استاندار خراسان رضوی به دلیل نگاه آینده نگر و افق دید وسیع در تشخیص و توسعه ی مناسبات و همکاری های اقتصادی استان با بازارهای هدف خارجی. گفتنی است به طور کلی در قریب به دویست رویداد و تعامل، استانداران وقت خراسان رضوی طی این ده سال، به طور مستقیم حضور داشته و نقش ایفا کرده اند که از نقطه نظر افراد و جایگاه ها، مقام نخست را داراست.

معاونت هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری خراسان رضوی، ضمناً ثبت بیش از 220 رویداد - که بالاترین شمار رویدادها و مناسبات روابط خارجی دستگاه های اجرایی، نهادهای عمومی استان در تارنمای اندیشکده به شمار می رود - دلیل این انتخاب بوده است.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین الملل استانداری

مغفول اقتصادی استان و هدایت همه ی توانمندی ها و اولویت بخشی به نتایج در جهت بهره مندی حداکثری از بازار میلیونی پاکستان و افغانستان، شبه قاره هند و... و بازارهایی همچون عراق و ترکیه و... که در غرب کشور قرار دارد، در اولویت های بعدی قرار گیرد.

سازی و سیستم یکپارچه فناوریک به منظور فعال سازی، مونیتورینگ و هدایت تمامی ظرفیت های مغفول و خاموش اقتصادی استان به سمت و سوی صادرات تولیدمحور بویژه بازارهای هدف کشورهای همسایه شرقی

نماینده ی ولی فقیه در استان و تولیت آستان قدس رضوی به دلیل نگاه حمایتی خاص به زوار غیر ایرانی بویژه پاکستانی و زوار افغانستانی، در دوران مسئولیت ایشان، خدمات بسیار ارزنده ای در امر اسکان، حمل و نقل، پذیرایی و... از این زوار کم برخوردار اما بزرگوار از مبادی مرزی شرقی کشور به سمت مشهد مقدس صورت گرفته که قابل تقدیر است.

تلاش های وافر آستان قدس رضوی در توسعه ی مناسبات و روابط خارجی این کلان شهر در قالب دیپلماسی زیارت و نیز دیپلماسی دینی بر کسی پوشیده نیست و اظهر من الشمس است. سالانه میلیون ها زائر خارجی میهمان این آستان مقدس هستند و به طرق مختلف، مشمول خدمات بسیار متنوع و فراگیر این نهاد مقدس می گردند. با نیم نگاهی به اطلاعات مندرج در بانک اطلاعاتی و تارنمای اندیشکده، می بینیم که با تحقق قریب به دویست رویداد و تعامل در حوزه ی روابط خارجی، پس از دانشگاه فردوسی مشهد، شهرداری مشهد، استانداری خراسان رضوی، در رتبه ی چهارم نهادها و مراکز و مؤسسات فعال در عرصه ی توسعه ی بین الملل این کلان شهر مذهبی قرار دارد.

دکتر محمد باقر قاسم زاده، مدیرکل فرودگاه های خراسان رضوی است. یادآور می شود در نیمه ی نخست سال 97، با این که 13 درصد، آمار جابجایی مسافران به دلایل متعدد از جمله کاهش ارزش ریال، کاسته شده، اما در همین شرایط، بیش از پنج میلیون از سبد 28 میلیونی جابجایی مسافر داخلی و خارجی، متعلق به فرودگاه بین المللی مشهد بوده و از آنجایی که بیشتر زوار خارجی مقیم کشورهای دوردست، با هواپیما وارد مشهد می شوند، از این رو در صدر ارگان های خدمات رسان به زوار خارجی در عرصه گردشگری دینی قرار دارد. گفتنی است در ایام پر تردد، شمار پروازهای روزانه ی فرودگاه مشهد به صورت میانگین از 240 تا 270 پرواز نیز بالغ می شود.

