شهرآرا فرصت های اقتصادی عضویت در پیمان های بین المللی را برای توسعه شهر بررسی می کند؛ «ایران18 عضویت سازمان همکاری شانگهای درآمد.» این خبری بود که شهریور امسال، مهر پایانی بر انتظار پانزده ساله ایران برای عضویت در این سازمان زد و این گونه کشورمان عضو دائم این سازمان شد. به گمان بسیاری از کارشناسان اقتصادی، عضویت ایران در شانگهای به دلیل تحریم های آمریکا علیه ایران یک امتیاز محسوب می شود؛ زیرا بسیاری از اعضای همین سازمان، قبل از پیوستن ایران به آن، به بهانه همین تحریم ها همکاری اقتصادی خود را با کشورمان به حالت تعلیق درآورده یا دست کم کاهش داده بودند، 

بنابراین اکنون که ایران به پیمان شانگهای پیوسته است، روابط اقتصادی ما با این کشورها توسعه خواهد یافت.مشهد و خراسان رضوی به دلیل نزدیکی به ترکمنستان و کشورهای سی آی اس(هم سود) در مسیر ریل گذاری ایران برای ارتباط با کشورهای عضو پیمان شانگهای، نقش کلیدی دارند. کارشناسان اقتصادی، آینده مشهد در مسیر حضور ایران در شانگهای را با «بندر خشک» گره می زنند و معتقدند که مشهد به دلیل موقعیت جغرافیایی و وجود زیرساخت های ریلی و هوایی می تواند «بندر خشک» ایران باشد. بندر خشک، یک بندر درون سرزمینی چندمنظوره است که مستقیم از طریق جاده یا راه آهن به بندر دریایی وصل می شود و مرکزی برای انتقال کالاها به مقصدهای داخلی و خارجی است.

افزایش تعامل بین المللی

عضو کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و مشارکت های شورای اسلامی شهر مشهد در گفت وگو با شهرآرا، با بیان اینکه عضویت ایران در پیمان های بین المللی مانند پیمان شانگهای می تواند فرصتی برای تحقق «مشهد، جهان شهر برکت و کرامت» باشد، می گوید: توسعه تعامل با سایر کشورها ضمن اینکه بسترهای معرفی فرهنگ رضوی به سایر نقاط جهان را فراهم می کند، سبب رونق بیشتر اقتصاد مشهد نیز می شود.

سید ابراهیم علیزاده می افزاید: مشهد به دلیل نزدیکی به کشورهای آسیای میانه و همچنین دسترسی به مسیرهای ارتباطی با کشورهای خلیج فارس، امکان تبدیل شدن به یکی از قطب های تجاری منطقه را دارد. این شهر همچنین می تواند تبدیل به سکویی برای توسعه صادرات غیرنفتی ایران شود. بدیهی است که عضویت در پیمان های بین المللی مانند شانگهای، تحقق این هدف ها را آسان می کند.

وی ادامه می دهد: بخشی از کشورهای عضو شانگهای مانند ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان در نزدیکی مشهد قرار گرفته اند و همین موضوع می تواند آسان کننده و افزایش دهنده تجارت بین ما و آن ها باشد. علیزاده تاکید می کند: یکی از سیاست های شورای اسلامی شهر مشهد و مدیریت شهری، استفاده بهینه از فرصت های پیمان های بین المللی برای رشد و توسعه شهر است.

* فرصتی برای توسعه

همچنین دکتر سیدعلی عقیلی، تحلیلگر اقتصادی، در گفت وگو با شهرآرا، عضویت ایران در پیمان شانگهای را زمینه ساز شکوفایی همکاری های اقتصادی ایران در آسیا و کشورهای همسایه می داند.

او به جایگاه پیمان شانگهای در مبادله با کشورهای آسیایی اشاره می کند و می گوید: براساس پیمان شانگهای، کالاها ارزان تر از کشورهای آسیای شرقی و جنوب شرقی و دریای سیاه به اروپا فرستاده می شود.

به گفته وی، دور قبل تاجیکستان برای آنکه کالا از دروازه های این کشور فرستاده شود، با عضویت ایران مخالفت کرد اما سرانجام با حمایت روسیه و چین، ایران توانست عضو این پیمان شود.این تحلیلگر اقتصادی به جایگاه ویژه مشهد و خراسان رضوی در منطقه و نزدیکی آن ها به کشورهای آسیای شرقی اشاره می کند و می گوید: باید از این ظرفیت استفاده کنیم تا مشهد و استان، شاه راهی برای عبور کالاهای اعضای پیمان شانگهای باشند.عقیلی تاکید می کند که مشهد می تواند بندر خشک ایران باشد. او توضیح می دهد: به تازگی شهردار مشهد به میزبانی این کلان شهر برای حضور شهرداران کلان شهرهای پیمان شانگهای اشاره کرده است. بی شک تحقق این گفته ها، می تواند نقش کلیدی مشهد را در تبدیل این شهر به بندر خشک و محلی برای بارانداز کالا روشن کند.وی در ادامه با نگاهی به لزوم توجه مسئولان به مشهد می گوید: توجه به زیرساخت های حمل ریلی و هوایی استان می تواند مسیر توسعه و افزایش همکاری های ایران با اعضای پیمان شانگهای را هموار کند.او معتقد است که مشهد باید یک فرودگاه بین المللی در حد و قواره ای که بتواند نیازهای این حوزه را پاسخگویی کند، داشته باشد.

