواهد بود، گفت: در رقابت این سه هاب شرکت‌های هواپیمایی برای اینکه بتوانند بلیت ارزان‌تری را به مسافران ارایه دهد، از خدمات هوایی کشوری استفاده می‌کند که قیمت تمام شده را پایین‌تر بیاورد.

منظری افزود:‌ در هاب شدن یک کشور در حوزه هوایی، تعداد نشست و برخاست شدن مهم نیست، آنچه که اهمیت دارد این است که  کشور بتواند برای شرکت‌های مختلف مسیرهای مختلف پروازی ایجاد کند و موضوع مهم دسترسی آن فرودگاه به نقاط متعدد پروازی در دنیا است، اینکه مسافر هر زمانی که بخواهد بتواند نسبت به سفر تصمیم بگیرد و از آن مرکز برای اتصال به مقصد نهایی مطمئن باشد بنابراین هاب شدن مشخصات فنی تعیین شده‌ای ندارد و موضوع مهم میزان دسترسی‌‌ها و ارتباطات است.

ناوگان هوایی امارات با بیش از ۵۰۰ هواپیمای فعالِ نو

وی تاکید کرد:‌ اما به طور قطع هم موضوع زیرساخت و هم ناوگان بسیار اهمیت دارد، در حال  حاضر ناوگان تنها یک ایرلاین از این کشور و تنها ناوگان شرکت هواپیمایی امارات بیش از ۲۰۰ فروند هواپیما دارد که تمام این ناوگان پهن پیکر و نو است و مجموع هواپیماهای ایرلاین‌های امارات متحده عربی بالای ۵۰۰ فروند است که تمام این ناوگان به خط و فعال هستند. از سوی دیگر فرودگاهی را در امارات را می‌بینیم که در هر ۲ دقیقه یک پرواز نشست و برخاست دارد.

نماینده اسبق ایران در ایکائو با اشاره به هدف تعیین شده برای ایران در اسنادبالادستی و چشم انداز ۱۴۰۴ که طبق آن ایران باید به هاب هوایی منطقه تبدیل می‌شد، اظهار داشت: امروز صنعت هوانوردی کشورمان با مشکلات متعددی مواجه است و همین که بتوانیم نیاز مسافران داخلی را پاسخ دهیم کافی است. در حال حاضر، ناوگان هوایی ایران ۳۰۰ فروند هواپیما دارد که بیش از نیمی از آن زمینگیر است و فرودگاه مهرآباد که بیشترین عملیات پروازی در بین فرودگاه‌های کشور انجام می‌دهد روزانه حدود ۲۰۰ پرواز دارد. آیا اقداماتی که عربستان از سه سال گذشته انجام داده ایران توانسته انجام دهد؟ اعداد و ارقام سرمایه‌گذاری عربستان در این بخش با سایر رقبا شوخی ندارد و هدف عربستان برای تصاحب این جایگاه در منطقه جدی است.    

محدودیت ناوگان ایران برای انجام پروازهای حج

وی ادامه داد: عربستان مزیتی که نسبت به امارات و قطر دارد ثابت بودن پروازهای حج است و زیرساخت هوایی این کشور تا حدی قوی شده که همزمان با پروازهای پی در پی حج بتواند سایر پروازها را انجام دهد، حال اینکه در کشورمان ایران ایر در ایام سفرهای حج، به دلیل محدودیت ناوگان و هواپیما برای سایر پروازها با محدودیت ناوگان مواجه می‌شود و قطعا با این وضعیت نمی‌توان هاب شد.

منظری با اشاره به توسعه ناوگان کارگرو در هاب‌های منطقه افزود: یکی از الزامات هاب شدن افزایش تعداد هواپیماهای کارگو است و هاب شدن باید چندجانبه باشد و تنها یک جنبه مسافری ندارد و بخش زیادی از حمل بارهای خاص از طریق حمل ونقل هویی انجام می‌شود. هاب هوایی باید نقطه ترانزیتی هم برای مسافر و هم بار باشد و در حال حاضر هم  بیشترین ترانزیت در خاورمیانه از آن  امارات است که البته خارج از این منطقه شاهد حضور پررنگ ترکیه هستیم.  

ایران هیچ پرواز ترانزیتی ندارد  

وی تاکید کرد: در این شرایط رقابتی در فرودگاه امام هیچ پرواز ترانزیتی مسافری انجام نمی‌شود چراکه بستر زیرساختی و فرهنگی برای این ظرفیت ایجاد نشده اما عربستان از سه سال گذشته در حال ایجاد بستر این تحولات از جمله تحولات فرهنگی در کشورش  است و تغییرات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را در عربستان می‌بینیم و امروز فرهنگ پذیرش انواع مسافر از کشورهای مختلف را ایجاد کرده و توانسته با این شرایط جدید فرهنگی، سرمایه گذاری‌ها را توسعه دهد.

تغییر سرمایه‌گذاری هاب هوایی از ایران به امارات

نماینده اسبق ایران در ایکائو گفت: اخیرا در ملاقاتی با یکی از نمایندگان KLM موضوع جالبی را بازگو کرد، طبق گفته وی، همراه با تیمی دو بار  به ایران سفر داشت برای اجرای پروژه هاب شدن ایران جهت ترانزیت اروپا و آسیا و طرح ساخت فرودگاه بزرگ تهران و ایران نقطه بسیار مطلوب برای تبدیل شدن به هاب هوایی بود اما پس از سال ۵۷ بررسی مجددی انجام شد و نتیجه این بود که زمینه‌ها برای اجرای این پروژه در ایران وجود ندارد و دبی را به عنوان منطقه جایگزین انتخاب کردیم.

منظری ادامه داد: واقعیت این است که شاید ایران این مزیت را داشته باشد که برای برخی از مسیرهای ترانزیتی نقطه خوبی باشد اما در کل باید تمام بسترهای سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی آماده باشد و اگر تمام این بسترها آماده شوند امکان رقابت با امارات و ترکیه را داریم. اتفاقا امکان این هم وجود دارد که بدون بودجه دولتی در بخش زیرساخت‌های هوایی سرمایه‌گذاری کرد، باید توجه داشت که در کشوری مانند عربستان که قدرت مالی قوی هم دارد بخشی از این سرمایه‌گذاری‌ها غیردولتی بوده و سرمایه‌گذار خارجی جذب این بازار شده است. در ایران هم این ظرفیت وجود دارد اما شرط آن ایجاد بسترهای سیاسی و فرهنگی است.

قطع پرواز ایرلاین خارجی به مشهد

وی تاکید کرد: فرودگاه هاشمی نژاد مشهد این ظرفیت را دارد که نقطه‌ای برای جابه جایی مسلمانان جهان بالاخص شیعیان باشد اما در حالی که چندین ایرلاین خارجی پروازهای مستمر به فرودگاه مشهد داشتند، از چند ماه گذشته حداقل ۶ ایرلاین خارجی از جمله فلای دوبی، ترکیش و کویت پروازهای خود به فرودگاه هاشمی‌نژاد را قطع کردند.

منبع خبر