اصلاً شایسته ی حوزه ی گردشگری دینی و مقوله ی زیارت نیست! همیشه موازی کاری ها مخرب اند و باعث هرز رفتن امکانات می شوند! به عنوان نمونه، شهرداری می گوید وقتی ما توان و امکانات مدیریت بحث گردشگری شهر - اعم از زوار داخلی و خارجی - را داریم، چرا اداره کل گردشگری استان، مدیریت ارشد این امر را به ما نمی سپارد و خود، توانش را متمرکز در امر توسعه سایر نقاط استان کند! یا بیمارستان فوق تخصصی رضوی، در وانفسای سقوط ارزش ریال، در فکر دریافت هزینه درمان زوار خارجی به «دلار» است، اما همزمان تولیت آستان قدس، بر کاهش هزینه های زیارت و سفر به مشهد تأکید دارند! حکم معاون زیارت استانداری هنوز «سرپرست» است، اما توقع نگاه فراملی به مشهد از سوی دولتمردان داریم! لذا هیچ پیشنهادی، مؤثرتر و پایدارتر از ایجاد یک قرارگاه، یک ستاد ویژه، یا دست کم یک سامانه ی یکپارچه و هوشمند برای هم افزایی تمامی پتانسیل های گردشگری ملی و استانی در حوزه زیارت نیست و نمی تواند به رونق دیپلماسی دینی کمک کند!

و یکپارچه فناوریک به منظور فعال سازی، مونیتورینگ و هدایت تمامی ظرفیت های مغفول و خاموش حوزه ی زیارت و گردشگری دینی استان و هم افزایی همه ی دستگاه ها و نهادهای ذیربط از آستان قدس رضوی گرفته تا معاونت زیارت استانداری، از شهرداری مشهد گرفته تا اداره کل گردشگری استان، همه و همه به سمت و سوی توسعه ی کمی و کیفی خدمات، تسهیل و تسریع امدادرسانی ها و از همه مهمتر، تکریم زوار داخلی و خارجی حضرت امام رضا علیه السلام

دکتر محمد کافی، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد، عضو هیئت امنای دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشور، استاد گروه آموزشی زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به دلیل نگاه آینده پژوه به توسعه دیپلماسی علمی استان، یادآور می شود از آنجایی که دکتر کافی، در دهه 80، چند سالی به عنوان رایزن علمی سفارت ج.ا.ایران در هندوستان فعالیت داشته اند، به خوبی با اهمیت و ظرایف کار و فعالیت های بین المللی و توسعه ی روابط خارجی آشنا هستند. مضافاً این که حجم و گستره ی فعالیت های بین المللی و خارجی این دانشگاه به اندازه ای است که اگر بگوییم روزی دست کم دو سه خبر از برپایی یک رویداد بین المللی یا توسعه ی روابط خارجی فقط از این دانشگاه داریم، گزاف نگفته ایم؛ اقدامات ارزشمندی که ما را به تکریم و تعظیم وا می دارد.

به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد

عضو هیأت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی و رئیس مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد

اگر به همین کشور همسایه یعنی ترکیه و نظام آموزش عالی اش بنگریم و آمارهای آنها را با آمارهای خود مقایسه کنیم: کشوری که حدود ۱۱۰ هزار دانشجو و دانش آموز از ۱۹۱ کشور جهان در آنجا مشغول به تحصیل هستند که تقریبا ۹۰ هزارنفر از آنها در دانشگاه‌ها و نزدیک به ۲۰ هزار نفر در دبیرستان‌ها، مراکز آموزش زبان ترکی، آکادمی‌های نظامی و پلیس تحصیل و تقریبا ۲۰ هزار نفر از این تعداد از بورس‌های تحصیلی ترکیه استفاده می‌کنند. علاوه بر این، بنیاد دیانت ترکیه به ۳۰۰۰ دانشجو و دانش آموز بورس تحصیلی می‌دهد. بقیه ۸۷ هزار دانشجوی خارجی هم با هزینه خود آموزش می‌بینند

... خوب، اما به نظر می رسد، دیپلماسی دانشگاهی، علمی، آموزشی و پژوهشی در استان، از نبود یا کمبود یک سیستم مدیریت متمرکز یا سامانه ی فناوریک یکپارچه و هم افزا، به منظور مونیتورینگ و تجمیع ظرفیت ها و هدایت منابع و فعالیت های حوزه ی روابط خارجی دانشگاه های فردوسی، علوم پزشکی، آزاد اسلامی، علوم اسلامی رضوی، امام رضا(ع) و... به سمت و سوی یک هدف واحد رنج می برد. ضمناً کاش، دست کم منوی «بین الملل» به وبگاه خبری دانشگاه ها از جمله فردوسی مشهد و علوم پزشکی و آزاد اسلامی اضافه گردد.