به گفته این کارشناس اقتصادی، فراهم کردن زمینه های فرهنگی برای معرفی ظرفیت های مشهد نیز به تقویت این همکاری ها کمک خواهد کرد. عقیلی تاکید می کند که عضویت در پیمان شانگهای و توسعه تجارت خارجی از طریق آن، فرصتی برای تبدیل مشهد به جهان شهر خواهد بود.

برنامه داشته باشید

محسن خندان دل ، یک کارشناس اقتصادی نیز همان ابتدا تاکید می کند که پیمان شانگهای یک ظرفیت درخور توجه برای اقتصاد کشور است.وی در ادامه به این نکته نیز اشاره می کند که برای هر ظرفیت اقتصادی باید برنامه داشت. خندان دل به آفت برنامه ریزی های بلندمدت و تأثیرپذیری آن از حوزه سیاست نیز اشاره می کند و معتقد است که با لحاظ کردن این مسئله و تغییرات برنامه با تغییر دولت ها، بهتر است برنامه هایی کوتاه مدت یا میان مدت برای استفاده از ظرفیت پیمان شانگهای طرح ریزی کنیم.وی یکی از ظرفیت های این حوزه را مناطق آزاد اقتصادی می داند و می گوید: کشورهای هند و پاکستان در دو سال گذشته و پس از آنکه به عضویت شانگهای درآمدند، تمرکز خود را بر توسعه و برنامه ریزی در مناطق آزاد اقتصادی گذاشتند و با بهره گیری از این مسیر توانستند کمک شایانی به اقتصاد خود بکنند. ترکیه نیز به عضویت در پیمان شانگهای علاقه مند است. این کشور به مناطق آزاد اقتصادی خود توجهی ویژه کرده، تاجایی که اکنون بستر مناسبی برای سرمایه گذار خارجی فراهم کرده است.

سرخس و دوغارون و ظرفیت منطقه آزاد اقتصادی

اما موضوع تبدیل منطقه ویژه اقتصادی سرخس و دوغارون به منطقه آزاد اقتصادی، سال هاست که در هیئت دولت مطرح است و در این زمینه لایحه تاسیس منطقه آزاد سرخس در هفته های پایانی مجلس دهم در صحن مجلس به تصویب رسید، اما شورای نگهبان ابهاماتی را بر آن وارد دانست و به مجلس بازگرداند. در ادامه به دلیل انتخابات مجلس شورای اسلامی، تعیین سرنوشت این لایحه در انتظار روی کار آمدن مجلس یازدهم ماند. سرانجام مجلس شورای اسلامی نیمه مهر امسال، این لایحه را به کمیسیون اقتصادی بازگرداند.خندان دل در ادامه با اشاره به اینکه سرخس و دوغارون هردو به دلیل جایگاه استان، ظرفیت تبدیل شدن به منطقه آزاد اقتصادی را دارند، می گوید: البته باید به این موضوع نیز توجه کرد که منطقه آزاد اقتصادی زمانی تأثیرگذاری اقتصادی دارد که از یک نسخه اقتصادی برپایه ظرفیت های تجاری و اقتصادی پیروی کند.وی ادامه می دهد: متاسفانه نگاه دولت های قبل به مناطق آزاد اقتصادی، نگاهی ابزاری و بدون یک نسخه مشخص در حوزه توسعه اقتصادی بود. همین مسئله حضور سرمایه گذاران خارجی را با مشکل روبه رو می کند؛ زیرا سرمایه گذار نگاهی بلندمدت به مسیر یک سرمایه گذاری دارد.خندان دل معتقد است که تبدیل سرخس به منطقه آزاد اقتصادی به دلیل جایگاه آن و نزدیکی اش به کشورهای سی آی اس اهمیت دارد و در این باره تاکید می کند: نگاه مسئولان و دولتمردان نیز پیچیدن یک نسخه اقتصادی برای مناطق آزاد اقتصادی است تا این مناطق در مسیر مبادلات و مراودات اقتصادی، بازیگری قوی باشند.

خراسان؛ دروازه ورود به سی آی اس

این کارشناس اقتصادی همچنین به ظرفیت مشهد و نقشی که می تواند در حوزه بهره گیری از ظرفیت اقتصادی پیمان شانگهای داشته باشد، اشاره می کند و می گوید: مرز مشترک خراسان رضوی با کشور ترکمنستان، دروازه ورود ایران به کشورهای سی آی اس است و یکی از نقاط برجسته برای مشهد به شمار می رود.

خندان دل نگاهی گذرا به ظرفیت های مشهد در زمینه توسعه اقتصادی می اندازد و می گوید: بی شک ظرفیت ریلی مناسب و همسایگی با کشور ترکمنستان از نقاط قوت استان است که با برنامه ریزی می تواند مسیر رشد اقتصادی خراسان رضوی را هموار کند.

نکته دیگری که او یادآوری می کند، شرایط ویژه کلان شهر مشهد است که به اذعان وی می تواند در حوزه فرهنگی و اقتصادی نقش کلیدی داشته باشد. او تاکید می کند که با به کارگیری برنامه های فرهنگی و اقتصادی و معرفی ظرفیت های استان، می توان در مسیر روشن کردن این نقش کلیدی گام برداشت.

الهام مهدیزاده - شهرآرا

مشاهده صفحه در روزنامه شهرآرا