معاون هماهنگی امور زائرین استانداری خراسان رضوی به دلیل نگرش خاص و غیر تشریفاتی به مقوله ی گردشگری خارجی بویژه «گردشگران دینی» از سراسر جهان خاصه از کشورهای اسلامی و نیز تکریم زوار غیر ایرانی حضرت امام رضا علیه السلام، همچنین اهمیت دادن به ضرورت توسعه، شتاب دهی و تنوع بخشی به کمیت و کیفیت خدمات تخصصی گردشگری از قبیل اسکان، حمل و نقل، تغذیه و

از زمان انتصاب جناب آقای دکتر «ابوالفضل مکرمی فر» واقعاً حوزه ی مناسبات بین المللی شهر در این عرصه، تحولی جدی و جدیدی را آغاز نموده و علاوه بر آغاز دور جدید رایزنی ها و گفتگوها با مقامات سیاسی کشورها اعم از سفرای خارجی و سرکنسول های مقیم مشهد، شاهد رشد تعاملات و مناسبات دیپلماتیک در ساحت صنعت مادر، رشته ی دانش بنیان و مهارت محور و بلکه هنر «گردشگری» در سطح استان هستیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی

وحدت رویه است. همان طور که پیشتر گفتیم، تعدد متولیان و مراکزتصمیم گیری، اصلاً شایسته ی حوزه ی گردشگری دینی و مقوله ی زیارت نیست! همیشه موازی کاری ها مخرب اند و باعث هرز رفتن امکانات می شوند! به عنوان نمونه، شهرداری می گوید وقتی ما توان و امکانات مدیریت بحث گردشگری شهر - اعم از زوار داخلی و خارجی - را داریم، چرا اداره کل گردشگری استان، مدیریت ارشد این امر را به ما نمی سپارد و خود، توانش را متمرکز در امر توسعه سایر نقاط استان کند! یا بیمارستان فوق تخصصی رضوی، در وانفسای سقوط ارزش ریال، در فکر دریافت هزینه درمان زوار خارجی به «دلار» است، اما همزمان تولیت آستان قدس، بر کاهش هزینه های زیارت و سفر به مشهد تأکید دارند! حکم معاون زیارت استانداری هنوز «سرپرست» است، اما توقع نگاه فراملی به مشهد از سوی دولتمردان داریم! لذا هیچ پیشنهادی، مؤثرتر و پایدارتر از ایجاد یک قرارگاه، یک ستاد ویژه، یا دست کم یک سامانه ی یکپارچه و هوشمند برای هم افزایی تمامی پتانسیل های گردشگری ملی و استانی در حوزه زیارت نیست و نمی تواند به رونق دیپلماسی دینی کمک کند!

سیستم یکپارچه فناوریک به منظور فعال سازی، مونیتورینگ و هدایت تمامی ظرفیت های مغفول و خاموش حوزه ی زیارت و گردشگری دینی استان و هم افزایی همه ی دستگاه ها و نهادهای ذیربط از آستان قدس رضوی گرفته تا معاونت زیارت استانداری، از شهرداری مشهد گرفته تا اداره کل گردشگری استان، همه و همه به سمت و سوی توسعه ی کمی و کیفی خدمات، تسهیل و تسریع امدادرسانی ها و از همه مهمتر، تکریم زوار داخلی و خارجی حضرت امام رضا علیه السلام

مدیرکل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی و دانش­ آموخته دکتری فلسفه، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به عنوان متولی اول و نیز دبیر شورای فرهنگ عمومی استان

انتخاب دانشگاه فردوسی مشهد، به دلیل وجود قریب به 300 رویداد و تعامل خارجی در سطح استان در بانک اطلاعاتی و تارنمای اندیشکده است که انحصاراً توسط دانشگاه فردوسی مشهد محقق شده و مضافاً بخشی معتنابهی از این رویدادها و تعاملات، فرهنگی است! به عبارت دیگر، دانشگاه فردوسی مشهد، فعالترین نهاد رصد شده طی قریب به یک دهه ی گذشته در مقایسه ی با تمامی نهادها و مؤسسات دولتی، خصوصی و عمومی استان است.

دکتر محمد کافی، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد؛ انتخاب ایشان به عنوان فعال ترین چهره ی فرهنگی، به دلیل وجود قریب به 300 رویداد و تعامل خارجی در استان است که انحصاراً توسط دانشگاه فردوسی مشهد محقق شده و مضافاً بخشی معتنابهی از این رویدادها و تعاملات، فرهنگی است! به عبارت دیگر، دانشگاه فردوسی مشهد، فعالترین نهاد رصد شده طی قریب به یک دهه ی گذشته در مقایسه ی با تمامی نهادها و مؤسسات دولتی، خصوصی و عمومی استان است.

... همچون سایر حوزه ها از عدم وجود یک نقشه ی راه روشن و متدلوژی معین و هدفمند رنج می برد! با این که علی الظاهر، این حوزه متولی واحدی همچون شورای فرهنگ عمومی استان دارد، اما متأسفانه تاکنون این شورا، نسبت به تدوین یک سند راهبردی در حوزه ی فرهنگ استان و صد البته با رویکرد بین المللی مبتنی بر آینده نگری های دانش بنیان، اقدام معتنابهی ننموده و اگر اقدامی صورت گرفته باشد، موقتی و مقطعی بوده است! به عنوان مثال، اگر به یاد داشته باشید، در سال 2017، به دنبال اعلام رسمی و جهانی «سازمان فرهنگی آموزشی آیسیسکو» وابسته به «سازمان کنفرانس اسلامی»،مشهد به عنوان «پایتخت فرهنگی جهان اسلام» معرفی و پس از بسیج تمامی امکانات، 170 برنامه ی بین المللی و آیین‌های خاص برگزار شد، اما متأسفانه با اتمام سال، این رویداد مبارک با وجود آن که قرار بود تا سال 2029 ادامه یابد، اما به بوته ی فراموشی سپرده شد؛ به شکلی که الان جز نامی از آن هیچ اثری باقی نمانده است!

... نباید فقط از یک اداره ی دولتی متولی و مسمی به فرهنگ مطالبه شود و تمامی دستگاه های دولتی و نهادهای عمومی و تشکل های خصوصی و غیر دولتی مانند آستان قدس رضوی، حوزه های علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی، دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی و... همه و همه نقش دارند، اما متأسفانه طی ماه ها تصدی مسئولیت «اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان» توسط «دکتر جعفر مروارید»، فعالیت و برنامه ی شاخص و قابل توجهی مرتبط با حوزه ی «دیپلماسی فرهنگی» از این اداره کل شاهد نبودیم که جای گلایه دارد!

شهردار مشهد مقدس به دلیل نگاه ویژه به ضرورت توسعه مناسبات خارجی شهر و همچنین، توجه خاص به اولویت، اولیت و اهمیت همکاری های بین المللی شهر و نقش به سزای آن در توسعه ی پایدار و علمی، همگن و آینده نگرانه ی شهر؛ وی معتقد است که شهر همچون یک موجود زنده است که باید به همه ی جوانب و ساحات آن توجه کرد، اما همان طور که برخی اعضا، نقش بیشتر و مؤثرتری در پروسه ی حیات نسبت به سایر اعضا ایفا می کنند، حوزه ی روابط خارجی نیز از آن دسته از مقوله های تأثیرگذار و بلکه حیاتی برای استمرار پویایی، غنای علمی و ارتقای مهارت ها و بهره وری نیروی انسانی و کاهش هزینه ها و... می شود که قابل تحسین است.

زیر نظر «اداره کل روابط عمومی و بین الملل شهرداری مشهد»، یادآور می شود از ابتدای ارتقای اداری این حوزه از قالب «یک کارشناس» به سطح «معاونت روابط عمومی و بین الملل» و اکنون نیز در هیئت «اداره ی روابط خارجی» ذیل ارگان روابط عمومی و بین الملل شهرداری مشهد»، شاهد رونق و تحرک قابل توجهی در عرصه ی دیپلماسی عمومی و شهری هستیم هرچند تا رسیدن به مقطع مطلوب، هنوز فاصله ی قابل توجهی وجود دارد.

دکتر حسین کشیری رئیس اداره ی روابط خارجی شهرداری مشهد، دانش آموخته دكترای ارتباطات بین الملل و دارای دو مدرک کارشناسی ارشد در رشته های علوم ارتباطات و تاریخ ایران و کارشناسی زبان و ادبیات انگلیسی است.

... شهرها آن قدر مهم و اثرگذار است که باید به ضرس قاطع گفت که شهرداران کلان شهرهای جهانی، امروزه گریز و چاره ای جز دیدن این حوزه ی کاری حتی در سطح «معاونت» ندارند. بنابراین نگاه به این حوزه باید از یک نگاه «تشریفاتی» به یک نگاه «حیاتی» ارتقا یابد و تصور نشود هزینه کرد در این حوزه، خرجکرد است بلکه باید آن را نوعی «سرمایه گذاری» دانست آن هم از نوع «زودبازده» ی آن، لذا همچنان که «معاونت زیارت» در چارت و ساختار تشکیلاتی هیچ استانداری کشور نیست و تنها در سطح «استانداری خراسان رضوی» وجود دارد، می بایست «معاونت روابط خارجی» در شهرداری مشهد شکل گیرد و به طور متمرکز و از موضع بالا، به توسعه ی مناسبات بین المللی شهر بپردازد !

...و تشریفاتی است (البته نه در لایه ی اول مدیریتی بلکه در لایه های بعدی ارگان مدیریت شهری مشهد مقدس)، در حالی که باید پذیرفت امروزه، هیچ کلان شهری در هیچ نقطه ی این گیتی پهناور، نمی تواند و نباید بدون ارتباط و تعامل با دیگر کلان شهرها و دولت های محلی، برنامه ای را مصوب نموده و به مرحله ی اجرا برساند، چرا که شهرها مانند موجودات زنده هستند و تجربه ی برنامه های پیشتر آزموده نشده و متکی بر «آزمون و خطا»، می تواند اثرات مخربی بر جسم و روح شهرها بگذارد. مضافاً این که چنین باوری وجود ندارد یا ضعیف است که نه تنها برابر هزینه ها بلکه چندین برابر هزینه های صورت گرفته در این حوزه، به راحتی قابل استحصال و برگشت به خزانه ی مالی شهر است! ضمناً از این انتقاد جزیی و ریز هم نگذریم که در وبگاه اطلاع رسانی شهرداری مشهد و در بخش «دیپلماسی شهر»، تنها به درج رویدادهای بین المللی اکتفا می شود در حالی که نباید از تولید محتوا (اعم از مصاحبه، مقاله های علمی و اینفوگرافی ها و ساخت تولیدات چند رسانه ای و...) غفلت کرد.

این انتخاب به چند دلیل صورت گرفته است: 1- 70 درصد سرمایه‌ گذاران خارجی استان، افغانستانی ها هستند و 60 درصد حجم سرمایه‌گذاری استان هم (با با 44.5 میلیون دلار) متعلق به آنان هست. همچنین از 25 طرح گردشگری استان، 18 طرح یعنی بیش از نیمی از آن توسط برادران افغانستانی شکل گرفته است. این افتخارات، جز با برخورداری از یک کنسولگری فعال میسور نیست! 2- هیچ یک از کنسولگری های کشورهای خارجی، نسبت به راه اندازی وبگاه اطلاع رسانی اقدام ننموده اند و تنها وبگاه، متعلق به کنسولگری افغانستان است. حجم فعالیت ها و خدمات در این وبگاه به خوبی قابل مشاهده هست. خود همین کانال ارتباطی فراگیر و شفاف، حکایت از کثرت و تنوع برنامه ها و ارائه ی خدمات دارد که به سهم خود از «سید نورالله راغی» سرکنسول جوان و فعال و خوشفکر به خاطر ایجاد این تارنما که نماد حرکت به سمت یک «کنسولگری هوشمند» است، سپاسگزاریم.

(در عرصه ی اجتماعی) از آنجایی که این کنسولگری تاکنون فاقد وبگاه اینترنتی است، لذا اطلاع دقیقی از حجم فعالیت ها و خدمات در دست نیست و آنچه که در سایت های خبری آمده، بسیار کم و پراکنده است. اما نقش پررنگ کنسولگری در مشارکت جویی شهروندان کشور میزبان در عرصه ی «فعالیت های اجتماعی»، به خوبی قابل مشاهده و آن را شاخص و متمایز کرده است! به عنوان نمونه، اظهار همدردی های به موقع و ابراز تسلیت های کارگشا با ملت و دولت ایران چه در جریان مصیبت زلزله ی کرمانشاه و چه در جریان شهادت جمعی از شهروندان و نیروهای مسلح در حمله تروریستی ناجوانمردانه اهواز آن هم با اقدامی بسیار ساده اما دلپذیر مانند استقرار چند میز و ایجاد فضایی صمیمی و سوگوارانه در حاشیه پیاده روی کنسولگری و روشن کردن شمع، استقرار دفتر یادبود و اقداماتی متعارف، هیچ گاه از خاطر مردمان قدرشناس مشهد نخواهد رفت!
همچنین است در خصوص جشن ها و اعیاد، سهیم کردن شهروندان مشهدی در «جشن روز ملی پاکستان» در همین قالب و فضای صمیمانه در حاشیه ی پیاده روی کنسولگری و توزیع شیرینی و شربت و عکس یادگاری و ...، که در جای خود، کار بسیار ارزشمند و در خور تقدیری است، اقداماتی که از سوی هیچ یک از کنسولگری های هفت گانه در مشهد همچنین دفتر نمایندگی كمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در مشهد (واقع در بولوار سجاد)، شاهد نبودیم!

همان طور که می دانید، سال 2017، گزیده سالی بود که به دنبال اعلام رسمی و جهانی «سازمان فرهنگی آموزشی آیسیسکو» وابسته به «سازمان کنفرانس اسلامی»، شهر امام رئوف به عنوان «پایتخت فرهنگی جهان اسلام» معرفی شد و این کلان‌شهر معظم، علاوه بر میزبانی از شخصیت‌های برجسته‌ی فرهنگی و بین‌المللی و مشاهیر جهان اسلام و...، شاهد برپایی 170 برنامه ی بین المللی و آیین‌های خاص بود. شایان ذکر است در تارنمای اندیشکده نیز، بیش از 139 رویداد صرفاً مرتبط با این رخداد بین المللی اخیر به ثبت رسیده است.
«حجت الاسلام پژمانفر» نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی معتقد است که دستگاه های دولتی، در حد درج این رویداد بر روی سربرگ های اداری مکاتبات بسنده کردند و ما نیز افسوس می خوریم که چرا خلاف وعده ی داده شده، با اتمام سال 2017، این رویداد ارزنده که امیدهای زیادی را برای تعالی بین المللی شهر رضوی نوید می داد، به یک باره به خاموشی گرایید! واقعاً از دولت تدبیر و امید چنین روشی به دور بود!

... برای میزبانی شایسته و تکریم و خدمات رسانی به زوار ترانزیتی اربعین حسینی از دو کشور برادر و دوست «پاکستان» و «افغانستان» به مشهد مقدس چه از مرز «میرجاوه» در استان سیستان و بلوچستان و چه از مرز «دوغارون» در استان خراسان رضوی و حتی حضور فعالانه ی موکب ها و بیمارستان سیار آستان قدس و کادر درمانی و بهداشتی به کربلای معلی، واقعاً فراموش نشدنی و بسیار قابل تحسین است! اقدامات ارزنده ای که حتی در ایام دهه آخر صفر و ایام زیارتی خاص شب شهادت حضرت امام رضا علیه السلام هم ادامه یافت!
خدمات متنوع و متکثر صدها خادم یار زوار خارجی حضرت که در قالب موکب های خدمات رسانی شامل تغذیه (با تهیه و توزیع هزاران وعده غذای گرم در هر روز)، اسکان (به شکل شایسته) و خدمات بهداشتی و درمانی و... نیز ادامه یافت که حکایت از تصمیمی عقلایی و خردورزانه از سوی عالی ترین مقام مسئول این آستان مقدس و هم افزایی هزاران خادم و خادم یار رضوی برای گسترش فعالیت ها و خدمات این آستان مقدس به آن سوی فضای دایره ای محوطه یک میلیون متر مربعی حرم رضوی است. خدماتی که در دوران مدیریت تولیت فقید گذشته، این دست خدمات به زوار خارجی آن هم در مجاورت مرزها یا نبود و یا آن قدر ناچیز بود که به چشم نمی آمد! بنابراین فرصت را مغتنم شمرده به سهم خود از مساعی و درایت «حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی» تولیت آستان قدس رضوی و همکاران و خادمان این آستان مقدس سپاسگزاری می نماییم.

بین المللی قرآن و عترت استان بود، در حالی که در دوازده دوره ی گذشته، این نمایشگاه با رویکرد «بین المللی» برگزار شده بود! می گوییم «ناگوارترین رخداد» به دلیل آن که اولاً پس از رویداد «مشهد2017»، بر اساس وعده ی مدیرکل سابق ارشاد استان، قرار جمعی استان بر این شد که این اتفاق مبارک تا سال 2029 ادامه پیدا کند؛ اما نه تنها چنین نشد، بلکه در اولین رویداد مهم دوره ای پس از سال 2017 یعنی «سیزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن و عترت مشهد» که هم در ماه مبارک رمضان و بهار قرآن برگزار می شد و هم اتفاقاً استثنائاً در مرکز شهر و فضای نوساز میدان شهدا و نه نمایشگاه بین المللی مشهد در قالب 400 غرفه و 500 رویداد شکل گرفت، در کمال ناباوری، به یکباره، رویکرد بین المللی آن حذف شد!
این در حالی است که بارها و بارها، مدیرکل سابق در مصاحبه های خود تأکید کرده بود که دعوت از هنرمندان خارجی و قراء بین المللی، از جمله برنامه های ویژه ی این نمایشگاه خواهد بود و از آنجایی که همه، روز به روز «توقع پیشرفت» داریم و نه «انتظار پس رفت»، لذا نمی دانیم این حذف رویکرد بین المللی این نمایشگاه مهم که هم ارشاد استان، هم اداره کل حج و اوقاف و هم شهرداری مشهد بر ویژه بودن آن بارها تأکید کرده بودند، چرا به یکباره، نه تنها رشد نکرد، بلکه از آن چه که پیشتر هم داشت، بی نصیب ماند!
در حالی که همه می دانیم مشهد، همه ی ایام سال بویژه در ماه رمضان، میزبان قراء بین المللی قرآن و خزانه دار آثار هنرمندان غیرایرانی در ساحت قرآن کریم و عترت اهل بیت(س) است و این اندازه بی کفایتی یعنی عدم توانایی در اختصاص چند غرفه حتی کوچک از مجموع 400 غرفه به هنرمندان و فعالان قرآنی پاکستان و افغانستان همسایه که با هزینه ی خودشان مشارکت می کردند و توقع هدایا هم نداشتند، واقعاً نوبر بود! اقدام ساده ای که می توانست چراغ «بین الملل» را نیز در سیزدهمین دوره، همچنان روشن نگه دارد؛ مضافاً این که شهرداری مشهد را که در طول 30 روز ماه مبارک رمضان، هیچ فعالیت بین المللی نداشت را می توانست از این نقیصه ی بزرگ، مبرا سازد! ... افسوس به مهجوریت قرآن کریم در پایتخت معنوی جهان اسلام!

اگر می پذیریم که هم مزیت مطلق و هم مزیت نسبی «اقتصاد مشهد»، متکی به «اقتصاد زائر» و صنعت مادر و مولد «گردشگری دینی» است، پس نباید به مشهد، نگاه «شهری» از جنس شهرهای دیگر ایران داشت، چون هیچ کلان شهری از شهرهای ایران حتی خود کلان شهر پایتخت، از مزیتی سفر منحصر به فرد 27 میلیون گردشگر داخلی و سه میلیون گردشگر خارجی در طول سال، برخوردار نیستند!

مگر نه این است که خود رئیس جمهور محترم بارها اذعان کرده که: «دولت، اصلاً بنگاه دار خوبی نیست!» پس چه بهتر که دولت، تمام امور مدیریتی و اجرایی مشهد را به خود مردم و نمایندگان توانمند آنان در بخش خصوصی بسپارد و خود فقط نظارت کند، نه دخالت... کما این که 27 سال بلاتکلیفی سرنوشت بافت پیرامونی حرم رضوی، بهترین مصداق کارسپاری به دولت نابلد است!

یافته های تحقیق و بررسی نمودارهای سازمانی شهرداری های ده شهر بزرگ جهان شامل نیویورک، سندیگو، پاریس، دبی، سیدنی، سانتا باربارا، تورنتو، لوبوک، فرانکلین و تهران، حاکی از آن است که مدل نهایی مدیریت شهری، مبتنی بر مؤلفه های کانونی: «مدیریت، خلاقیت و فناوری»، «فنی و مهندسی»، «شهرسازی و معماری»، «حسابداری و مالی»، «آموزش، مهارت ورزی و آینده پژوهی»، «فرهنگی و اجتماعی»، «محیط زیست و جغرافیا»، «اقتصاد»، «قضا و حقوق»، «علوم سیاسی» و «نظامی و انتظامی» است. با نگاهی گذرا در می یابیم که این مؤلفه ها، در واقع همان مؤلفه های یک «دولت مستقر» است نه یک سازمان کوچک به نام «شهرداری»، لذا اگر می خواهیم کلان شهر منحصر به فرد «مشهد» با سازمانی کوچک به نام «مدیریت شهری» اداره شود، همین وضعیتی را شاهد خواهیم بود که می بینیم! اما اگر مانند بسیاری از کلان شهرهای دنیا، آن را در قالب یک «دولت محلی» ببینیم که رئیس دولت، شهردار شهر و نفر اول آن نیز هست و از سویی دیگر، در هیئت وزیران دولت مستقر جا دارد، آن هنگام، رشد مشهد، بسیار متفاوت تر خواهد شد!

اگر تن به «دولت محلی» برای مشهد نمی دهیم، دست کم، «شهردار مشهد»، «وزیر مشهد» یا «وزیر امور زیارت» در کابینه باشد و امور زیارتی سه شهر «مشهد»، «قم» و «شیراز» را با استقرار وزارت خانه در مشهد، مدیریت کند! امروزه، اگر کشور توسعه یافته ای همچون انگلیس، پس از تأسیس «وزارت امور تنهایی»، وزارت «مبارزه با خودکشی» را شکل می دهد، تنها به آن دلیل است که متناسب به نیاز روز جامعه ی خود، ساختار وزارت خانه ها را تغییر می دهند و چرا ما در ایران، شاهد ارتقای سطح مدیریت مشهد از یک «مدیریت نازل بومی» به یک «مدیریت عالی کشوری» نباشیم؟!

اگر نه تن به «دولت محلی» می دهیم و نه تن به «وزارت امور زیارت»، دست کم، به یکی از راهکارهای رهبری فرزانه انقلاب در مواجهه با مشکلات مهم کشور، فکر کنیم و یک بار برای همیشه، مدیریت های چندگانه ی امور زیارت و زائران داخلی و خارجی را در تمامی دستگاه های دولتی و عمومی و حاکمیتی این شهر و استان را به یک «قرارگاه مدیریت جهادی» بسپریم تا با تمرکز منابع بالقوه و بالفعل و تجمع تمامی امکانات مادی و معنوی و ظرفیت های مغفول بویژه نیروی انسانی مجرب و مشتاق خدمت به آستان مقدس حضرت امام رضا علیه السلام، کار سامان یابد! دقیقاً مانند ایده ی جدید تشکیل «قرارگاه اقتصاد مقاومتی» و مشابه ایده ی قدیم رهبری مبنی بر ادغام یا اصطلاحاً «یک کاسه سازی فرهنگی» تمام ظرفیت های بین المللی همه ی دستگاه های دولتی و حاکمیتی ذیل یک سازمان فرهنگی به نام «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» در سال 1384 !